چه عواملی باعث ایجاد فتق در بدن نوزادان می­شود؟

در ابتدا به یاد داشته باشید که اگر برآمدگی روی شکم نوزادان بیش از حد بزرگ شده باشد، نباید از آن چشم‌پوشی کرد. اگر این برآمدگی به فتق تبدیل شده باشد، بدون شک هشداری در مورد سلامتی کودک به والدین او خواهد بود. این موضوع وقتی دردسرساز می‌شود که بعضی از اطرافیان نیز بدون توجه به زیبایی کودک، در مورد برآمدگی روی شکم او اظهار نظر کنند. با همه این توصیفات، لازم است بدانید که فتق در نوزادان با کمک جراحی کاملاً قابل درمان است.

اگر می‌خواهید در مورد علل بروز فتق در نوزادان، علائم و روش‌های درمان این مشکل اطلاعاتی به دست آورید، مقاله زیر را با دقت بخوانید. در ادامه این مقاله، درباره فتق در نوزادان، علل، روش‌های تشخیص و گزینه‌های درمانی این مشکل اطلاعات کاملی ارائه شده است.

فتق در نوزادان چیست؟

هنگامی که یک عضو یا بافت از بدن نوزادان از طریق یک لایه عضله ضعیف، معمولاً در کشاله ران یا شکم بیرون می‌زند، به آن "فتق" گفته می‌شود. فتق شکمی به بیرون آمدن بخش حلقه مانند روده کوچک کودک از دیواره شکم او اشاره دارد؛ به عبارت دیگر، قسمتی از روده کوچک یا بزرگ بدن بیمار، دیواره شکم را پاره کرده و به بیرون می‌آید. این شرایط باعث ایجاد برآمدگی خارجی بر روی شکم نوزاد می‌شود که کاملاً قابل مشاهده خواهد بود.

هنگامی که روده در اطراف ناحیه کمر، در نزدیکی ناف کودک قرار می‌گیرد، به آن "فتق ناف" گفته می‌شود. هنگامی که این شکاف در اطراف خط کمر یا کشاله ران نوزاد باشد، به آن "فتق اینگوینال" گفته می‌شود.

فتق در بین نوزادان چقدر شایع است؟

بر اساس نتایج تحقیقات اخیر دانشمندان در مرکز هرنیا انگلیس، فتق اینگوینال در 3-5٪ از نوزادان کامل و در 30٪ از نوزادان نارس مشاهده می‌شود؛ فتق اینگوینال راست که در آن برآمدگی در سمت راست بدن نوزاد قرار دارد، به مراتب شایع‌تر از فتق اینگوینال چپ است. فتق ناف نیز ممکن است در بدن یکی از پنج نوزاد رخ دهد، اما این بیماری در نوزادان نارس و مبتلایان به سندرم داون بسیار شایع‌تر از سایر کودکان می‌باشد.

چه عواملی باعث ایجاد فتق در بدن نوزادان می‌شود؟

جالب است بدانید که علت بروز فتق در بدن نوزادان با توجه به محل بروز آن مشخص می‌شود. شایع‌ترین علل بروز فتق در بدن نوزادان به شرح زیر می‌باشند:

اگر کودکتان یبوست میشود و دنبال راهی برای درمان ان هستید این مطلب  5 ماده غذایی برای درمان یبوست کودکان را بخوانید

1-فتق اینگوینال:

فتق اطراف خط کمر و ناحیه کشانه ران با عنوان "فتق اینگوینال" شناخته می‌شود. این نوع فتق به دلیل وارد شدن روده از دیواره تحتانی شکم به کانال‌های اینگوینال رخ می‌دهد (که یک جفت قطعه لوله-مانند در دیواره تحتانی شکم هستند). 90% از موارد فتق اینگوینال نوزادان پسر را درگیر می‌کند. در مورد جنین پسر، بیضه‌ها در ماه هفتم از دوران حاملگی ایجاد می‌شوند. پس از آن، هر بیضه به تدریج از طریق کانال اینگوینال به سمت کیسه‌های بیضه حرکت می‌کند؛ در واقع، این حرکت کانال‌های اینگوینال را باریک کرده، اجازه دهد تا فقط رگ‌های خونی و نخاع از آن عبور کنند. زمانی که روند باریک شدن کانال‌های اینگوینال به درستی اتفاق نیفتد یا بیضه‌ها به درستی وارد کیسه‌های خود نشوند، کانال اینگوینال به مکانی برای بروز مشکل فتق تبدیل می‌شود. در این صورت، روده به راحتی وارد کانال اینگوینال می‌شود که فتق را ایجاد می‌کند. از آنجایی که روده‌ها به درون اسکروتوم نوزادان پسر مبتلا به فتق می‌لغزند، به این شرایط "فتق بیضه" نیز گفته می‌شود.

نوزادان دختر كانال داخل رحمي دارند كه از آن، يك رباط رحمی عبور مي‌كند. اگر کانال اینگوینال این نوزادان دارای نقص گسترده‌ای باشد، روده می‌تواند به داخل آن بلغزد و باعث ایجاد فتق شود، اگرچه این بیماری در نوزادان دختر به ندرت دیده می‌شود.

2-فتق ناف:

در این حالت، روده نوزاد از حفره شکمی او در نزدیکی ناحیه دکمه ناف/ شکم خارج می‌شود. جنین داخل رحم زنان باردار، به کمک جفت و از طریق بند نافی که به شکم متصل است، تغذیه می‌کنند. عضلات شکمی جنین شکافی را برای تسهیل عبور مواد غذایی از بند ناف ایجاد می‌کنند. با این حال، این عضلات قبل از به دنیا آمدن نوزاد بسته می‌شوند؛ اما اگر این ماهیچه بسته نشود، می‌تواند قسمتی از روده را از شکاف عضلات شکم خارج کرده و باعث ایجاد فتق در بدن نوزاد شود.

به خاطر بسپارید که فتق می‌تواند به صورت مادرزادی در بدن فرزند شما اتفاق بیفتد یا ممکن است چند روز یا چند ماه پس از تولد، در بدن او ظاهر شود. برخی از عوامل، خطر مبتلا شدن نوزادان به بیماری فتق را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.

عوامل خطرزا در مورد مبتلا شدن نوزادان به فتق:

همان‌طور که قبلاً بیان شد، احتمال بروز فتق در بدو تولد یا بعد از تولد در نوزادانی با شرایط خاص، بیشتر از سایر کودکان می‌باشد. شایع‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• تولد زودرس نوزاد
• بروز مشکلاتی در روند رشد دستگاه تناسلی یا دستگاه ادراری کودک
• مبتلا شدن نوزاد به فیبروز کیستیک یا سندرم داون
• بروز اختلال در روند رشد بیضه‌های نوزادان پسر
• وجود فتق در والدین، ​​خواهر، برادر یا بستگان نزدیک نوزاد

علاوه بر موارد ذکر شده، اگر نوزادی با دیسپلازی مفصل ران متولد شده باشد، استخوان ران او به طور صحیح بر روی مفصل ران در لگن (استخوان لگن) نمی‌نشیند. این شرایط نیز می‌تواند خطر ابتلا به فتق را در نوزادان به میزان قابل توجهی افزایش دهد.

علائم فتق در نوزادان چیست؟

لازم است بدانید که علائم فتق اینگوینال و ناف در بدن نوزادان، مشابه یکدیگر هستند، با این تفاوت که محل برآمدگی در هر کدام از این نوع فتق‌ها متفاوت از دیگری است. در ادامه این مقاله، علائم بروز فتق اینگوینال و ناف در نوزادان مورد بررسی قرار می‌گیرد که مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• برآمدگی در اطراف ناف، باسن یا کتف نوزاد:

در صورت وجود فتق ناف در بدن فرزند خود ممکن است متوجه برآمدگی انگشت-مانندی در اطراف ناف او شوید؛ ناف (دکمه شکم)، خود نیز متورم به نظر می‌رسد. در مورد فتق اینگوینال، ممکن است متوجه برآمدگی در دور کمر و در نزدیکی کشاله ران نوزاد شوید. در مورد نوزادان پسر، فتق اینگوینال باعث تورم اسکروتوم نیز می‌شود؛ به این معنی که ممکن است تورم در یک یا هر دو بیضه کودک شما مشاهده شود.

• ایجاد برآمدگی مزمن در بدن نوزاد که به صورت مداوم ظاهر می‌شود:

گاهی اوقات فتق، در شرایطی که کودک در حال خزیدن، گریه کردن یا ایستادن است، برجسته می‌شود. در موارد دیگر، ممکن است نامرئی شود، زیرا روده به داخل می‌رود؛ اما در شرایطی که استرس روی عضلات شکم بیشتر است، دوباره ظاهر می‌شود. این حالت یکی از نشانه‌های بروز فتق خفیف در بدن نوزادان است.

• قرمزی اطراف برآمدگی:

به یاد داشته باشید که پوست اطراف برآمدگی ناشی از فتق قرمز و کمی ملتهب به نظر می‌رسد.

• درد موضعی:

لمس کردن برآمدگی یا ناحیه اطراف آن باعث می‌شود تا کودک گریه کند یا بی‌قرار شود؛ این وضعیت نشان‌دهنده درد موضعی در بدن نوزاد است.

• درد معده، استفراغ و بروز حالت تهوع در نوزاد:

کودک مبتلا به فتق ممکن است به دلیل فشرده شدن حلقه روده خود، دچار ناراحتی شکمی، استفراغ و حالت تهوع شود.

بر اساس این علائم، اگر گمان می‌کنید که کودک شما به فتق مبتلا شده است، در اسرع وقت با پزشک متخصص اطفال در مورد وضعیت بدن او مشورت کنید.

اگر نوزادتان به مصرف کنجد آلرژی دارد خواندن این مطلب علائم آلرژی نوزادان به مصرف کنجد به شما توصیه میشود

چگونه می‌توان فتق در نوزادان را تشخیص داد؟

پزشک متخصص اطفال برای تشخیص فتق در بدن نوزادان از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند که مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• معاینه فیزیکی نوزاد:

​​چشم آموزش‌دیده پزشک متخصص اطفال می‌تواند با توجه به شکل برآمدگی، فتق را در بدن هر نوزادی تشخیص دهد. پزشک معالج با تلاش برای فشار دادن مجدد روده به محل خود، توده فیزیکی را معاینه می‌کند. این روند به او کمک می‌کند تا شدت فتق را هم در بدن فرزند شما تعیین کند.

• استفاده از اشعهX:

اشعه ایکس می‌تواند نقطه دقیقی را که روده از آنجا خارج شده است، نشان دهد. همچنین، استفاده از این روش تعیین می‌کند که فتق در بدن بیمار تا چه حدی گسترش یافته است.

• سونوگرافی:

سونوگرافی می‌تواند وجود اختناق در روده نوزادان را تشخیص دهد که یکی از مهم‌ترین عوارض فتق می‌باشد؛ این وضعیت باعث پیچیده شدن روده‌ها به یکدیگر می‌شود.

پزشک متخصص اطفال پس از ارزیابی شدت فتق در بدن نوزاد، روش درمانی مناسبی را پیشنهاد می‌کند.

چگونه فتق در نوزادان را می‌توان درمان کرد؟

لازم است بدانید که جراحی، تنها روش درمانی فتق اینگوینال و ناف در نوزادان است. حتی اگر فتق کودکی قابل کاهش باشد، باز هم برمی‌گردد؛ اما به خودی خود هرگز از بین نمی‌رود. پزشک متخصص اطفال در مورد تعداد جلسات شیردهی به نوزاد یا تغذیه با شیر خشک یک روز قبل از عمل با شما صحبت کرده و روش مناسب درمانی را تجویز می‌کند. در ادامه این مقاله، چند نکته مهم در مورد عمل جراحی فتق در نوزادان آورده شده است که شما باید بدانید. مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• درمان فتق اینگوینال:

این عمل جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. همچنین، برشی در قسمت تحتانی شکم نوزاد در اطراف توده فتق ایجاد خواهد شد. سپس، پزشک روده را به صورت دستی به حالت طبیعی خود برمی‌گرداند و سوراخ دیواره شکم را با بخیه‌های محلول به هم نزدیک می‌کند. برش بیرونی دوخته شده و در نهایت، عملیات کامل می‌شود. یادتان باشد که کل روند جراحی فتق در نوزادان 30 تا 45 دقیقه طول می‌کشد. در صورت بروز ناهنجاری در کانال اینگوینال، پزشک معالج ممکن است برای اصلاح اندازه کانال نیز اقدامات جراحی اضافی را انجام دهد. نوزادان نارس مبتلا به فتق ممکن است برای رسیدن به وضعیت سالم‌تری برای انجام عمل جراحی، چند ماه صبر کنند.

• درمان فتق ناف:

به خاطر بسپارید که این عمل جراحی نیز کاملاً شبیه به روش درمانی فتق اینگوینال است؛ از بیهوشی عمومی استفاده می‌شود. برشی در اطراف ناف ایجاد شده و روده به محل مناسب خود باز می‌گردد. در نهایت، دیواره و ماهیچه‌های شکمی برای جلوگیری از بروز فتق دوباره بخیه می‌شوند. برش دوخته شده و عملیات کامل می‌شود.

در بیشتر موارد، شما می‌توانید چند ساعت پس از عمل کودک خود را به خانه ببرید. عمل جراحی فتق در نوزادان به ندرت خطرناک است؛ اکثر پزشکان متخصص اطفال عقیده دارند که مزایای عمل جراحی فتق در نوزادان بیشتر از عدم درمان فتق است. با این حال، توجه داشته باشید که مراقبت‌های بعد از عمل نقش مهمی در بهبودی نوزاد شما خواهد داشت.

چگونه می‌توان از کودک خود بعد از عمل فتق مراقبت کرد؟

در ادامه این مقاله، نحوه مراقبت از کودک بعد از عمل فتق آورده شده است که مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• محل جراحی را خشک و تمیز نگه دارید:

اجازه ندهید که بخیه نوزاد در تماس با آب باشد. کودک را فقط در مواردی که پزشک متخصص مجوز آن را صادر کرده است، به طور کامل بشویید که این زمان، معمولاً 24 ساعت بعد از عمل تعیین می‌شود. بهتر است حداقل دو روز بعد از عمل یا تا زمانی که پزشک توصیه کرده است، بدن فرزند خود را با یک اسفنج پاک کنید.

خواندن این مطلب کمبود ویتامین ا چه بلایی سر کودک می آورد؟ به شما توصیه میشود

• محل برش نوزاد را لمس نکنید:

ممکن است با لمس کردن محل جراحی نوزاد، به طور تصادفی میکروب‌ها را به برش منتقل کرده و باعث ایجاد عفونت در بدن او شوید.

• فعالیت بدنی فرزند خود را محدود کنید:

حداقل یک روز بعد از عمل حرکت کودک را محدود کنید. این روند می‌تواند برش و محل فتق او را سریع‌تر بهبود دهد. در مورد بازگشت کودک به فعالیت‌های بدنی معمول، با پزشک معالج او مشورت کنید.

• برای پیگیری‌های لازم، بدون خجالت به پزشک مراجعه کنید:

حتماً در مورد پیگیری وضعیت بدن فرزند خود با پزشک معالج او جلساتی داشته باشید، حتی اگر به نظر می‌رسد که محل برش خشک شده و بهبود یافته است.

در نهایت، لازم است بدانید که به ندرت عوارض عمل فتق در بدن نوزادان دیده می‌شود، اما آگاهی از چگونگی تشخیص مشکلات پس از عمل، امری بسیار حیاتی است.

عوارض احتمالی عمل فتق در نوزادان:

مهم‌ترین عوارض جانبی عمل فتق در نوزادان به شرح زیر می‌باشند:

• قولنج و سرگیجه بر اثر داروی بیهوشی؛ این اثرات چند روز پس از عمل از بین می‌رود.
• التهاب و قرمزی اطراف محل برش؛ این علامت نشان‌دهنده بروز عفونت در بدن نوزاد است. در بعضی موارد، ممکن است شما متوجه چرک نیز در بدن فرزند خود شوید.
• تورم در اطراف محل برش و ناحیه‌ای که فتق در آن وجود داشت.
• ترشح خون، چرک یا مایع روشن از محل برش.
• بروز حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست بعد از عمل.
• قرمزی و التهاب اطراف بخیه.
• تب با دمای بیش از 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی‌گراد).

اگر متوجه هر یک از علائم فوق در بدن فرزند خود شدید، او را سریعاً به بیمارستان یا مطب پزشک معالج برسانید. در حالی که جراحی فتق نوزادان ممکن است عوارضی جانبی را به دنبال داشته باشد، اما عدم درمان فتق می‌تواند زندگی فرزند شما را تهدید کند.

عوارض ناشی از عدم درمان فتق در نوزادان:

لازم است بدانید که بروز فتق در بدن نوزادان می‌تواند باعث عوارض طولانی مدتی شود. در صورتی که فتق در بدن کودکی درمان نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟

• یبوست مزمن:

کودک از یبوست مداوم رنج می‌برد که قابل درمان نیست. عبور نامناسب مواد غذایی از روده بر عملکرد دستگاه گوارش او تأثیر می‌گذارد.

• خروج روده از محل خود:

این شرایط هنگامی اتفاق می‌افتد که روده به طور قابل توجهی از جای خود خارج شود. به یاد داشته باشید که بروز این شرایط، عمل جراحی و روند بهبودی بیمار را پیچیده می‌کند. همچنین، این وضعیت بدان معنی است که کودک ممکن است با عوارض دیگری مانند اشتهای ضعیف و درد مداوم در شکم / کشانه ران نیز روبرو شود.

• اختناق روده نوزاد:

هنگامی که قسمتی از روده پیچیده و گره بخورد، نیز به آن "فتق" گفته می‌شود. در چنین حالتی، روده کاملاً مسدود شده و عبور مواد غذایی از آن غیرممکن می‌شود؛ رگ‌های خونی بیمار فشرده شده و روده هیچ خونی را دریافت نمی‌کند. در این حالت، بافت به آرامی شروع به خشک شدن کرده و باعث بروز مشکلات دیگری از جمله تب بالا، درد شدید، تورم قابل توجه و قرمزی اطراف فتق می‌شود. بر این اساس، بسیاری از پزشکان متخصص اطفال عقیده دارند که اختناق روده در نوزادان یک عارضه خطرناک فتق است که نیاز به جراحی فوری دارد.

• عفونت:

از آنجایی که روده محل معمول دفع مواد زائد بدن است، می‌تواند در معرض پاتوژن‌ها و میکروب‌های دیگری که باعث عفونت می‌شوند، قرار بگیرند. لازم است بدانید که عفونت در بدن نوزادان زمانی اتفاق می‌افتد که مواد غذایی به مدت طولانی در روده باقی بماند و باکتری‌ها را به خود جلب کند.

• صدمه به اندام‌های تولید مثلی نوزاد:

در نظر داشته باشید که فتق اینگوینال در مردان می‌تواند به رگ‌های خونی که منجر به بیضه‌ها می‌شوند، نیز فشار وارد کند. در نتیجه، بیضه‌ها خون کمتری دریافت می‌کنند که می‌تواند باعث آسیب بافت شود. بر این اساس، می‌توان ادعا کرد که فتق اینگوینال می‌تواند باعث آسیب دائمی به بیضه نوزادان پسر شود؛ در موارد شدید، ممکن است لازم باشد که از با استفاده از جراحی، بیضه نوزاد خارج شود.

آیا می‌توان از بروز فتق در بدن نوزادان پیشگیری کرد؟

در نهایت، یادتان باشد که هیچ راهی برای جلوگیری از بروز فتق در بدن نوزادان وجود ندارد؛ بدان معنی که شما نمی‌توانید هیچ کاری را قبل یا بعد از تولد نوزاد انجام دهید تا احتمال ابتلا به فتق در بدن او کاهش یابد. پزشک متخصص اطفال می‌تواند در طی معاینات روتین، فتق را در بدن کودک تشخیص دهد. والدین نیز باید از علائم شایع فتق در بدن فرزند خود آگاه باشند و برای درمان به موقع، در اسرع وقت اقدام کنند.

سؤالات متداول در مورد فتق در نوزادان:

1-آیا کودک من ممکن است بیش از یک بار دچار فتق شود؟

بله، اگرچه بسیار نادر است که نوزادی پس از عمل، دوباره دچار فتق شود! فتق ناف بعد از عمل تقریباً هرگز عود نمی‌کند، اما فتق اینگوینال می‌تواند دوباره عود کند. نوزادانی با شرایط خاص مانند هیدروسفالی، مبتلا به بیماری مزمن ریه یا کلیه و فیبروز کیستیک بیشتر از سایر همسالان خود در معرض خطر ابتلا به فتق اینگوینال، حتی پس از یک بار عمل جراحی اصلاحی، قرار دارند. همچنین، نوزادان نارس و مبتلایان به سندرم داون نیز ممکن است چندین بار به فتق اینگوینال مبتلا شوند. در چنین مواردی، پزشک پس از عمل، مراقبت‌های تخصصی طولانی مدت و پیگیری‌های دوره‌ای را به والدین کودک پیشنهاد می‌کند.

2-آیا داروهای خانگی برای درمان فتق در نوزادان وجود دارد؟

همان‌طور که قبلاً اشاره شد، فتق دررفتگی اندام از محل مناسب خود است. بر این اساس، هیچ راهی وجود ندارد که بتوانید آن را در خانه اصلاح کنید؛ بنابراین، مداخله پزشکی مانند عمل جراحی، برای اطمینان از بهبودی به موقع این بیماری ضروری است."داروی خانگی" محبوب فتق را که برای بزرگ‌سالان مفید است، امتحان نکنید، زیرا این ماده می‌تواند برای سلامتی نوزادان خطرناک باشد.

اگر بدن نوزادتان دچار کم آبی شده است دنبال راهی برای حل این مشکل هستید خواندن این مطلب جلوگیری از کم ­آبی بدن نوزادان با مصرف خیار به شما توصیه میشود

3-آیا فتق می‌تواند به خودی خود درمان شود؟

بله، جالب است بدانید که برخی موارد فتق ناف می‌تواند به خودی خود بهبود یابد، اما فتق اینگوینال همیشه نیاز به مداخله جراحی دارد. اندازه باز شدن عضله شکم نوزاد می‌تواند به پزشک کمک کند تا تعیین نماید که آیا فتق به طور طبیعی بهبود می‌یابد یا خیر.

95٪ از فتق‌ها كه 0.5 سانتي‌متر عرض دارند يا كوچك‌تر هستند، تا دو سالگي کودک بهبودي می‌یابند. به طور کلی، حدود 90٪ از فتق‌های ناف تا سه سالگی یا حداکثر تا سن 11 سالگی بهبود می‌یابند. با این حال، اگر فتق بعد از بلوغ کودک نیز وجود داشته باشد، به مداوا پزشکی نیاز خواهد داشت.

فتق برخلاف هر بیماری دیگری است که نوزادان را درگیر می‌کند. این بیماری ممکن است برای برخی از نوزادان ناراحتی قابل توجهی ایجاد کند؛ در حالی که برخی ممکن است علیرغم ابتلا به این بیماری، به زندگی سالم خود ادامه دهند. در هر دو حالت، این بیماری می‌تواند منجر به چندین عارضه طولانی مدت در بدن نوزادان شود که ممکن است روند رشد سالم و سلامت آن‌ها را به خطر اندازد. از طرف دیگر، عمل جراحی تنها برای اصلاح وضعیت بدنی و کمک به کودک برای بازگشت به زندگی عادی توصیه می‌شود.