علل پزشکی عدم باروری زنان

همان‌طور که می‌دانید در برخی موارد، ممکن است روند تولید تخمک در بدن زنان جوان به صورت طبیعی قطع شود. در چنین حالتی، زوجین از ناتوانی در بارداری رنج برده و باید سال‌های زندگی خود را با تصور بچه‌دار شدن پشت سر بگذارند. در واقع، اگر زوجی بعد از مدت‌ها تلاش برای باردار شدن، از این نعمت الهی بی‌بهره شود، هر دو نفر آن‌ها باید در اسرع وقت برای تشخیص و درمان بیماری‌های احتمالی در بدن خود به پزشک متخصص مراجعه کند. لازم است بدانید که علل ناباروری مردان و زنان متفاوت از یکدیگر است. علل پزشکی بروز مشکل ناباروری در زنان عبارتند از:

برای اطلاع از علت ناباروری زنان این مطلب علل ناباروری زنان و علائم آن (قسمت اول) را بخوانید

1- داشتن دوره‌های نامنظم قاعدگی از علل ناباروری زنان:

معمولاً زنانی که دارای دوره‌های نامنظم قاعدگی هستند، در هنگام باردار شدن دچار مشکل می‌شوند، زیرا وجود این دوره‌های نامنظم، روند تخمک‌گذاری طبیعی و به موقع را در بدن این افراد دچار مشکل خواهد نمود. بنابراین، می‌توان ادعا کرد که در بیشتر موارد، نامنظم بودن دوره‌های قاعدگی در بدن زنان، نشان‌دهنده تخمک‌گذاری نامناسب بوده و بارداری آن‌ها را غیرممکن می‌سازد. پس، شما باید دوره‌های قاعدگی منظم را در بدن خود، طبق برنامه خاصی تنظیم نمایید تا شانس خود را برای باردار شدن، به میزان قابل‌توجهی افزایش دهید.

چگونه زنان می‌توانند با وجود دوره‌های نامنظم قاعدگی، باردار شوند؟

 اگر این زنان به موقع برای درمان مشکل خود اقدام کنند، پزشک متخصص زنان و زایمان می‌تواند با یافتن علت زمینه‌ای بروز دوره‌های نامنظم قاعدگی، به تنظیم آن کمک کرده و روش درمان را مطابق با آن انجام دهد. همچنین، در کنار درمان دارویی، خانم بیمار باید بر روی رژیم غذایی سالم، وزن ایده‌آل، تمرینات ورزشی سبک ​​و مصرف مکمل‌های افزایش قدرت باروری تمرکز کرده و با دقت، پیشنهادات و توصیه‌های پزشک معالج خود را دنبال نماید.

2- از علل ناباروری زنان اندومتریوز:

لازم است بدانید که مشکل آندومتریوز یک اختلال مزمن در سیستم تولید مثل زنان است؛ در این بیماری سلول‌های اندومتری خارج از رحم فرد رشد می‌کنند. این حالت سبب انسداد لوله‌های رحمی زنان شده و از لقاح تخمکی که از سمت تخمدان به طرف لوله‌های فالوپ حرکت می‌کند، جلوگیری خواهد نمود. وجود این وضعیت، دوره‌های قاعدگی دردناك، درد شدید در هنگام داشتن رابطه جنسی، حركات دردناک روده‌ها و ادرار مكرر را همراه با احساس مثانه پر به دنبال خواهد داشت. همچنین، این افراد در طول چرخه قاعدگی خود با درد مزمن لگن نیز مواجه خواهند شد.

چگونه می‌توانم با وجود مشکل اندومتریوز، باردار شوم؟

بهترین روش برای درمان مشکل آندومتریوز، انجام عمل لاپاراسکوپی است که در آن، یک لوله با استفاده از لیزر برای بررسی و حذف کیست غیرطبیعی و لوله‌های مسدود، وارد رحم بیمار شده و سلول‌های آنومتری او را جراحی می‌کند. معمولاً بعد از گذشت شش تا هشت ماه از انجام عمل، فرد باردار خواهد شد. اما اگر این اتفاق نیفتاد، داروهای باروری تلقیح داخل وریدی (IUI) به بیمار تجویز شده و در موارد شدیدتر، باروری با روش in vitro برای درمان او مورد استفاده قرار می‌گیرد.

3- وجود مشکلات اساسی در تخمدان از علت های ناباروری زنان:

 به یاد داشته باشید که تقریباً 20 تا 40 درصد مشکلات ناباروری زنان به علت بروز تخمک‌گذاری نامنظم در بدن آن‌ها ایجاد می‌شود، زیرا در این وضعیت تخمک‌های بالغ از تخمدان‌ها آزاد نخواهد شد. با وجود این مشکل، بدن بعضی از زنان هرگز تا آخر عمر نمی‌تواند تخمک‌گذاری کند؛ اما در بدن یک چهارم این افراد عمل تخمک‌گذاری صورت می‌گیرد. بروز نوسانات هورمونی در بدن زنان، اضافه وزن یا از دست دادن بیش از حد وزن در یک دوره مشخص، ورزش بیش از حد یا داشتن استرس شدید می‌تواند دلایل کلیدی برای اختلالات تخمدانی در بدن زنان باشد.

چگونه می‌توانم با وجود مشکلات مربوط به تخمدان‌ها ، باردار شوم؟

پزشک معالج برای درمان مشکلات موجود در تخمدان‌های زنان و تحریک عمل تخمک‌گذاری در بدن بیمار، از داروهایی مانند گنادوتروپین‌ها، کلومیفن و مهارکننده‌های پرولاکتین استفاده نموده و در صورت جواب ندادن مصرف داروها، در اغلب موارد، هم‌زمان با مصرف داروها، روش IVF را برای باروری زنان تجویز می‌کند.

برای اطلاع از روش های تشخیص ناباروری این مطلب روش های تشخيص و درمان ناباروری زنان را بخوانید

4- بروز سندرم پلی کیستیک (PCOS) در تخمدان ازعلل ناباروری زنان:

 سندرم پلی کیستیک یک بیماری پیچیده ناشی از عدم تعادل هورمونی در بدن زنان بوده و مانع انجام عمل تخمک‌گذاری در بدن آن‌ها می‌شود. در واقع، کیست‌های کوچکی که در تخمدان‌های بیمار تولید می‌شود، باعث تخریب فولیکول‌های بالغ موجود در تخمدان او شده و از باردار شدن فرد جلوگیری می‌کند. علائم احتمالی این بیماری، داشتن دوره‌های قاعدگی‌ نامنظم، افزایش بیش از حد وزن، رشد بیش از حد موهای زائد بدن و بروز آکنه بر روی پوست فرد بیمار است.

برای اطلاع از تاثیر کیست بر بارداری این مطلب تاثیر کیست تخمدان بر قدرت باروری بدن زنان را بخوانید

چگونه می‌توان با وجود سندرم پلی کیستیک (PCOS)، باردار شوند؟

زنانی که به این سندرم مبتلا هستند، می‌توانند  با ایجاد تغییر در رژیم غذایی و شیوه زندگی خود، میزان وزن بدن خود را کاهش داده یا به کنترل آن کمک کنند. البته درمان‌های پزشکی نیز مانند داروهای تحریک‌کننده عمل تخمک‌گذاری (گنادوتروفین، کلومیفن)، همراه با روش IVF می‌توانند در درمان سندرم پلی کیستیک (PCOS) بسیار مؤثر باشند.

5- از علت ناباروری زنان مبتلا شدن به بیماری‌های دستگاه تولید مثل:

اگر لوله‌های فالوپ زنی به دلایلی آسیب دیده یا مسدود شود، از رسیدن تخمک به رحم او جلوگیری شده و اسپرم‌ها نخواهند توانست خود را برای انجام عمل لقاح، به تخمک او برسانند. لازم است بدانید که بیشتر این بیماری‌ها از راه جنسی، بیماری‌های التهابی لگنی یا جراحی‌های استریلیزاسیون به بدن فرد منتقل می‌شود.

چگونه زنان می‌توانند با وجود ابتلا به بیماری‌های دستگاه تولید مثل، باردار شوند؟

انجام عمل جراحی به روش لاپاروسکوپی، به باز شدن لوله‌های فالوپ آسیب‌دیده کمک می‌کند؛ البته این روش باید هم‌زمان با روند درمانی IVF دنبال شود.

6- از علل ناباروری زنان وجود مشکلاتی در تخمک:

 همان‌طور که می‌دانید کیفیت و کمیت تخمک آزاد شده از تخمدان زنان در اواخر دهه 30 و اوایل دهه 40 از زندگی، به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. هر دختری در هنگام تولد حدود یک تا دو میلیون تخمک نابالغ در داخل تخمدان خود دارد، اما تعداد این تخمک‌ها به تدریج تا زمان بلوغ به 300 عدد کاهش می‌یابد؛ در دوران باروری، فقط حدود 300 تخمک بالغ از طریق عمل تخمک‌گذاری آزاد می‌شود، طوری که در دوران یائسگی، زنان هیچ تخمکی برای باردار شدن ندارند.

چگونه می‌توانم با وجود مشکلاتی در تخمک ، باردار شوم؟

از آنجایی که از دست دادن تخمک، یک روند غیرقابل‌برگشت در بدن زنان است، این افراد باید سعی کنند تا زندگی خود را طوری برنامه‌ریزی نمایند که عمل باردار شدن در سن باروری آن‌ها اتفاق بیافتد. همچنین، فراموش نکنید که اگر زنی در دوران باروری خود اضافه وزن دارد، باید آن را از بین برده و از سیگار کشیدن در این دوره خودداری نماید. علاوه بر این موارد، در صورت وجود مشکل گواتر، فرد باید با مراجعه به یک پزشک متخصص مسائل مربوط به غده تیروئید خود را مدیریت کرده و مکمل‌های حاوی روغن ماهی، ویتامین‌های ضروری برای دوران  پیش از قاعدگی، پروبیوتیک‌ها، ویتامین D و کوآنزیم Q10 را مصرف نماید. انجام این کارها باعث بهبود کیفیت تخمک موجود در تخمدان فرد شده و شانس او را برای باردار شدن به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. البته اگر راه‌حل‌های ارائه شده برای حامله شدن بیمار مؤثر واقع نشد، پزشک، روش اهدا تخمک یا جنین را با تصویب مراجع قانونی و خود زوجین برای باردار شدن انجام می‌دهد.

برای اطلاع از دلیل ناباروری زنان این مطلب 8 دلیل ناباروری زنان را بخوانید

7-از علل ناباروری زنان پایین بودن سطح هورمون پروژسترون:

پس از انجام عمل تخمک‌گذاری، لوزی corpus (فولیکول تخمک  باقیمانده در داخل تخمدان)، هورمون پروژسترون را برای ضخیم شدن دیواره رحم، حمایت از روند تخمک‌گذاری و تشکیل جنین در دوران بارداری تولید می‌کند. کمبود تولید این هورمون در این مرحله که فاز لوتئال (LPD) نامیده می‌شود، ممکن است یکی از دلایل بروز مشکل ناباروری در بدن زنان باشد. در چنین شرایطی، حتی اگر عمل لقاح صورت گیرد، جفت و جنین در اندازه طبیعی رشد نکرده، جنین ضعیف شده و تحمل دوران حاملگی مادر را نخواهد داشت. وجود شرایط خاص پزشکی در بدن زنان مانند پرولاکتین یا ناهنجاری‌های غده تیروئید می‌تواند منجر به عملکرد غیر طبیعی فاز لوتئال در بدن آن‌ها شود.

چگونه می‌توانم با وجود پایین بودن سطح هورمون پروژسترون ، باردار شوم؟

 معمولاً زنان جوانی که در چنین شرایطی به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه می‌کنند، دکتر، آن‌ها را به یک متخصص غدد درون‌ریز معرفی خواهد کرد. روش درمان مناسب شامل مصرف مکمل هورمون پروژسترون به صورت تزریق واژینالی یا شیاف است که برای ضخیم شدن دیواره رحم زنان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با همه این توصیفات،  به خاطر بسپارید که شناسایی به موقع علت بیماری، استفاده از روش‌های درمانی برای از بین بردن عفونت‌ها و استفاده از روش‌های باروری مانند IUI و لقاح آزمایشگاهی کمک می‌کند تا تمام مشکل تولید مثل در زوجین حل شود.