همه چیز در مورد تست قلب جنین یا تست بدون استرس (NST)

آیا شما هم به عنوان یک خانم جوان، قبل از آغاز دوران بارداری، آزمایشاتی را برای اطمینان از سلامت بدنتان انجام داده‌اید؟ آیا پزشک شما لیستی از آزمایشات مختلف را پیشنهاد کرده است؟ آیا پزشک متخصص زنان و زایمان با شما درباره انجام تست بدون استرس صحبت کرده است؟ اگر تعجب کردید که آزمایش بارداری بدون استرس چیست، حتما مقاله زیر را با دقت بخوانید. در ادامه، شما را با تست بدون استرس به طور کامل آشنا خواهیم کرد.

تست بدون استرس (NST) چیست؟

تست بدون استرس Non Stress Test که با عنوان آزمایش بدون استرس جنینی یا نظارت بر ضربان قلب جنین داخل رحم مادر باردار شناخته میشود و آزمایش خیلی راحت و بدون دردی است. پزشکان متخصص زنان و زایمان انجام این آزمایش را زمانی که حاملگی فرد از هفته 28 بگذرد، به بیمار خود توصیه می‌کنند. همچنان که از نام این آزمایش پیدا است، در حین انجام آن، هیچ گونه فشار، استرس و مشکل فیزیکی بر مادر و فرزند او وارد نمی‌شود. لازم است بدانید که انجام تست NST ، میزان ضربان قلب نوزاد را بررسی می‌کند.

اگر پزشک متخصص زنان و زایمان به مادر بارداری انجام تست NST را پیشنهاد کند، به این معنا نیست که مادر یا کودک در معرض خطر قرار دارند. این نوع آزمایش، اطلاعات مهمی در مورد عرضه اکسیژن به کودک درون رحم ارائه داده و کمک می‌کند تا پزشک متخصص زنان و زایمان اطلاعات لازم در مورد سلامت جنین به دست آورد. در واقع، مزیت این آزمایش درمان به‌موقع برخی از بیماری‌هایی است که نیاز به رسیدگی فوری دارند. هر زمان که کودک درون رحم خانم بارداری فعال باشد، قلب او به سرعت می‌تپد. اما، اگر در چنین شرایطی، نوزاد اکسیژن کافی دریافت نکند، این حالت می‌تواند باعث بروز اختلال در مسیرهای قلب او شده و فعالیت جنین را درون رحم مادر باردار کاهش دهد. شرایط مختلفی وجود دارد که پزشک متخصص زنان و زایمان قبل از تصمیم‌گیری در مورد درمان آن‌ها به انجام آزمایش بدون استرس نیاز دارد. در واقع، ابتدا پزشک وضعیت سلامت مادر و جنین داخل رحم او را به طور کامل بررسی می‌کند. در ادامه، شرایط مختلفی که پزشک ممکن است انجام تست NST را به بیمار خود توصیه کند، بیان شده است. این شرایط عبارتند از:

• اگر مادری دوقلو یا چندقلو حامله باشد، احتمال بروز عوارض جانبی در بدن مادر یا نوزادها بسیار بالا است. در چنین شرایطی، پزشک انجام آزمایش NST را برای بیمار خود تجویز خواهد نمود.
• در صورتی که در دوران بارداری خانمی، هیچ شرایط خاص پزشکی وجود نداشته باشد، مبتلا شدن ناگهانی مادر به برخی از بیماری‌های شایع ممکن است بر سلامت کودک درون رحم تاثیر بگذارد. برخی از شایع‌ترین بیماری‌های که انجام آزمایش بدون استرس را برای مادر ضروری می‌کند، عبارتند از: بیماری تیروئید، فشار خون بالا، اختلالات خونی، بیماری لوپوس، دیابت نوع 1، بیماری‌های کلیوی و بیماری قلبی. در چنین شرایطی، پزشک انجام آزمایش بدون استرس را برای بیمار خود تجویز خواهد نمود.
• علاوه بر این موارد، هنگامی که مادر با پشت سر گذاشتن مراحل بارداری، نوزاد خود را به دنیا نیاورد، حتما باید این آزمایش را به‌منظور بررسی وضعیت حاملگی خود و سلامت نوزادش انجام دهد.
• اگر زنی قبل از بارداری فعلی، حاملگی‌های قبلی خود را به هر دلیلی از دست داده باشد، باید با انجام این آزمایش از بروز عوارض احتمالی در بدن خود و فرزندش جلوگیری کند.
• اگر پزشک متخصص زنان و زایمان احساس کند که نوزاد درون رحم با کاهش تحرک طبیعی مواجه است یا مشکلاتی در رشد خود دارد، انجام آزمایش NST را برای تشخیص این مشکلات به مادر حامله توصیه خواهد نمود.
• در بعضی موارد هم ممکن است مادر باردار در شرایطی به نام پلی‌هیدرامنیوس قرار گیرد که آب درون کیسه رحم بیش از حد مجاز بالا برود. همچنین، برخی از زنان نیز ممکن است شرایط مخالف این وضعیت را که با عنوان اولیگوهیدرامنیوس شناخته می‌شود، تجربه کنند که در چنین وضعیتی، مایع آمنیوتیک اطراف نوزاد در داخل کیسه آب بیش از حد معمول کاهش می‌یابد. در صورت مواجه شدن زن حامله با هر یک از این شرایط، دکتر متخصص زنان و زایمان انجام آزمایش NST را برای مادر توصیه خواهد کرد.
• گاهی اوقات نیز ممکن است شرایط بسیار خطرناکی که در علم پزشکی با عنوان "حساسیت بارداری" شناخته می‌شود، در طول بارداری دوم یا حاملگی‌های بعدی زنان رخ دهد. این شرایط بیشتر در مادرانی مشاهده می‌شود که دارای گروه خونی با Rh منفی هستند، در حالی که نوزاد درون رحم آن‌ها دارای خونی با Rh مثبت است. در چنین شرایطی، پزشک انجام آزمایش NST را برای بیمار خود تجویز خواهد نمود.

اگر گروه خونی مادر باردار منفی باشد چه مشکلی برای جنین به وجود خواهد آمد؟

فاکتور Rh نوعی پروتئین است که در برخی افراد روی گلبول های قرمز خون وجود دارد. اگر فردی این فاکتور را روی سلول های قرمز خون خود داشته باشد ، گروه خون مثبت( Rh + ) و اگر فاکتور Rhروی گلبول قرمز وجود نداشته باشد ، گروه خون منفی ( Rh- ) تلقی می شود. در دوران بارداری ، اگر گروه خون مادر منفی باشد ، در حالی که گروه خون پدر مثبت است ، این احتمال وجود دارد که گروه خون جنین نیز مثبت شده باشد. در این صورت سیستم ایمنی بدن مادر که به فاکتور Rh بیگانه است و تا کنون همچین پروتئینی را در خود نداشته ، جنین و خون جنین را عامل بیگانه تلقی کرده و علیه او آنتی بادی تولید می کند.

15 درصد مردم گروه خون منفی دارند. زنان باردار با گروه خون منفی نیاز به تزریق آمپول روگام دارند.

اگر گروه خون مادر بارداری مثبت باشد چه می شود؟

در صورتی که گروه خون مادر مثبت باشد جای هیچ گونه نگرانی نیست. در این صورت اگر گروه خون جنین منفی و یا مثبت باشد مشکلی نخواهد بود.

در نهایت، به عنوان یک خانم جوان و بی‌تجربه به خاطر داشته باشید که با توجه به سلامت عمومی مادر باردار و میزان رشد کودک درون رحم او، دفعات انجام آزمون NST متغییر می‌باشد. همچنین، یادتان باشد که این آزمایش فقط باید با توصیه پزشک متخصص زنان و زایمان انجام گیرد. این تست می‌تواند یک یا دو بار در هفته تکرار شود. اگر پزشک عقیده داشته باشد که کودک اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند، ممکن است به صورت روزانه نیز برنامه انجام تست NST را اعمال کند. علاوه بر این موارد، در صورت بروز هرگونه تغییر ناگهانی در سلامت نوزاد، پزشک متخصص زنان و زایمان با انجام آزمون NST وضعیت بدنی او را مورد بررسی قرار می‌دهد. همانطور که گفته شد، این تست دردآور نبوده و هیچ گونه ناراحتی در بدن مادر باردار و جنین درون رحم او ایجاد نخواهد کرد. پس لازم نیست مادران حامله در مورد انجام آن نگران باشند!

آیا انجام تست NST می‌تواند به جنین درون رحم آسیب برساند؟

انجام آزمایش NST در دوران بارداری هیچ گونه آسیبی به کودک درون رحم نمی‌رساند. با این حال، عوامل خاصی وجود دارد که می‌تواند دست به دست هم داده و بر سلامت نوزاد درون رحم تأثیر بگذارند. این عوامل عبارتند از:

• از آن‌جایی که انجام آزمایش NST باعث بروز اضطراب در مادر حامله می‌شود، این حالت می‌تواند با مسائل دیگر ترکیب شده و بر سلامتی مادر و فرزند او تاثیر بگذارد. در واقع، اضطراب مادر حامله باعث بروز ناراحتی نوزاد درون رحم خواهد شد.
• در برخی موارد، انجام این آزمایش ممکن است بعضی مسائل مربوط به سلامت مادر و نوزاد را که قبلا وجود نداشت، عود دهد که تاثیر مستقیمی بر سلامت هر دوی آن‌ها خواهد داشت.

با این حال، به خاطر داشته باشید که گاهی اوقات نیز انجام این آزمون می‌تواند در مورد مشکلات خاصی که در بدن مادر باردار و فرزند او وجود دارند، اطلاعات مفیدی به پزشک معالج بدهد.

تست NST در بارداری چگونه انجام می‌شود؟

انجام تست NST در دوران بارداری زنان می‌تواند ضربان قلب، حرکت و حتی انقباضات بدن نوزاد را به طور کامل ثبت کند. همه این تغییرات یادآوری می‌کنند که فرزند شما کاملا سالم است، زیرا چنین تغییراتی در مواقعی اتفاق می‌افتد که جنین از حالت استراحت درآمده و شروع به حرکت کند یا هنگامی که مادر با بروز انقباضات رحمی، با استرس و اضطراب روبرو شود. البته، هنگامی که جنین فعال است، ضربان قلب او نیز بالا بوده و فعال‌تر از سایر مواقع به نظر می‌رسد.

قبل از انجام تست NST، پزشک معالج باید برخی قوانین را رعایت کند که بستن دو کمربند ایمنی برای روی شکم مادر جهت محافظت از او و نوزاد درون رحمش، یکی از آن‌ها است. همچنین، قبل از شروع آزمایش NST، گرفتن فشار خون مادر حامله از اهمیت خاصی برخوردار است. البته برخی از پزشکان متخصص زنان و زایمان ممکن است فشار خون بیمار را در وسط آزمایش نیز گرفته و بدین ترتیب، وضعیت سلامت مادر و کودک را با دقت بیشتری بررسی کنند. یکی از کمربندهای بسته‌شده بر روی شکم زن حامله در حین انجام آزمایش، ضربان قلب جنین را اندازه گیری کرده و دیگری هم به کاهش انقباض رحم مادر کمک می‌کند. در واقع، هر بار که مادر حامله در هنگام انجام آزمایش، احساس کند که فرزندش حرکت کرده یا لگدی به دیواره رحم می‌زند، باید دکمه متصل به کمربند اطراف شکم را فشار دهد. هر بار که مادر دکمه را فشار می‌دهد، حرکات نوزاد درون رحم بر روی کاغذ ثبت شده و به عنوان ضربان قلب جنینی تلقی می‌شود. در پایان آزمایش، نتایج چاپ‌شده در مورد وضعیت بدنی جنین مورد بررسی قرار می‌گیرد.

با این توصیفات، نمودارهای ثبت‌شده بر روی کاغذ به دکتر معالج کمک خواهد کرد تا هماهنگی حرکات جنین را با ضربان قلب او مقایسه کند. در نظر داشته باشید که انجام آزمایش NST در زنان حامله فقط 20 دقیقه طول می‌کشد. اما در صورتی که کودک درون رحم در حین انجام آزمایش، در حال خواب باشد، پرستار یا پزشک باید سعی کند تا جنین را به آرامی، با انجام حرکات خاص بر روی شکم مادر بیدار کند. اگر کودک بیدار نشد، پزشک سعی می‌کند از روش‌های دیگر علمی استفاده نموده و نوزاد را بیدار کند. برخی از پزشکان در چنین مواردی از مادر می‌خواهند با نوشیدن یک لیوان آب به کودک خود کمک کند که بیدار شود. اما اگر با همه این تدابیر کودک باز هم از خواب بیدار نشد و هیچ حرکت قابل‌توجهی از خود بروز نداد، ممکن است انجام مجدد آزمون برای 20 دقیقه دیگر هم ادامه پیدا کند.

نتایج تست NST در زنان باردار:

معمولا پس از اتمام آزمایش، دکتر معالج نتایج را با مادر در میان می‌گذارد. در ادامه این مقاله، برخی از عبارات کلیدی که احتمال دارد دکتر از آن‌ها برای توضیح دادن وضعیت سلامت جنین به زنان حامله استفاده کند، بیان شده است. این موارد عبارتند از:

• واکنش‌پذیر: اگر نتیجه آزمایش NST زنان، واکنش‌پذیر یا طبیعی باشد، نشان می‌دهد که ضربان قلب جنین در طی 20 دقیقه آزمایش، از سطح معمولی تا دو برابر افزایش یافته است. بنابراین، اگر ضربان قلب کودک در حین انجام آزمایش از سطح معمولی به دو برابر یا بیشتر برسد و این اتفاق در 15 ثانیه یا در 20 دقیقه اول از آزمایش رخ دهد، نتیجه آن، "واکنش‌پذیر (طبیعی)" خواهید بود.
• غیرواکنشی: به عنوا یک خانم جوان و بی‌تجربه به یاد داشته باشید که به دست آمدن نتیجه آزمایش غیرواکنشی به این معنی است که نتیجه آزمایش قطعی نبوده و به انجام تست مجدد نیاز است. در نتیجه غیرواکنشی، جواب آزمایش با معیارهای ذکرشده مطابقت ندارد. اما مادران حامله نباید بلافاصله بعد از دریافت جواب غیرطبیعی آزمایش بدن استرس خود نگران شوند، چون در بیشتر موارد این حالت به دلیل خواب بودن کودک درون رحم در طول انجام فرایند آزمایش رخ می‌دهد.
• غیرطبیعی(نه واکنش پذیر و نه غیر واکنشی) : در صورتی که نتیجه آزمایش NST غیرطبیعی باشد، پزشک متخصص زنان و زایمان، نتایج برخی از آزمایش‌های قبلی را ارزیابی کرده و در مورد سلامت کودک به مادر کمک خواهد کرد. برخی از نتیجه تست‌هایی که ممکن است در چنین مواردی مورد بررسی قرار می‌گیرند، عبارتند از:
  • نتیجه آزمایش مشخصات بیوفیزیکی: این نوع آزمایش که همراه با تست NST صورت می‌گیرد، با استفاده از دستگاه سونوگرافی (ultrasound) بوده و به بررسی حرکات کودک، نحوه تنفس، میزان مایع آمنیوتیک درون کیسه آب و تنش ماهیچه‌های جنین می‌پردازد.
  • نتیجه تست استرس انقباضی (CST): با آغاز دوران بارداری، اکثر پزشکان متخصص زنان و زایمان از تست انقباض استرس برای بررسی ضربان قلب کودک (هنگامی که رحم مادر دچار انقباض می‌شود) استفاده می‌کنند.

در نهایت، لازم است بدانید که در بعضی موارد، ممکن است پزشک از بیمار خود بخواهد تا در همان روز یا در روز بعد، آزمایش NST دیگری را انجام دهد. اما در چنین مواردی نگران نشوید! زیرا پزشک معالج شما را برای انجام آزمایش NST دیگر راهنمایی کرده و با اطمینان کامل، در مورد هر گونه تغییری که لازم در بدن شما انجام می‌شود، صحبت خواهد کرد.

تجربه شما با تست قلب جنین یا بدون استرس (NST) چطور بود؟ داستان خود را اینجا بنویسید، مادران امروز و فردا دوست دارند از شما بشنوند.