تخمک گذاری، جزئی جدایی ناپذیر از چرخه قاعدگی در زنان است و یادداشت کردن زمان تخمک‌گذاری برای اقدام به بارداری یا پیشگیری از بارداری بسیار مهم است. اگر شما به طور مداوم برای چند ماه متوالی، نشانه ها را در بدن خود بررسی کنید، به سادگی میتوانید روزهای دقیق تخمک گذاری در بدن خود را شناسایی کنید. در این مقاله، اطلاعاتی در مورد علائم تخمک گذاری، تعیین روزهای تخمک‌گذاری و درمان مشکلات تخمک‌گذاری ارائه شده است.
تخمک گذاری چیست؟
تخمک گذاری به آزادسازی تخمک بالغ از یکی از تخمدانهای زنان اشاره دارد. سپس، این تخمک به لوله فالوپ میرود و در آنجا می‌تواند در برخورد با اسپرم، لقاح یابد. این دوره، بارورترین مرحله از چرخه قاعدگی زنان است. هورمونی که وظیفه تخمک گذاری را بر عهده دارد، استروژن است. سطح استروژن در آغاز چرخه قاعدگی زنان پایین است؛ این هورمون تا رسیدن به یک آستانه، بالا میرود و هورمون لوتئینی را تحریک می‌کند. هورمون لوتئینی نیز تخمدانها را برای رها کردن تخمک تحریک می‌کند.
روند تخمک گذاری چه زمانی آغاز می‌شود؟
در زنان با چرخه‌های پریودی منظم زمان تخمک گذاری بین روزها 11 تا 21 است(روز یک روز اول پریود شماست) و این یعنی شما در روزهای 8 تا 21 در بارورترین حالت خود قرار دارید. زمان تخمک گذاری را می‌توان با محاسبه 12 تا 16 روز پیش از اولین دوره قاعدگی بعدی با توجه به علائم تخمک گذاری به دست آورد که برای این کار باید دو یا سه ماه زمان قاعدگی خود را یادداشت کنید.
اهمیت زمان تخمک گذاری
طول عمر تخمک برخلاف اسپرم کوتاه و بین 12 تا 24 ساعت است که اگر در این زمان بارور نشود از بین خواهد رفت. لقاح باید 12 تا 24 ساعت بعد از تخمک گذاری انجام شود و به همین دلیل لازم است که پیش از تخمک گذاری اسپرم در محل وجود داشته باشد. به همین دلیل برای بارداری تخمین زمان تخمک گذاری با توجه به نشانه های تخمک گذاری بسیار مهم است.
علائم تخمک گذاری
اگر شما بتوانید حداقل سه ماه، نشانه های تخمک گذاری را در بدن خود ردیابی کنید، به احتمال زیاد الگوی آن مشخص می‌شود. در زیر به نشانه های مشترکی که در بدن بیشتر زنان وجود دارد اشاره می‌شود:
افزایش مخاط دهانه رحم
از9 روز قبل از تخمک گذاری میزان مخاط دهانه رحم در حال افزایش است و از چهار روز قبل از تخمک گذاری به اوج خود می‌رسد. این ماده شباهت زیادی به سفیده تخم مرغ دارد و در این مدت، واژن خانمها لغزنده می‌شود.
افزایش درجه حرارت پایه بدن
درست قبل از تخمک گذاری، درجه حرارت پایه بدن پایین می‌آید و بعد از اتمام روند تخمک گذاری به شدت افزایش می‌یابد؛ این اتفاق به دلیل افزایش سطح پروژسترون در بدن زنان رخ می‌دهد. افزایش درجه حرارت پایه بدن تأیید می‌کند که تخمک گذاری در بدن زنان رخ داده است. آگاهی از افزایش درجه حرارت پایه بدن، برای درک پنجره باروری زنان ایده مناسبی نیست؛ اما به شما کمک می‌کند تا روزهای تخمک گذاری در بدن خود را ردیابی کرده و برای ماههای آینده آماده شوید.
تغییر در دهانه رحم زنان
لازم است بدانید که دهانه رحم زنان نسبتاً سفت و بسته است؛ در روزهای تخمک گذاری، این عضلات حرکت کرده، بالاتر آمده، نرمتر شده و گسترش می‌یابند. برای بررسی تغییرات گردن رحم، شما میتوانید انگشت تمیز خود را درون واژن خود قرار دهید و ببینید که به اندازه سوراخ بینی باز شده است. شاید لازم باشد که این کار را هر روز انجام دهید تا بدانید چه موقع، دهانه رحم شما باز می‌شود.
علائم تخمک گذاری ثانویه
در نظر داشته باشید که نشانه های ثانویه تخمک‌گذاری، همیشه در بدن زنان بروز نمی‌کنند؛ اما، هر یک از نشانه های تخمک گذاری ثانویه ممکن است در کنار نشانه های اصلی تخمک گذاری در بدن زنان قابل مشاهده باشند. جالب است بدانید که درک نشانه های ثانویه تخمک گذاری در بدن زنان نسبت به نشانه های اولیه آسانتر است. مهمترین نشانه های تخمک گذاری ثانویه به شرح زیر میباشند:
لکه بینی روشن
برخی از خانمها لکه‌های مایل به صورتی یا قهوه‌ای رنگ را در اواسط چرخه قاعدگی خود تجربه می‌کنند که نشان‌دهنده تولید ناکافی هورمون پروژسترون در بدن زنان است. پروژسترون معمولاً آستر رحم را در زمان تخمک گذاری ضخیم می‌کند. ترشح ناکافی این هورمون می‌تواند منجر به لکه بینی خانمها در این روزها شود. البته دیدن لکه‌های قهوه‌ای روشن در برخی مواقع می‌تواند از نشانه‌های بارداری باشد.
درد لگن
ممکن است برخی از خانمها، در روزهای تخمک گذاری، در یک طرف لگن خود دچار گرفتگی شده و دردی را در قسمت تحتانی شکم خود تجربه کنند. از این درد با عنوان mittelschmerz یاد می‌شود. با این حال، ممکن است درد لگن درست هنگام تخمک‌گذاری رخ ندهد. بر این اساس، نمی‌تواند به عنوان یکی از علائم تخمک گذاری در بدن خانمها در نظر گرفته شود.
درد سینه‌ها
در روزهای تخمک گذاری، هورمون‌ها سینه‌ها را برای حفظ مایعات تحریک می‌کنند که این روند باعث می‌شود خانمها کمی کشیده شدن را در عضلات این نواحی از بدن تجربه کنند. در نتیجه، این فرایند می‌تواند منجر به سینه‌های متورم، گرگرفته و سنگین در بدن زنان شود. با این وجود، شما نباید در مورد زمان تخمک گذاری در بدن خود بر این نشانه ها اطمینان کنید، زیرا ممکن است سینه‌های زنان در طول PMS یا همان دوره قاعدگی و دوران بارداری نیز دچار درد شوند.
نفخ
همانطور که سینه‌ها مایعات را حفظ می‌کنند، شکم زنان نیز در دوران تخمک گذاری می‌تواند آب را حفظ کند؛ در این حالت، شما احساس نفخ می‌کنید. با این حال، احتباس مایعات می‌تواند در روز اول قاعدگی نیز به اوج خود برسد.
افزایش میل جنسی
از دیگر نشانه های تخمک گذاری سطح بالای استروژن در بدن زنان است که منجر به تخمک گذاری می‌شود و ممکن است افزایش میل جنسی در خانمها را در پی داشته باشد. با این وجود، این روند ممکن است حتی در مرحله لوتئال که بعد از تخمک گذاری است، نیز رخ دهد.
بوی دلپذیر بدن زنان در روزهای تخمک گذاری
جالب است بدانید که در یک مطالعه، از مردان خواسته شد تا در مرحله فولیکول (تخمک گذاری) و فاز لوتئال(غیر تخمک گذاری)، تیشرت‌های پوشیده شده توسط همسران خود را بو کنند. مردان بوی پیراهنهای فاز تخمک گذاری را خوشایندتر و تحریک کننده‌تر از بوی پیراهنهای پوشیده شده توسط زنان در مرحله غیر تخمک گذاری می‌دانند.
افزایش ضربان نبض زنان
میزان ضربان نبض (RPR) نیز در روزهای منتهی به تخمک گذاری افزایش می‌یابد. در واقع، حدود دو تا پنج روز قبل از تخمک گذاری، این ضربان در حدود دو ضرب در دقیقه (BPM) افزایش می‌یابد.
همانطور که قبلاً اشاره شد، علائم تخمک گذاری واضح نیستند؛ لازم است آنها را به دقت بررسی کنید تا بدانید که روند تخمک گذاری در بدن شما، در چه زمانی آغاز می‌شود. علاوه بر این، اگر با برخی مشکلات روبرو باشید، روند تخمک گذاری در بدن شما می‌تواند بی‌نظم باشد. برخی از مهمترین این شرایط به شرح زیر میباشند
- مصرف قرصهای ضد بارداری
- .داشتن شرایط خاص مانند نارسایی زودرس تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک
- مصرف داروهای خاص مانند قرصهای ضد تهوع، داروهای ضد افسردگی یا داروهای شیمی درمانی
- استرس، اضافه وزن یا وزن خیلی کم بدن
در صورت بروز این موارد، پیگیری زمان تخمک گذاری در بدن زنان می‌تواند مشکل باشد.
علائم نشانه دهنده مشکل در تخمک گذاری
اگر در حال تخمک گذاری نیستید، از نظر پزشکی با "آنولاسیون" روبرو هستید و اگر به طور نامنظم تخمک گذاری می‌کنید، برخی مشکلات هورمونی در بدن شما وجود دارد. در ادامه نشانه های مشکلات احتمالی در روند تخمک گذاری بدن زنان ارائه شده است که مهمترین این موارد به شرح زیر میباشند:
چرخه‌های نامنظم قاعدگی
اگر چرخه های قاعدگی شما نامنظم باشد، بدانید که مشکلاتی در روند تخمک گذاری بدن شما وجود دارد. طبیعی است که زمان تخمک گذاری در بدن شما، در هر دوره چند روز با دوره‌های قبل تفاوت داشته باشد، اما ممکن است منطقی نباشد که این تغییر را خود شما تخمین بزنید.
چرخه قاعدگی کوتاه یا طولانی
لازم است بدانید که یک چرخه قاعدگی طبیعی می‌تواند از 21 روز تا 35 روز متغیر باشد؛ اما اگر کوتاه‌تر یا طولانی‌تر از این باشند، ممکن است در روند تخمک گذاری بدن شما مشکلاتی وجود داشته باشد.
عدم مشاهده چرخه قاعدگی
اگر چندین ماه، به خصوص در دوران فرزند آوری با چرخه قاعدگی روبرو نمی‌شوید، بدانید که شما تخمک‌گذاری نمی‌کنید.
نتیجه آزمایش تخمک گذاری منفی
کیت تشخیص تخمک گذاری، هورمون لوتئینی را که قبل از تخمک گذاری بالا میرود، تشخیص می‌دهد. اگر نتیجه این تست منفی باشد، بدان معنی است که شما در حال تخمک گذاری نیستید. همچنین، به دست آوردن نتایج مثبت چندگانه نیز نشانگر وجود برخی مشکلات در روند تخمک گذاری بدن شما است؛ به عنوان مثال بدن شما در حال تخمک گذاری است، اما نمی‌تواند این روند را به درستی اجرا کند.
در نهایت، در نظر داشته باشید که با آغاز روند بارداری، ممکن است فرایند تخمک گذاری را نیز از دست بدهید؛ بنابراین، تصور نکنید که هنگام مشاهده برخی از این نشانه ها، دچار مشکل در روند تخمک گذاری هستید؛ اما اگر چند ماه متوالی، این علائم را مشاهده کردید یا با دوره‌های قاعدگی نامنظم روبر شدید، خوب است که به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
نحوه آزمایش روند تخمک گذاری
پزشک متخصص زنان و زایمان در مورد چرخه قاعدگی و منظم بودن آن سؤالاتی از شما خواهد کرد. همچنین، او ممکن است برخی از آزمایشات را به شما پیشنهاد کند که مهمترین این موارد به شرح زیر میباشند:
- آزمایش خون پروژسترون: اگر بدن خانمی به درستی تخمک گذاری نکنید، سطح پروژسترون در خون او پایینتر از حد معمول خواهد بود.
- آزمایشات بررسی هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) و هورمون لوتئال (LH).
- آزمایش تعیین سطح پرولاکتین جهت اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها در بدن زنان: پرولاکتین زیاد می‌تواند روند تخمک گذاری را مختل کند
- سونوگرافی ترانس واژینال برای بررسی وضعیت رشد فولیکول در تخمدان: این روش می‌تواند تشخیص دهد که آیا فولیکول شکسته شده است تا تخمک را پس از تخمک گذاری آزاد کند یا نه
اگر این آزمایشها تأیید کنند که مشکلی در روند تخمک گذاری شما وجود دارد، پزشک متخصص زنان و زایمان برای رفع علت اصلی بروز بیماری، روشهای درمانی را پیشنهاد می‌کند.
درمان مشکلات تخمک گذاری
این مشکلات ممکن است با داروهای خوراکی مانند کلومیفن سیترات (کلومید یا لتروزول یا سرووفن) درمان شوند. این گروه از داروها، سطح هورمونهای تحریک کننده فولیکول و لوتئال را در بدن بیمار بهبود می‌بخشند؛ بنابراین، تخمدانها را تحریک می‌کنند تا روند تخمک گذاری را آغاز کنند. به این نکته مهم توجه داشته باشید که مصرف این داروها معمولاً از پنج روز بعد از شروع قاعدگی و به مدت پنج روز تجویز می‌شود. پزشک متخصص زنان و زایمان ممکن است روند درمان را با دوز 50 میلیگرم از داروها شروع کند.
چگونه شانس تخمک گذاری بدن خود را افزایش دهیم؟
علاوه بر مصرف داروهای شیمیایی، شما میتوانید اقدامات ساده‌ای را برای افزایش احتمال تخمک گذاری در بدن خود انجام دهید. برخی از این روشها به شرح زیر میباشند:
- با توجه به سن و قد، وزن سالم خود را حفظ کنید. اضافه وزن یا وزن خیلی کم زنان ممکن است باعث بروز مشکلاتی در روند تخمک گذاری بدن آنها شود.
- ورزش بیش از حد می‌تواند روند تخمک گذاری را در بدن زنان تحت تأثیر قرار دهد. برای پیشگیری از بروز این مشکل، تمرینات ورزشی خود را ساده کنید و در مورد نوع تمریناتی که میتوانید انجام دهید، از مشاوره تخصصی استفاده کنید.
- رژیم‌های غذایی ناخواسته، پرش وعده‌های غذایی، روزه گرفتن و سایر عادتهای غذایی ناسالم می‌توانند بر روند تخمک گذاری در بدن زنان تأثیر بگذارند در این مورد، با یک متخصص بهداشت تماس بگیرید و به سمت عادات غذایی سالم بروید
- استرس هیجانی نیز تأثیر منفی بر چرخه قاعدگی شما دارد. یاد بگیرید که با استرس‌های زندگی روزمره خود کنار بیایید و برخی از تمرینات آرامشبخش را امتحان کنید.
اگر به مدت سه تا چهارماه چرخه قاعدگی و علائم تخمک گذاری خودتان را یادداشت کنید به راحتی زمان تخمک گذاری را متوجه خواهید شد و این مساله از آن جهت اهمیت دارد که تحقیقات نشان می‌دهد زوج‌هایی که زمان تخمک‌گذاری را تشخیص دهند در عرض سه ماه درصد لقاح جنسی‌شان افزایش داشته و پس از شش ماه 78 درصد آنان باردار شدند. البته تعیین زمان تخمک‌گذاری با استفاده از نشانه های تخمک گذاری تنها برای اقدام به بارداری و یا پیشگیری از آن مهم نیست بلکه می‌تواند سلامت جسم خانمها را نیز نشان دهد.
نظر (0)