آنچه از فیبروئید رحم باید بدانید (بخش اول)

در این مقاله علت بروز انواع مختلف فیبروئید رحمی در زنان، نوع این فیبروئیدها، علائم و نشانه های بروز آن ها و روش تشخیص این بیماری شایع در بین زنان را بررسی خواهیم کرد. آیا می دانستید که روش های سونوگرافی و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI لگنی) از راه های تشخیص فیبروئید رحمی در زنان هستند؟ آیا به عنوان یک خانم می دانستید که برای درمان فیبروئید رحمی در زنان، گزینه های درمانی جراحی و غیر جراحی گوناگونی وجود دارد؟
فیبروئید رحمی (leiomyomata) سلول های رشد یافته غیر سرطانی هستند که در خارج و یا داخل رحم یک فرد مبتلا به وجود می آیند. باید آگاه باشید که فیبروئید رحمی توسط سلول های عضلانی طبیعی رحم که شروع به رشد غیرطبیعی کرده اند، ایجاد خواهد شد. در واقع با رشد غیرطبیعی این سلول ها تومورهای خوش خیمی به نام فیبروئید رحمی در بدن زنان تشکیل خواهد شد.

چه عاملی باعث بروز فیبروئید رحمی در زنان می شود؟

فیبروئید رحمی، نوعی بیماری زنانه هستند که در بین اکثر خانم ها بسیار شایع می باشند. معمولا هم، زمان مشخصی برای مبتلا شدن یک خانم به این بیماری وجود ندارد. در واقع فیبروئید رحمی ممکن است در هر سنی در هر جای دنیا و در بدن هر خانمی به وجود آیند. معمولا فیبروئید رحمی زمانی که هنوز خیلی کوچک هستند، در سیستم بدن زنان مشکلی ایجاد نمی کنند و حتی بسیاری از خانم ها متوجه وجود این تومور خوش خیم در بدن خود نمی شود.
تا به حال، هیچ کس نتوانسته بفهمد که چه عاملی باعث بروز فیبروئید رحمی در زنان می شود، اما به نظر می رسد رشد غیرطبیعی سلول های عضلانی رحم در زنان بستگی به میزان ترشح استروژن در بدن فرد دارد. این بیماری در دختران، قبل از بلوغ به وجود نمی آید و معمولا بعد از 30 سالگی در بدن بیشتر زنان دیده می شود. فیبروئید رحمی، پس از یائسگی یک زن که میزان ترشح هورمون استروژن در بدن او کاهش یافت، تمایل زیادی به کوچک شدن از خود نشان داده و یا حتی در برخی موارد ناپدید خواهند شد. در زنان آمریکایی و آفریقایی، تمایل مبتلا شدن به فیبروئید رحمی دو تا سه برابر زنان سفیدپوست می باشد. همچنین، در بدن این زنان بعد از مبتلا شدن به این بیماری هم نشانه های بیشتری نمایان خواهد شد. عواملی که ممکن است وجود آن ها در بدن هر زنی رشد فیبروئید رحمی در او را تحت تاثیر خود قرار دهد، عبارتند از:
• بارداری: زنانی که کودکان زیادی دارند، به احتمال زیاد کمتر از سایر زنان دچار خواهند شد.
• زمان آغاز دوران قاعدگی در زنان: زنانی که دوره اول قاعدگی آن ها قبل از 10 سالگی رخ داده باشد، به احتمال زیاد کمتر از سایر زنان به فیبروئید رحمی مبتلا خواهند شد.
• مصرف قرص ضدبارداری : در زنانی قرص های ضدبارداری مصرف می کنند احتمال رشد فیبروئید رحم به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
• سابقه خانوادگی : زنانی که مادر و خواهران مبتلا به فیبروئید رحمی داشته باشند، به احتمال بیشتری در معرض خطر مبتلا شدن به این بیماری قرار خواهند گرفت.

انواع فیبروئید رحمی در زنان:

همه فیبروئید رحمی، از لحاظ آرایش ظاهری شبیه به هم هستند. چون همه آن ها از رشد غیرطبیعی سلول های عضلانی رحم به وجود می آیند. پس، فقط ممکن است اندازه آن ها بسته به نوع تشکیل تومورها و جایی از رحم که رشد می کنند، کوچک و یا حالت توده ای داشته باشند. گاهی اوقات، فیبروئید رحمی نسبت به جایی از رحم که رشد می کنند طبقه بندی می شوند. مهم ترین این گروه ها عبارتند از:
• Myometrial: فیبروئیدهایی که در دیواره عضلانی رحم فرد مبتلا رشد کرده اند.
• فیبروئید زیرمخاطی: این فیبروئیدها فقط در زیر سطح داخلی رحم رشد می کنند و در برخی موارد، ممکن است به بیرون از رحم فرد مبتلا هم سرایت کنند.
• Subserosal: فیبروئیدهایی که بر روی دیواره خارجی رحم فرد مبتلا رشد می کنند.
• Pedunculated: فیبروئیدهای که خارج از رحم فرد مبتلا ایجاد می شوند. این فیبروئیدها توسط یک پایه ساقه مانند به رحم متصل می شوند تا بتوانند رشد کنند.
فیبروئیدهای رحمی می توانند در اندازه های مختلفی و در سراسر رحم رشد کنند. اما وزن این تومورهای خوش خیم تا اندازه ده پوند محدود است، حتی ممکن است اندازه بعضی از آن ها به قدری کوچک باشد که برای دیدن تومور نیاز به استفاده از میکروسکوپ باشد.

علائم و نشانه های وجود فیبروئید رحمی در زنان:

در اغلب موارد، فیبروئید رحمی هیچ نشانه ای در بدن فرد مبتلا ایجاد نمی کنند طوری که بسیاری از زنان به مدت طولانی، متوجه نمی شوند که ممکن است دچار شده باشند.

علائمی که زنان مبتلا به انواع فیبروئید رحمی ممکن است تجربه کنند، عبارتند از:

• داشتن دوره های قاعدگی طولانی مدت (7 روز یا بیشتر)
• خونریزی شدید در طول دوره قاعدگی
• احساس نفخ یا پری در شکم و یا لگن
• درد در ناحیه پایین شکم و یا لگن
• یبوست شدید
• داشتن درد در زمان مقاربت جنسی با همسرشان
کارشناسان معتقدند که برخی از نمونه ها گاهی اوقات می توانند با باردار شدن زن مبتلا تداخل پیدا کنند. اگر چه بروز این مورد بسیار نادر است، اما در برخی مواقع یک ممکن است سبب مسدود شدن دهانه رحم فرد مبتلا شده و باعث جایگزینی جنین در رحم مادر شود. بروز این شرایط در بدن فرد مبتلا بعدا مشکلات زیادی را در بارداری فرد به وجود خواهد آورد.

روش های تشخیص فیبروئید رحمی در زنان مبتلا:

وجود فیبروئید های رحمی موجود در بدن زنان با اندازه متوسط و یا خیلی بزرگ توسط دکتر متخصص زنان و زایمان، در طول معاینه لگنی و یا با استفاده از روش سونوگرافی مشخص می شود. خوب است بدانید که آزمایشات تصویربرداری که در اغلب موارد توسط دکتر متخصص توصیه می شود، هم در تشخیص فیبروئید رحمی موثر خواهد بود.

1. استفاده از سونوگرافی برای تشخیص فیبرویئدهای رحمی:

دکتر متخصص زنان و زایمان، در این حالت یک پروب سونوگرافی را بر روی مهبل (واژن) و یا لگن زن مبتلا قرار داده و امواج صوتی با فرکانس بالا را به داخل رحم و سازه های لگن او منعکس خواهد کرد. در این موقع، کل داخل رحم فرد مبتلا به این بیماری و فیبروئید رحمی موجود در آن برای تشخیص دکتر معالج بر روی صفحه نمایشگر ویدیویی، نمایش داده خواهد شد.

2. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI لگنی) برای تشخیص فیبروئیدهای رحمی:

معمولا در روش MRI لگنی از آهنرباهایی با قدرت بالا و یک کامپیوتر برای ایجاد تصاویر بسیار دقیق از رحم و سایر سازه های لگنی فرد مبتلا به فیبروئید رحمی استفاده می شود. اگر احتمال وجود فیبروئید رحمی در معاینه ساده دکتر معالج، مشخص شده باشد، انجام MRI از رحم زن مبتلا می تواند او را از وجود در بدنش مطمئن سازد. گاهی اوقات، دکتر معالج شک می کند که یک توده سرطانی در رحم فرد وجود دارد، که شاید شبیه فیبروم رحم است. در این مواقع، دکتر قطعه کوچکی از بافت رحم (بیوپسی) را برداشته و آزمایشات تشخیصی را بر روی آن انجام می دهد، که معمولا استفاده از این روش می تواند وجود را از بروز سرطان تشخیص دهد. بیوپسی رحم ممکن است از طریق واژن فرد مبتلا به فیبروئید رحمی انجام شود و یا در برخی مواقع، ممکن است این روش، نیاز به جراحی هم داشته باشد.

3. هیستروسالپنگوگرام برای تشخیص فیبرویئدهای رحمی:

در این روش، برای تشخیص فیبرویئدهای رحمی در بدن فرد مبتلا، معمولا ماده ای توسط یک فرد متخصص به داخل رحم و گردن آن، از طریق واژن تزریق می شود و بعد، به وسیله فیلم برداری با استفاده از اشعه -ایکس، یک طرح کلی از رحم و لوله های فالوپ نشان داده می شود. لازم است به عنوان یک خانم آگاه باشید که هیستروسالپنگوگرام، معمولا در زنان مبتلا به فیبرویئدهای رحمی که در حال تلاش برای باردار شدن هستند، انجام می شود.

4. Sonohysterogram برای تشخیص فیبرویئدهای رحمی:

در این روش، که یک روش آسان برای تشخیص فیبرویئدهای رحمی، در بدن فرد مبتلا به حساب می آید، مایعی از طریق واژن و گردن رحم به داخل رحم فرد بیمار تزریق می شود و سپس سونوگرافی انجام می گردد. روش Sonohysterogram ممکن است فیبروئید رحم و یا سلول های دیگری که در این ثسمت از بدن، به صورت غیرطبیعی رشد کرده اند و با استفاده از سونوگرافی سنتی قابل رویت نیستند، را نشان دهد.

5. هیستروسکوپی برای تشخیص فیبرویئدهای رحمی:

در روش هیستروسکوپی، به منظور تشخیص فیبرویئدهای رحمی در زنان، یک لوله که یک دوربین روشنی بر روی نوک آن تعبیه شده (آندوسکوپ) است را به داخل رحم فرد مبتلا می فرستند و تصویر کلی از داخل رحم را بر روی یک صفحه نمایش گر ویدیویی نشان می دهند. استفاده از روش هیستروسکوپی برای تشخیص فیبرویئدهای رحمی در زنان، می تواند وجود این تومورهای خوش خیم در بدن فرد مبتلا را به راحتی تشخیص دهد. همچنین، این روش می تواند تمام بخش های فیبروئید در دیواره رحم و یا در خارج از رحم را هم با دقت بالایی شناسایی کند.
امروزه ثابت شده است که همه زنان به انجام آزمایش های گسترده ای برای تشخیص وجود احتمالی فیبروئید رحمی نیاز دارند. امادر بسیاری از موارد، معاینه لگنی و سونوگرافی برای تشخیص وجود این تومورهای خوش خیم در بدن فرد مبتلا کافی می باشد.

روش های درمان و کاهش درد فیبروئید رحمی را در آنچه از فیبروئید رحم باید بدانید (بخش دوم) بخوانید.