مشکل سوءهاضمه که در علم پزشکی با عنوان "دیسپپسی" شناخته میشود، به درد یا ناراحتی مربوط به روند نامناسب هضم غذا در شکم یا روده فوقانی انسان اشاره دارد. این مشکل، یکی از شکایات رایج همه زنان، در 9 ماه دوران بارداری محسوب میشود؛ بروز بسیاری از تغییرات جسمی و هورمونی در بدن مادر باردار، دلیل اصلی این ناراحتی است که سبب بروز حالت تهوع و نفخ در بدن این افراد شده و سوزش سر دل را به دنبال خواهد داشت. به عنوان یک مادر باردار، مقاله زیر را بخوانید تا بیشتر در مورد علل، علائم و راههای درمان سوءهاضمه در دوران بارداری بدانید.
اگر به دنبال رژیم غذایی مناسب برای بارداری خود هستید این مطلب سه نکته برای داشتن رژیم غذایی بارداری سالم را بخوانید
علت بروز مشکل سوءهاضمه در بارداری چیست؟
همانطور که گفته شد بروز مشکل سوءهاضمه در دوران بارداری اکثر زنان بسیار شایع میشود؛ سوءهاضمه به دلایل مختلفی در بدن زنان حامله رخ میدهد که عبارتند از:
- بروز نوسانات هورمونی در بدن مادران باردار: به یاد داشته باشید که با آغاز دوران بارداری، سطح هورمون پروژسترون در بدن مادر، به منظور حمایت از رشد جنین داخل رحم او افزایش مییابد. این روند، عملکرد طبیعی ماهیچهها از جمله ماهیچه رودهها را که بیشتر عمل متابولیسم را انجام میدهند، کاهش داده و باعث بروز مشکل سوءهاضمه در 9 ماه دوران بارداری زنان میشود.
- رشد مداوم جنین داخل رحم مادران باردار: با آغاز دوران بارداری، به خصوص در مراحل آخر حاملگی، جنین درون رحم مادر رشد بیشتری نموده و فشار زیادی را بر شکم مادر خود وارد میکند. بنابراین، در سه ماهه سوم از دوران بارداری، فضای داخل بدن از جمله معده و روده مادر برای نگهداری مواد غذایی محدود شده و مصرف حتی یک وعده غذایی کوچک نیز باعث میشود تا او وارد شدن فشار بر روی رودههای خود را احساس کند. در واقع، میتوان ادعا کرد که این حالت، بر روند هضم مواد غذایی در بدن زنان باردار تأثیر خواهد گذاشت.
- بروز سوزش سر دل در دوران بارداری زنان: گاهی اوقات، ممکن است سوزش سر دل شدید پس از مصرف هر وعده غذایی، در بدن زنان باردار ایجاد شود، زیرا وارد شدن مواد غذایی به معده زنان حامله ماهیچههای آرام بین معده و مری این افراد را تحریک نموده و اسید معده را به سمت بالای لوله مری فشار خواهد داد. این حالت نیز باعث بروز ناراحتی در ناحیه قفسه سینه و شکم زنان در 9 ماه دوران بارداری خواهد شد.
به استثنای دلایل فوق، احتمال بروز سوءهاضمه در بدن زنان بارداری بالا است که:
- قبل از باردار شدن، در معرض مشکلات گوارشی قرار داشته باشند.
- معمولاً اکثر زنان حامله، در مراحل آخر از دوران بارداری خود با مشکل سوءهاضمه روبرو میشوند.
- زنان بارداری که با مشکل بیماری ریفلاکس گوارشی مواجه هستند.
- اگر زن حامله مبتلا به مشکل فتق شکم باشد.
- لازم است بدانید که خوردن مواد غذایی در وعدههای بزرگ یا مصرف غذاهای چرب، نوشیدنیهای کافئیندار نیز میزان مشکل سوءهاضمه را در دوران بارداری زنان به میزان قابل توجهی افزایش میدهد.
- اگر زن باردار بعد از مصرف وعدههای غذایی، هر گونه فعالیت بدنی مانند ورزش کردن شدید را انجام دهد.
- همچنین، اگر زن حامله بیش از یک کودک را در درون رحم خود داشته باشد.
- علاوه بر این موارد، وجود اختلالات مربوط به دوران بارداری در بدن زنان که بستگی به نوع رشد جنین داخل رحم این افراد دارد، نیز ممکن است میزان مشکل سوءهاضمه را نسبت به مواقع دیگر برجستهتر نماید.
زنان حامله در چه زمانی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به مشکل سوءهاضمه قرار دارند؟
مشکل سوءهاضمه ممکن است در هر زمان از دوران بارداری زنان رخ دهد. با این حال، در بیشتر موارد، این مشکل از هفته دوم حاملگی شروع شده و تا سه ماهه دوم از دوران بارداری ادامه خواهد داشت که در بین همه مادران باردار، بسیار شایع است.
نشانههای بروز مشکل سوءهاضمه در بارداری چیست؟
نشانههای بروز اختلال گوارشی در 9 ماه دوران حاملگی هر زنی کاملاً متفاوت از سایر مادران است. اما، همه مادران باردار در بیشتر موارد، برخی نشانههای کلی را پس از مصرف مواد غذایی تجربه میکنند که عبارتند از:
- ایجاد ناراحتی در طول مصرف وعده غذایی یا بعد از آن
- بروز سوزش سر دل در بدن مادر باردار؛ که احساس سوزش در ناحیه شکم مادران باردار را افزایش میدهد
- ایجاد درد و ناراحتی خاص در معده زنان باردار
- احساس سنگینی در ناحیه روده و معده زنان
- مبتلا شدن زن حامله به مشکل رگورژیتی (در چنین حالتی، مواد غذایی از معده فرد به سمت لوله غذای او بازمیگردد)
- متورم شدن بیش از حد بدن زنان در 9 ماه دوران بارداری
- مبتلا شدن زنان حامله به تب و لرز
- بروز مشکل تهوع و استفراغ زیاد در بدن زنان حامله
در نهایت، فراموش نکنید که علائم و نشانههای ذکر شده در بالا، در بدن زنان به طور ناگهانی ظاهر شده و خود به خود ناپدید میشوند. به همین دلیل، میتوان ادعا کرد که مشکل سوءهاضمه در بدن مادران باردار پایدار نیست؛ ولی در بدن اکثر زنان، شدت و فرکانس آن با نزدیک شدن به سه ماهه سوم از دوران بارداری افزایش مییابد.
برای اطلاع از اینکه چه مواد غذایی در بارداری مفید است این مطلب چه مواد غذایی در دوران بارداری مفیدتر است؟ را بخوانید
آیا مبتلا شدن مادر حامله به مشکل سوءهاضمه، آسیبی به جنین داخل رحم او میرساند؟
به خاطر بسپارید که بروز اختلال گوارشی در دوران بارداری زنان، برای سلامت کودک درون رحم این افراد ضرری ندارد، ولی برای خود مادر بسیار ناراحتکننده و دردناک است. با این حال، هضم تدریجی مواد غذایی در معده مادر باردار برای سلامت جنین درون رحم او بهتر میباشد، زیرا بدن مادر زمان بیشتری را برای انتقال مواد مغذی به جفت خواهد داشت.
چگونه میتوان مشکل سوءهاضمه را در بارداری از بین برد؟
برای درمان و پیشگیری از بروز نشانههای ناگوار مشکل سوءهاضمه در دوران بارداری زنان میتوان از روشهای مختلف استفاده کرد. گرچه اکثر آنها توسط علم پزشکی ثابت نشده است، اما بسیاری از مادران باردار، آنها را برای درمان مشکل سوءهاضمه در بدن خود مفید میدانند. رایجترین این راهکارها عبارتند از:
- از وارد نمودن فشار بیش از حد به معده زنان در دوران بارداری ، به ویژه بعد از مصرف وعدههای اصلی غذا خودداری کنید؛ معده را برای مدتی به حال خود بگذارید، زیرا روند هضم و جذب مواد غذایی در بدن زنان باردار، مدتی طول میکشد.
- خم شدن بیش از حد به روی زانوها، به دلیل خم شدن کمر، ممکن است سبب بروز مشکل سوءهاضمه در زنان حامله شود.
- به عنوان یک زن حامله سعی کنید تا وعدههای غذایی خود را در اندازه کوچک مصرف نموده و به جای سه وعده غذایی بزرگ در یک روز، از شش وعده غذایی کوچک استفاده نمایید. فراموش نکنید که خوردن وعدههای غذایی در اندازه کم و جویدن آنها به آرامی، قبل از اینکه لقمه را ببلعید، برای هضم راحت غذا در 9 ماه دوران بارداری بسیار مؤثر است.
- مصرف نوشیدنیهایی را که حاوی کافئین و الکل هستند، در 9 ماه دوران بارداری خود محدود کنید؛ انجام این کار باعث تشدید سوءهاضمه در زنان باردار میشود. به همین دلیل، در حالت ایدهآل، زن باردار باید از مصرف این گونه مواد مضر اجتناب کند.
- همه زنان باید در دوران بارداری خود، از خوردن غذاهای تند، غذاهای چرب، شکلات و آب میوه زیاد اجتناب کنند، زیرا سبب بروز بیماریهای گوارشی مانند سوءهاضمه در بدن این افراد میشود. همچنین، لازم است بدانید که افراط در مصرف یک نوع ماده غذایی لبنی نیز ممکن است باعث بروز ناراحتی گوارشی در دوران بارداری زنان شود.
- بعد از خوردن وعدههای غذایی در دوران بارداری، دراز نکشید. بعد از مصرف شام نیز بهتر است مدتی را بیدار بمانید، زیرا انجام این کار به مادر حامله کمک میکند تا فشار وارده بر روی شکم خود را از بین برده و روند هضم غذا را در معده خود بهبود دهد. اگر هم نمیتوانید در مقابل خوابیدن مقاومت کنید، بهتر است هنگام خواب زیر سر خود را با گذاشتن چند بالش، کمی از سطح بدن بلندتر نگه دارید. این کار مانع جریان یافتن اسید معده به لولههای غذایی شما شده و در طول شب، نشانههای بروز مشکل سوءهاضمه را در بدن شما از بین میبرد.
- به عنوان یک زن باردار، در حین خوردن غذا از نوشیدن آب زیاد اجتناب کنید، زیرا انجام این کار نشانههای مشکل سوءهاضمه را در بدن شما تشدید میکند؛ آب را بهتر است قبل یا بعد از هر وعده غذایی بخورید.
- همچنین، پوشیدن لباسهای شل و راحت مخصوص دوران حاملگی؛ به خصوص در ناحیه کمر، برای از بین بردن مشکلات گوارشی زنان در دوران بارداری بسیار مفید و مؤثر است. استفاده از لباسهای تنگ، فشار بیشتری بر روی شکم و معده مادر باردار وارد نموده و سبب بروز ناتوانی در روند هضم غذا در بدن او خواهد شد.
- در نهایت، به عنوان یک زن حامله قبل از رفتن به رختخواب، برای گذراندن وقت خود به موسیقی گوش دهید. انجام این کار به شما کمک میکند تا میزان استرس را در بدن خود کاهش داده و فاصله زیادی را بین زمان مصرف غذا و خواب شبانه خود ایجاد کنید.
زنان حامله در هنگام مواجه شدن با مشکل سوءهاضمه، چه زمانی باید به دکتر متخصص زنان و زایمان مراجعه کنند؟
میزان مشکل سوءهاضمه با علائم آن مرتبط بوده و در برخی موارد، ممکن است بسیار هشداردهنده باشد، به خصوص اگر زن حامله این مشکل را قبل از آغاز دوران بارداری، در بدن خود تجربه نکرده باشد. در برخی موارد نیز مصرف داروهای گیاهی خانگی نشانههای سوءهاضمه را در بدن زنان باردار بدتر میکند. در چنین شرایطی، زن حامله باید به دکتر متخصص زنان و زایمان مراجعه نموده و به دنبال استفاده از کمکهای پزشکی برای درمان خود باشد. در ادامه این مقاله، علائم مهمی را که زن حامله باید با مشاهده آنها در بدن خود، به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نموده و با او مشورت کند، برای شما بیان شده است که به شرح زیر میباشند:
- بروز مشکل در عمل بلع مواد غذایی
- استفراغ خونی مادر باردار
- احساس سوزش شدید در ناحیه معده زنان در 9 ماه دوران بارداری، به طوری که این احساس، روند خواب مادر حامله را مختل نماید
- سیاه شدن رنگ مدفوع مادر باردار
- از دست دادن وزن بیش از حد، در یک دوره معین از بارداری
- تجربه کردن درد شدید در ناحیه شکم
در چنین شرایطی، بسته به شدت درد و ناراحتی، پزشک معالج دوره ایدهآل درمانی را به بیمار باردار خود توصیه خواهد کرد.
داروهای مؤثر برای درمان مشکل سوءهاضمه در بارداری:
هرگز به عنوان یک زن باردار، هیچ دارویی را بدون رضایت و نسخه پزشک معالج خود مصرف نکنید. در ادامه این مقاله، داروهای مختلفی را که برای درمان مشکل سوءهاضمه در بازار موجود است، برای شما معرفی کردهایم که به شرح زیر میباشند:
- آنتیاسیدها – این نوع داروها در قالب قرص یا مایعات قلیایی، در بازار موجود بوده؛ مصرف آنها، اسید معده مادر باردار را خنثی میکند و باعث از بین رفتن مشکل سوزش سر دل در این دوران حساس میشود.
- آلژینات – این نوع داروها معمولاً همراه با آنتیاسیدها، برای کاهش علائم مشکل سوءهاضمه ناشی از ریفلاکس معده در دوران بارداری، به بیماران تجویز شده و مصرف اکثر آنها با ایجاد پوشش در اطراف معده، از تشکیل اسید و صورت گرفتن ریفلاکس غذا به لوله مواد غذایی جلوگیری میکنند.
اگر مصرف داروهای خنثیکننده اسید معده در دوران بارداری زنی تأثیر نداشت، پزشک متخصص زنان و زایمان ممکن است داروهای قویتری را به بیمار خود تجویز کند. این نوع داروها عبارتند از:
- امپرازول – این نوع دارو اسید معده را در بدن زنان باردار کاهش میدهد، اما زنان حامله باید آن را طبق دوز توصیه شده از سوی پزشک معالج خود، به اندازه یک عدد در روز مصرف کنند. با این حال، لازم است بدانید که این دارو از لحاظ رتبهبندی، در رده C داروهای پرخطر قرار گرفته و توسط FDA تأیید شده است.
- رانیتیدین – این نوع دارو یک قرص جایگزین برای امپرازول بوده و دوز مصرفی آن دو بار در روز، برای زنان باردار میباشد. مصرف این دارو سطح اسید معده مادر باردار را به حداقل خواهد رساند.
اگر در بارداری غذای تند مصرف میکنید این مطلب آیا مصرف غذاهای تند در دوران بارداری مضر است؟ را بخوانید
1- مشکل سوءهاضمه زنان در بارداری، از چه زمانی آغاز میشود؟
اگر یک زن جوان قبل از باردار شدن، مشکلات گوارشی داشته باشد، مشکل سوءهاضمه در بدن او ممکن است حتی در اوایل سه ماهه اول از دوران بارداری نیز مشاهده شود؛ ولی احتمال رخ دادن آن در سه ماهه دوم و سوم از دوران بارداری زنان بسیار شایعتر است.
2- مصرف چه مواد غذایی باعث بروز مشکل سوءهاضمه در زنان حامله میشود؟
همانطور که میدانید معده همه زنان باردار واکنش مشابهی نسبت به مصرف انواع مواد غذایی ندارند. با این حال، رایجترین مواد غذایی که مصرف آنها باعث بروز مشکل سوءهاضمه در دوران بارداری زنان میشود، عبارتند از انواع مرکبات، غذاهای سرخ شده، غذاهای چرب، نوشابههای گازدار، مایعات کافئیندار یا الکلی، مواد غذایی حاوی گوجه فرنگی، پیاز، سیر و مواد معطر.
در نهایت، به عنوان یک زن باردار به خاطر بسپارید که اگر میزان مشکل سوءهاضمه در دوران بارداری شدید نباشد، کاملاً عادی است. اما شما باید عوامل خطرزای آن را درک نموده و اقدامات لازم را برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت بدن خود، در این دوران حساس انجام دهید. فراموش نکنید که اگر یک زن حامله به عادات غذای و شیوه زندگی خود در دوران بارداری توجه کرده و شرایط بدن خود را در نظر بگیرد، خواهد توانست این سفر سخت را با آرامش و دریافت تجارب دلپذیر پشت سر بگذارد. ولی اگر ناراحتی خاص و دائمی در ناحیه معده و شکم خود در 9 ماه دوران بارداری احساس کردید، بهتر است دکتر متخصص زنان و زایمان شما را معاینه کند تا روند درمان سوءهاضمه در بدن شما بدون تأخیر صورت گیرد.
نظر (0)