کودک شما از چند ماهگی می تواند غذای جامد بخورد؟

اگر وقت آن رسیده است که کودک خود را با استفاده از مواد غذایی جامد تغذیه کنید، ممکن است شروع این کار برای شما نیز امری گیجکننده باشد. مادران جوان نمیدانند که چه چیزهایی برای تغذیه چنین نوزادانی مناسب است. در چنین مواردی، صرف‌نظر از انجام مشاوره با یک متخصص تغذیه، بهتر است خود مادر اطلاعات کاملی در مورد نمودار غذایی کودکان در هنگام شروع تغذیه با مواد غذایی جامد دریافت کند. با این حال، ما معتقد هستیم که اصلاً لازم نیست که مادران بیتجربه در چنین مواردی دچار ترس وحشت شوند، زیرا در ادامه این مقاله، توصیههای عمومی لازم و نمودار غذایی کودکان برای شما ارائه شده است تا بتوانید آن را برای کودک خود، بر اساس سلیقه شخصی خود تنظیم کنید.

بچه های کوچک چه زمانی میتوانند مواد غذایی جامد را بخورند؟

طبق آئیننامه پزشکی آمریکا (AAP)، WHO و UNICEF، شیر مادر یا شیر خشک به سادگی میتواند تمام نیازهای نوزادان را در شش ماه اول زندگی به طور کامل برطرف میکند؛ بنابراین، مادران نباید تا زمانی که نوزاد آن‌ها چهار ماهگی خود را تمام نکرده است، هیچ نوع مواد غذایی جامد را به برنامه غذایی فرزند خود اضافه کنند. با این حال، لازم است بدانید که تغذیه نوزادان با چنین مواد غذایی، با شروع چهار تا شش ماهگی او امری قابل قبول است. ولی در حالت نرمال، این کار باید از چهار، پنج، شش ماهگی یا حتی بعد از این دوران شروع گرد؛ مواد غذایی جامد نیز فقط باید در اندازه بسیار کمی در برنامه غذایی نوزادان گنجانده شده و تا چند هفته این روند افزایشی ادامه یابد. در واقع، شما میخواهید روند تغذیه فرزند خود را در کنار شیر مادر یا شیر خشک، با مصرف مواد غذایی جامد تکمیل کنید؛ بنابراین نباید این نوع مواد غذایی را به طور کامل جایگزین شیر مادر بکنید. علاوه بر این موارد، در ابتدای کار، حس کودک نسبت به مواد غذایی مختلف باید توسط مادر او بررسی شده و غذاهای بچه با توجه به ذائقه شخصی او طعم دار گردد.

مادران چگونه میفهمند که کودک آن‌ها آماده مصرف مواد غذایی جامد است؟

طبق نظر پزشکان متخصص اطفال هیچ سن استانداردی برای آماده شدن بدن نوزادان جهت استفاده از مواد غذایی جامد وجود ندارد. بعضی از این کودکان به نظر میرسد که در چهار ماهگی خود آماده دریافت این نوع مواد غذایی هستند؛ در حالی که برخی دیگر ممکن است چند ماه بعد نیز آماده تغذیه با مواد غذایی جامد نباشند. با این حال، مادران جوان میتوانند از نشانههای کوچکی برای به دست آوردن زمان مناسب تغذیه فرزند خود با مواد غذایی جامد استفاده کنند. رایجترین این علائم عبارتند از:

• کودک، رفلکس محرک زبان خود را از دست میدهد. در واقع، محرک زبان کودک یک رفلکس طبیعی است که مانع از ماندن مواد خارجی در داخل دهان او میشود. هنگامی که یک ماده غذایی ناآشنا در دهان نوزاد قرار میگیرد، این حالت به طور خودکار، آن ماده غذایی از بین میبرد. معمولاً، حالت رفلکس تقریباً بین سه تا چهار ماهگی نوزادان از بین میرود؛ اما در برخی از نوزادان این حالت برای مدت طولانی نیز فعال است.  به یاد داشته باشید که تا وقتی که رفلکس زبان فرزند شما کاهش یابد، شما نمیتوانید مواد غذایی جامد را به برنامه غذایی او اضافه کنید.
• همچنین، در چنین شرایطی کودک میتواند نشانه هایی از پر بودن شکم خود را از طریق ارائه حرکاتی مانند برگرداندن سر از سمت نوک پستان یا شیشه شیر و بستن کامل دهان خود به مادر نشان دهد. این کار به شما کمک میکند تا او را به اندازه کافی تغذیه نموده و زمان قطع روند تغذیه او را ارزیابی کنید.
• جالب است بدانید که این کودکان میتوانند با نشستن، سر خود را در موقعیت صحیح نگه دارند. این نکته بسیار مهم است، زیرا نوزادانی که نمیتوانند بنشینند، مجبور به تغذیه با مواد جامد نیستند؛ شانس آن‌ها برای مواجه شدن با مشکل بلع و خفگی بسیار بالا است؛ بنابراین، میتوان ادعا کرد که توانایی نشستن و کنترل نمودن سر در یک موقعیت مناسب، یکی دیگر از نشانههایی است که میتواند بلوغ فیزیکی و آمادگی نوزادان برای خوردن مواد غذایی جامد را به مادران آن‌ها نشان دهد.
• علاوه بر این موارد، باید وزن نوزاد نسبت به زمان تولد او دو برابر شود. این مورد، نشانه بسیار آشکاری است که آمادگی کودک را برای مصرف مواد غذایی جامد، به غیر از شیر مادر یا شیر خشک نشان میدهد.
• با این حال، باید منتظر علائم بدن نوزاد خود باشید تا او چند نشانه دیگر را هم از خود بروز دهد، زیرا مشاهده تنها یک مورد نمیتواند معیار استفاده او از مواد غذایی جامد باشد. در کنار این علائم، تحولات دیگری نیز وجود دارد که به طور سنتی تصور میشود نشانه آمادگی کودک برای استفاده از مواد غذایی جامد است؛ اما این موارد زیاد قابل اعتماد نیستند! کودک بعد از گذشت چند ماه از تولد خود مشتاق است تا مواد غذایی جامد را از مادر خود بگیرد. مادربزرگها این علامت را به عنوان یک نشانه برای آمادگی کودک جهت دریافت مواد غذایی جامد بیان میکنند؛ اما نمیتوان تنها به این دلیل تکیه نموده و افزودن مواد غذایی جامد را برنامه غذایی نوزادان شروع کرد، زیرا کودک از حدود چهار تا شش ماهگی خود، به گرفتن هر شی‌ء اشتیاق نشان داده و همواره همه چیز را در دهان خود قرار میدهد.
• کودک در وسط خواب بیدار میشود. اگر چه بیدار شدن مکرر نوزادان میتواند علل مختلفی داشته باشد، اما ما حدس میزنیم که او گرسنه شده است. البته وجود دلایل دیگری مانند بیماری spurt رشد و teething نیز میتواند دلیل بیدار شدن فرزند شما از خواب طولانی مدت باشد.

در نهایت، به خاطر بسپارید که اگر کودک شما هیچکدام از این نشانه ها را از خود بروز نداد، شما باید صبر کنید تا او به سن شش ماهگی خود برسد.

برای اطلاع از  فواید مصرف گندم سیاه برای کودکان این مطلب را بخوانید

اگر مصرف مواد غذایی جامد زودتر آغاز شود چه اتفاقی میافتد؟

همانطور که قبلاً بیان شد، شش ماهگی زمان مناسبی برای شروع تغذیه نوزادان با مواد غذایی جامد است. اگر روند افزودن چنین مواد غذایی به برنامه روزانه نوزادی زود آغاز شده باشد، نوزاد ممکن است با دو مشکل جدی مواجه شود که عبارتند از:

• بروز آلرژی در بدن نوزاد: لازم است بدانید که اگر مواد غذایی جامد در اوایل زندگی نوزادی، به برنامه غذایی او اضافه شود، کودک احتمالاً با خطر آلرژی غذایی، آسم، تب یونجه، اگزما و دیگر بیماریها مواجه شده و سلامت او به طور کامل به خطر میافتد.
• افزایش نیاز بدن نوزاد به آهن: نوزادان در هنگام تولد، ذخایر آهن کافی دارند؛ اما این ذخایر به تدریج از زمان تولد او تا ماههای 6 تا 8 بعد از تولد کاهش مییابد. اگر میزان مواد غذایی جامد در برنامه روزانه نوزادان کوچک افزایش یابد، احتمال مبتلا شدن این نوزادان به کمبود آهن بیشتر خواهد شد.

این گفته اسطورهای بیش نیست که اگر نوزادی مصرف مواد غذایی جامد را زودتر از 6 ماهگی خود شروع کند، احتمالاً در جویدن و بلع غذا دچار مشکل خواهد شد. بر اساس این توضیحات، اگر بچهای در هشت ماهگی و در زمان آماده شدن برای مصرف مواد غذایی جامد دچار مشکل شده و از مصرف آن‌ها خودداری کند، والدین باید علت این موضوع را بررسی نموده و هر گونه مشکلات فرزند خود را در مورد مصرف مواد غذایی جامد از بین ببرند. با این حال، اگر کودک شما در طول هشت ماهگی خود آمادگی لازم برای خوردن مواد غذایی جامد را نشان ندهد، زیاد نگران نشده و به فکر استفاده از روش تغذیه تازه برای افزایش اشتیاق او باشید.

وقتی کودکی آماده خوردن مواد غذایی جامد شد، روند تغذیه او باید چگونه شروع شود؟

وقتی کودک شما آمادگی لازم را جهت استفاده از مواد غذایی جامد، از خود نشان داد، باید دو نکته مهم را در نظر داشته باشید: نکته اول این است که انجام این تغییر در برنامه غذایی او باید به آرامی انجام گرفته و با دادن مواد غذایی ساده شروع شود. نکته دوم انتخاب نوع مواد غذایی است که یکی از وظایف مهم مادران به شمار میرود.

نمودار غذایی کودک باید بر اساس چه معیارهایی انتخاب شود؟

میوههایی مانند آووکادو، گلابی، موز، سیب شیرین، مواد غذایی پخته و صاف شده که دارای مواد مغذی ضروری برای بهبود روند رشد نوزادان هستند و روند هضم آن‌ها آسان میباشد، باید در اولویت قرار گیرند. همچنین، سیب زمینی شیرین، لوبیا سبز و سبزیجات پخته و صاف شده که حاوی ویتامین A و C و آهن هستند، نیز باید با دقت و بدون از بین رفتن مواد مغذی ضروری، در برنامه غذایی نوزادان قرار گیرد. علاوه بر این موارد، دانه گندم، برنج، جو سایر دانههای غلات که آلرژیزا نیستند، نیز میتوانند به همراه مواد غذایی مانند برنج قهوهای که فرایند هضم آسانی دارد، به برنامه روزانه نوزادان اضافه شود. غذاهایی که در مرحله اول تغذیه نوزاد با مواد غذایی جامد باید به او داده شود، عبارتند از:

• غذایی که فقط با یک ماده غذایی تهیه شده و کاملاً خالص هستند.
• مواد غذایی که روند هضم آسانی دارند تا احتمال بروز هر گونه آلرژی غذایی در بدن کودکان به راحتی تحت نظر گرفته شود.

غذاهایی که در مرحله دوم تغذیه نوزاد با مواد غذایی جامد باید به او داده شود، عبارتند از:

• ین نوع غذاها بیشتر شبیه غذاهای مرحله اول میباشد؛ فقط از یک نوع ماده غذایی به همراه ترکیبی از میوهها یا سبزیجات تهیه شده و پس از له شدن، به پوره تبدیل شده است.

غذاهایی که در مرحله سوم تغذیه نوزاد با مواد غذایی جامد باید به او داده شود، عبارتند از:

• مواد غذایی خرد شده که بیشتر بافت آن‌ها با فرایند خرد شدن از بین نرفته باشد.
• همچنین، غذای این کودکان باید شامل تکههای کوچکی از سبزی یا گوشت باشد، زیرا بچهها در این مرحله به سرعت غذا را جویده و میخورند.

حکم صبر کردن چهار روزه مادران در هنگام شروع تغذیه نوزادان با یک ماده غذایی جدید:

به یاد داشته باشید که اگر میخواهید فرایند مصرف غذای جدیدی را برای کودک خود شروع کنید، بهتر است این غذا فقط با مواد غذایی اصلی تهیه شود. همچنین، شما باید تنها یک نوع غذا را در یک زمان خاص، به برنامه غذایی فرزند خود اضافه کنید. در واقع، لازم است که مادران هر بار که غذای جدیدی را به برنامه روزانه فرزند کوچک خود ارائه میدهند، چهار روز صبر کنند تا اطمینان حاصل شود که بدن کودک به مواد غذایی موجود در آن حساسیت ندارد. همچنین، اگر در خانواده خود سابقه ابتلا به آلرژی در مورد مصرف یک ماده غذایی خاص را دارید، تا زمانی که کودک شما به سن یک سالگی نرسیده است، از افزودن آن غذا به برنامه روزانه کودک خود صرف‌نظر کنید. بعضی از پزشکان متخصص اطفال پیشنهاد میکنند که والدین کودکانی که در خانواده آن‌ها سابقه ابتلا به آلرژی غذایی مانند آلرژی به مصرف ماهی، تخم‌مرغ، گندم و بادام زمینی وجود دارد، باید بیش از یک سال صبر نموده و قبل از معرفی هر گونه مواد غذایی تازه به برنامه روزانه کودک خود با پزشک معالج او مشورت کنند.

با همه این توصیفات، زمانی که کودک به نه ماهگی خود میرسد، بیشتر مادران تغذیه او را با همه مواد غذایی جامد تکمیل کرده و از ایدههای خود در مورد تهیه غذاهای مورد علاقه کودک استفاده میکنند. یادتان باشد که در چنین مواردی نیز مواد غذایی که آلرژیکی هستند، نباید مورد استفاده قرار گیرند. درست است که حکم صبر کردن چهار روزه در این مرحله ضروری نیست، اما شما باید در هنگام معرفی هر ماده غذایی جدید به برنامه روزانه فرزند خود مراقب باشید.

چگونه میتوان کودکان را با مواد غذایی جامد تغذیه کرد؟

افزودن مواد غذایی جامد به برنامه روزانه فرزند خود را با کمتر از نصف قاشق چایخوری شروع کنید؛ سعی کنید از این طریق واکنش بدن او را به تغذیه با هر ماده غذایی جامد جدید بررسی نمایید. البته برخی از کودکان ممکن است در ابتدا مصرف یک نوع غذا را به طور کلی رد کنند، اما این مادر است که باید بهترین راه را برای تغذیه فرزند خود با هر ماده مغذی تشخیص دهد. جالب است بدانید که یک راه درست برای شروع تغذیه نوزادان با مواد غذایی جامد این است که در ابتدای کار، کودک را با شیر مادر یا شیر خشک تغذیه نموده؛ سپس نصف قاشق چایخوری از ماده غذایی جامد را به برنامه غذایی او اضافه کنید. در پایان نیز دوباره از شیر مادر یا شیر خشک استفاده کنید. این روند به شما کمک خواهد کرد تا کودکتان سریعاً مواد غذایی وارد شده به معده خود را هضم کند. در نهایت، اندازه مواد غذایی جامد در برنامه روزانه کودکان باید به تدریج افزایش یابد. اگر کودک در هنگام دریافت مواد غذایی جامد گریه کرد یا از خوردن آن خسته شده باشد، یک بار دیگر برنامه تغذیه او را با شیر مادر یا شیر خشک، مانند قبل، از سر گرفته و برای دادن مواد غذایی جامد به او مجدداً تلاش کنید. یادتان باشد که زمان و روند معرفی نمودن مواد غذایی جامد به برنامه روزانه هر کودکی متفاوت از سایر همسالان او است؛ بنابراین، در صورت مشاهده آمادگی لازم، مواد غذایی جامد را به برنامه غذایی کودک خود اضافه کنید.

غذای کودک باید با مراحل رشد او هماهنگ باشد:

همانطور که میدانید میزان رشد کودکان متفاوت است. بر همین اساس، برخی از آن‌ها سریعتر رشد کرده، در حالی که برخی دیگر زمان زیادی را برای رسیدن به نقاط قوت خود باید پشت سر بگذارند. به طور مشابه، میل هر کودکی برای دریافت مواد غذایی جامد نیز ممکن است متفاوت با سایر همسالان او باشد. بر این اساس، برخی از نوزادان در ماه چهارم از زندگی خود به مصرف مواد غذایی جامد مانند پورهها علاقه نشان داده، برخی دیگر تا پایان ماه هشتم زندگی خود اشتیاقی به دریافت این نوع مواد غذایی ندارند. در ادامه این مقاله، مواد غذایی را معرفی خواهیم کرد که شما بتوانید فرزند خود را در هر مرحله از رشد با آن‌ها تغذیه نمایید. این مواد غذایی عبارتند از:

مواد غذایی لازم برای تغذیه نوزاد از زمان تولد تا چهار ماهگی:

نوزادان در این سن، باید منحصراً با شیر مادر یا شیر خشک تغذیه شوند. همانطور که قبلاً ذکر شد، شیر مادر تنها گزینه امن و مغذی برای رشد نوزادان تا پایان چهار ماهگی و زمان آماده شدن برای خوردن مواد غذایی جامد است. در واقع، سیستم گوارشی کودک در این سن هنوز در حال توسعه بوده و شیر مادر یا شیر خشک سادهترین ماده غذایی برای هضم راحت او خواهد بود. اگر میزان شیر مادر در این دوره کم باشد، او میتواند روند تغذیه فرزند خود را با شیر خشک تکمیل کنید؛ ولی هرگز نباید آن را به طور کامل جایگزین شیر خود بکند. در این دوره از زندگی کودکان، بهترین راه برای بهبود روند رشد آن‌ها، ادامه دادن تغذیه کودک با شیر مادر و استفاده از رژیم غذایی مناسب برای مادر شیرده است.

روند افزودن مواد غذایی جامد به برنامه روزانه کودکان از چهار تا شش ماهگی:

اگرچه قبل از شش ماهگی، دادن مواد غذایی جامد به نوزادان توصیه نمیشود، اما اگر شما به عنوان یک مادر بخواهید این کار را انجام دهید، باید ای روند را کمی بعد از پایان چهار ماهگی فرزند خود شروع کنید. در این دوره، دادن مواد غذایی که از شیر تهیه میشود، در کنار میوههایی مانند آووکادو، سیب، موز، گلابی و هلو توصیه میگردد. البته اضافه نمودن انواع سبزیجات از جمله اسفناج، نعناع، ​​لوبیا سبز و سیب زمینی شیرین نیز به وعدههای غذایی کودکان چهار ماهه ضروری است. با این حال، اگر میخواهید از غلاتی مانند برنج و جو در تهیه غذای فرزند خود استفاده کنید، بهتر است این مواد از نوع پوستکنده باشد. ولی، در نظر داشته باشید که استفاده از پروتئین و لبنیات به هیچ وجه در وعدههای غذایی کودکان 4 تا 6 ماهه توصیه نمیشود. برای پخت غذای کودکان چهار ماهه، در ابتدای کار فقط یک قاشق غذاخوری از سبزیجات، میوهها یا غلات استفاده کنید. در ضمن، طبخ کامل و له نمودن تمام این مواد، برای تهیه وعده غذایی فرزند خود ضروری میباشد؛ اما با گذشت زمان، همانطور که نوزاد شما بزرگتر میشود، شما می‌توانید مواد غذایی بیشتری برای تهیه وعدههای غذایی او استفاده کنید. البته روند افزایش میزان مواد غذایی مصرفی کودکان باید به تدریج رخ دهد! بعضی از والدین از انگشتان دست خود برای دادن غذا به کودک استفاده میکنند؛ این کار به آن‌ها کمک میکند تا مواد غذایی جامد را به راحتی در دست خود چرخانده و داخل دهان نوزاد بگذارند. نکته مهمی که در این مرحله از زندگی نوزادان باید توسط مادر او با جدیت دنبال شود، تغذیه نوزاد با شیر مادر در کنار همه مواد غذایی جامد است.

نکات مهم در مورد تغذیه کودکان چهار تا شش ماهه:

اگر کودک چهار یا شش ماهه شما از خوردن مواد غذایی جامد در مرحله شروع تغذیه او با این نوع غذاها خودداری میکند، چند روز صبر کنید و دوباره دادن غذا به او را امتحان کنید. همچنین، بهتر است هر یک از مواد غذایی جدید را با فاصله حدود سه تا چهار روز شروع نموده؛ سه یا چهار روز منتظر بمانید تا ببینید که بدن فرزندتان به ماده غذایی جدید حساسیت نشان میدهد یا نه. با انجام این کار، شما می‌توانید مواد غذایی مورد نظر خود را به کودک داده و هر گونه واکنش آلرژیکی را قبل توسعه یافتن در بدن او مهار کنید. در واقع، از این روش میتوان برای پیدا کردن مواد غذایی مجاز برای تغذیه کودکان استفاده نمود.

علاوه بر این موارد، توجه داشته باشد که اگر نوزاد شما زودرس متولد شده است، حتماً قبل از قرار دادن مواد غذایی جامد در برنامه روزانه او با پزشک متخصص اطفال مشورت نموده و در رابطه با انتخاب بهترین مواد غذایی متناسب با سن او صحبت کنید، زیرا پزشک سن صحیح نوزادان زودرس را با کم کردن تعداد هفتهها یا ماههایی که کودک زودتر متولد شده است، تعیین میکند؛ به عنوان مثال، اگر او اکنون شش ماهه باشد و هشت هفته قبل از زمان تولد واقعی خود به دنیا آمده است، سن او چهار ماه تعیین خواهد شد.

روند تغذیه نوزادان با مواد غذایی جامد از شش تا هشت ماهگی:

کودکان در سن شش تا هشت ماهگی، در کنار تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک، آماده دریافت مواد غذایی جامد نیز هستند. با این حال، بهتر است در این دوره، شما به آرامی مصرف مقدار اندکی از مواد غذایی جامد را در برنامه روزانه فرزند خود آغاز کنید.

افزودن چه نوع خوراکی هایی به برنامه روزانه کودکان شش تا هشت ماهه مجاز است؟

• غذاهایی که با شیر تهیه شده است
• میوههایی مانند سیب، آووکادو، زردآلو، موز، هلو، گلابی، انبه، آلو کدو تنبل
• سبزیجاتی مانند هویج، سیب زمینی شیرین، لوبیا سبز، نخود فرنگی و کدو سبز
• غلاتی مانند برنج و جو پوست کنده شده
• مواد پروتئینی مانند مرغ، گوشت گاو، توفو بوقلمون
• لبنیات از جمله ماست و دوغ نوشیدنی که از شیر گاو تهیه نشده باشد

طرز تهیه خوراک برای کودکان شش تا هشت ماهه:

با دادن یک چهارم تا نیم فنجان میوه یا سبزی و غلات پوره شده، روند تغذیه فرزند خود را با مواد غذایی جامد، در هر روز شروع کنید؛ هنگامی که کودک برای خوردن مواد غذایی جامد آماده شد، اندازه آن‌ها را افزایش دهید.

خواندن این مطلب مصرف نخود سیستم ایمنی بدن کودکان را تقویت میکند به شما توصیه میشود

نکات مهم در مورد تغذیه کودکان شش تا هشت ماهه با مواد غذایی جامد:

 در طول روز فقط یک بار از مواد غذایی جدید برای تغذیه فرزند کوچک خود استفاده نموده و به مدت بین سه تا چهار روز بین مصرف مواد غذایی جدید فاصله ایجاد کنید. کودک ممکن است به مصرف یک نوع ماده غذایی خاص علاقه نشان دهد؛ بنابراین، شما باید با نوع غذاهایی که او بیشتر دوست دارد، آشنا شوید و می‌توانید انواع مختلفی از غذاها را با طعم مشابه آن غذا برای تغذیه فرزند خود تهیه نمایید. در نهایت، یادتان باشد که گوشت مورد استفاده کودکان باید به طور کامل پخته شده؛ سپس پوره شود. البته تقسیم نمودن آن به قطعات کوچکتر نیز در چنین شرایطی میتواند بسیار مؤثر باشد.

روند تغذیه کودکان هشت تا ده ماهه با مواد غذایی جامد:

اکنون کودک شما با رسیدن به هشت تا ده ماهگی خود، در حال یادگیری برای نگه داشتن اشیا در دستان خود است. در این سن، او تلاش میکند تا اشیا را با انگشت شست و انگشت اشاره خود برداشته و در دهان خود قرار دهد. همچنین، کودک در این سن میآموزد که چگونه مواد غذایی داخل دهان خود را بجود.

دادن چه نوع خوراکیهایی برای کودکان در سن هشت تا ده ماهگی مجاز است؟

• غذاهایی که در تهیه آن‌ها از شیر استفاده میشود
• میوههایی مانند آووکادو، موز، گلابی، هلو، زردآلو، سیب، زغال اخته، گیلاس، خرما، خرما، انگور، پاپایا، انجیر، کیوی، آلو کدو تنبل
• سبزیجاتی مانند سیب زمینی، سیب زمینی شیرین، هویج، کلم بروکلی، گل کلم، بادمجان، قارچ، نخود فرنگی، فلفل و کدو سبز
• غلاتی مانند جو، گندم سیاه، تخم کتان، گندم معمولی، برنج و کنجد
• پروتئینهایی مانند حبوبات از جمله لوبیا، گوشت مرغ، بوقلمون، گوشت گاو، ماهی، توفو تخم‌مرغ
• لبنیات از جمله پنیر پاستوریزه نرم و ماست شیرین

چگونه میتوان روند افزودن مواد غذایی جامد را به برنامه روزانه کودکان هشت تا ده ماهه شروع کرد؟

غذا دادن به این کودکان را میتوان با سه وعده در روز شروع نمود. این وعدههای غذایی ممکن است شامل یک چهارم فنجان لبنیات، غلات، مواد غذایی غنی از پروتئین، میوه یا سبزیجات باشد. البته مادران میتوانند این مواد غذایی را به صورت جداگانه یا ترکیبی به برنامه غذایی کودک خود اضافه کنند. البته کودک هشت تا ده ماهه میتواند یک یا دو بار در روز نیز از میان وعدههای کوچک یا غذاهای فینگر فود لذت ببرند.

نکات مهم در مورد تغذیه کودکان هشت تا ده ماهه با مواد غذایی جامد:

 شما می‌توانید برخی از ادویهجات و ترشیجات را به میوههای خرد شده، سبزیجات، لبنیات، ماکارونی و گوشت کودک خود اضافه کنید. البته غذاهای گوشتی و پروتئیندار باید به طور کامل پخته، پوره شده یا به قطعات کوچک تقسیم شوند. توفو نیازی به پخت و پز ندارد و کودکان در این سن میتوانند از آن به شکل خالص تغذیه کنند. همچنین، در این دوره از زندگی، بهتر است مادران، یک رژیم غذایی متعادل که شامل انواع مختلفی از میوهها، سبزیجات، غلات و پروتئینها است، را به کودک خود ارائه دهند. نکته مهم دیگر در مورد تغذیه کودکان هشت تا ده ماهه با مواد غذایی جامد این است که سعی کنید برنامه غذایی فرزند خود را بر اساس مشاهده نشانههای گرسنگی در بدن کودک تنظیم نمایید.

تغذیه کودکان 10 تا 12 ماهه با مواد غذایی جامد:

کودکان در سن ده تا دوازده ماهگی میتوانند مواد غذایی جامد را به راحتی بلعیده و با دندانهای بیشتری را درآوردهاند، آن‌ها را به طور کامل بجوند. البته متوقف نمودن روند غذا دادن به این کودکان با فشار زبان آن‌ها به راحتی میسر شده و آن‌ها از مهارتهای کنترل حرکتی که به تازگی توسعه یافته است، برای گرفتن قاشق استفاده میکنند.

دادن چه نوع مواد غذایی جامدی به کودکان ده تا دوازده ماهه مجاز است؟

• غذاهایی که با شیر تهیه شده است
• انواع میوهها مانند مرکبات و انواع توتها
• سبزیجات مختلف مانند خیار، ذرت، گوجه فرنگی و اسفناج
• غلات از هر نوعی که باشد
• مواد پروتئینی مانند هر نوع ماهی، تخم‌مرغ کامل، گوشت، مرغ و لوبیا
• لبنیات از جمله شیر کامل، پنیر پاستوریزه نرم و ماست

چگونه میتوان کودکان ده تا دوازده ماهه را با مواد غذایی جامد تغذیه نمود؟

در حال حاضر، کودک شما اشتها بهتری داشته و علاقه دارد تا میزان مصرف مواد غذایی روزانه خود را افزایش دهد؛ اما در کنار تغذیه کودک خود با مواد غذایی جامد، او باید همچنان با شیر مادر یا شیر خشک هم تغذیه گردد. البته در این دوره، تغییر دادن نوع شیر خشک یا شیر مادر با شیر کامل نیز کار بسیار آسانی است.

نکات مهم در مورد تغذیه کودکان ده تا دوازده ماهه با انواع مواد غذایی جامد:

مادران در این دوره از زندگی کودکان خود میتوانند با اضافه کردن طعمهای جدید به غذای آن‌ها، این فرشتههای کوچک را با ذائقه خانواده آشنا کنند؛ بنابراین، شما به عنوان یک مادر جوان باید هر چند روز یک بار ادویهجات تازه را به غذای فرزند خود اضافه نموده یا از ترکیبات طعمدهنده جدید برای بهتر شدن طعم غذاهای مصرفی او استفاده کنید. همچنین، انواع ماکارونیها، کوکیها، میوه و سبزیجات نرم را به طور مرتب در برنامه غذایی کودک خود بگنجانید. پروتئینها و گوشتها نیز اگر به صورت کامل پخته یا خرد شده باشند، به راحتی توسط کودکان ده تا دوازده ماه خورده میشوند. با همه این توصیفات، به یاد داشته باشید که به دلیل این که کودک شما خوردن مواد غذایی جامد را تازه شروع نموده است، نمیتواند به زودی پیشرفت کرده و از غذاهای خانواده استفاده کند.

مواد غذایی که مادران باید از افزودن آن‌ها به برنامه روزانه کودکان 10 تا 12 ماهه خود خودداری کنند:

به عنوان یک مادر باید از افزودن مواد غذایی که میتواند کودک شما را خفه نموده یا باعث بروز آلرژی در او شود، مانند مواد غذایی با شکر یا نمک بسیار زیاد، در برنامه روزانه او خودداری کنید. همچنین، در ادامه این مقاله، انواع مواد غذایی که نباید به کودکان ده تا دوازده ماهه داده شود، برای شما عنوان شده است که مهمترین آن‌ها به شرح زیر میباشند:

• نخود سبز خام، لوبیا، کرفس
• دانههای گیاه ذرت یا کل حبوبات خام و پخته نشده
• قطعات سخت از میوههای خام
• انواع توتها، انگور، خربزه، گوجه فرنگی و گیلاس
• میوههای خشک و انواع آجیلها
• سوسیس، هات داگ و انواع گوشتهای خام
• تکههای بزرگ گوشت
• قطعات بزرگ پنیر
• کره بادام زمینی و سایر کرههای میوهای
• آبنباتهای سخت و ژلهای
• پاپ کورن، برنج، سیب زمینی سرخ شده
• گوشت مرغ استخواندار
• پودینگها، آب نباتها و کیکها
• سودا، میوهها و سایر نوشیدنیهای گازدار و ترش مزه یا بسیار شیرین

نکات کلیدی برای یادآوری به مادران جوان، جهت تغذیه فرزند کوچک خود با مواد غذایی جامد:

شما باید دستهای خود را قبل از تهیه غذا برای فرزندتان بشویید و ظروف و کاسه هایی را برای تهیه غذای کودک مورد استفاده قرار دهید که کاملاً استریل باشد. همچنین، در هنگام تغذیه کودک با مواد غذایی جامد تمام فکر خود را بر روی او متمرکز کنید تا از بروز مشکلاتی مانند خفگی جلوگیری شود. علاوه بر این موارد، همیشه از مواد غذایی تازه برای تهیه وعدههای غذایی فرزند خود استفاده کنید تا مواد مغذی موجود در آن‌ها از بین نرفته باشد. سعی کنید غذای کودک خود را ظرف یک ساعت آماده نمایید؛ در این صورت غذا تمام مواد مغذی را در خود حفظ خواهد نمود. حداقل در ماههای اولیه افزودن مواد غذایی جامد به برنامه روزانه کودک خود از اضافه نمودن نمک، شکر، سس گوجه فرنگی یا هر چربی اضافی دیگر به غذای او خودداری نمایید.

لازم است بدانید که شما باید از وعدههای غذایی کوچک برای تغذیه فرزند خود استفاده کنید؛ هرگز مستقیماً ظرف غذا را که از روی اجاق گاز برداشتهاید، برای تغذیه فرزند خود استفاده نکنید. همچنین، برای تهیه غذای فرزند خود از مخلوطکن یا دستگاه غذاساز کودک استفاده کنید. برای جلوگیری از آلوده شدن مواد غذایی تهیه شده برای کودکان خود، مواد غذایی باقیمانده را حتماً دور بریزید. علاوه بر این موارد، قبل از دادن غذا یا آب گرم به کودک خود حتماً آن را به طور کامل سرد کنید.

جالب است بدانید که نوزاد شما ممکن است در ابتدا، نتواند به درستی همه مواد غذایی جامد را بخورد؛ اما شما به عنوان یک مادر باید به او کمک کنید تا از غذا خوردن لذت ببرد. همچنین، شما باید انواع مواد غذایی کودک را با توجه به سلیقه او تهیه نمایید. در این مورد، از افراد دیگر خانواده هم کمک بگیرید! در نهایت، در حالی که سعی میکنید انواع مختلفی از مواد غذایی را برای تغذیه فرزند خود تهیه کنید، کمی هم صبور باشید، زیرا کودک شما ممکن است هر ماده غذایی را مانند غذاهای مورد علاقه خود نخورد.

اگر کودکتان شکلات دوست دارد این مطلب آیا شکلات برای کودکان مضر است؟ را بخوانید

با دادن مواد غذایی جامد به نوزادان، چه تغییراتی در داخل بدن آن‌ها رخ میدهد؟

لازم است بدانید که با شروع افزودن مواد غذایی جامد به برنامه روزانه کودکان، تغییرات ایجاد شده در مدفوع آن‌ها کاملاً قابل مشاهده خواهد بود؛ رنگ و بوی آن نسبت به قبل قویتر خواهد شد. مصرف قندها و چربیهای اضافه شده به برنامه غذایی کودکان نیز بوی بدن آن‌ها را تغییر خواهد داد. همچنین، مدفوع کودک به دلیل مصرف سبزیجات سبز رنگ به رنگ سبز درآمده و اگر کودک مواد غذایی با رنگهای دیگر مانند چغندر را بخورد، رنگ مدفوع او نیز نسبت به رنگ مواد غذایی متحول خواهد شد. علاوه بر این موارد، اگر مواد غذایی مصرف شده توسط کودک مناسب نباشد، مدفوع او ممکن است حاوی مواد غذایی هضم نشده باشد که این حالت ناتوانی دستگاه گوارش او را برای هضم مواد غذایی جدید نشان میدهد. البته همه این موارد کاملاً طبیعی هستند، زیرا دستگاه گوارش کودک شما هنوز نابالغ بوده و زمان زیادی را برای پردازش و هضم مواد غذایی جدید نیاز دارد. با این حال، اگر مدفوع کودک شما بسیار آبی یا پر از مخاط باشد، یادتان باشد که علت آن تحریک شدن سیستم گوارش او میباشد. در این مورد، شما باید مصرف قطعات بزرگ مواد غذایی جامد را در برنامه غذایی فرزند خود کاهش دهید. اگر هم با انجام این کار باز مدفوع کودک شما آبدار و مخاطی بود، حتماً باید در مورد وضعیت بدن کودک خود با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

چرا غذاهای خانگی برای مصرف کودکان مناسب هستند؟

اگر چه امروزه غذاهای آماده جهت تغذیه کودکان به آسانی در دسترس والدین قرار دارد، اما یادتان باشد که غذاهای خانگی برای بهبود روند رشد و سلامت کودک شما بسیار مفیدتر هستند. ما در ادامه این مقاله، علل مناسب بودن غذاهای خانگی برای مصرف کودکان را بیان کردهایم که مهمترین آن‌ها به شرح زیر میباشد:

• غذاهای خانگی از مواد تازه و خوشمزه تهیه شده و تهیه آن‌ها مقرون به صرفه است.
• مادر در مورد مواد غذایی که باید در رژیم غذایی کودک خود قرار دهد، اطلاعات کاملی دارد.
• همچنین، مادران میتوانند با تهیه غذای مناسب و تغذیه نوزاد خود با آن، مواد مغذی ضروری را به بدن فرزند خود تزریق کنند.
• با استفاده از غذاهای خانگی، شما می‌توانید کودک خود را از مصرف مواد نگهدارنده و مواد مصنوعی محافظت کنید.
• علاوه بر این موارد، با تهیه غذای خانگی، مادر به راحتی میتواند مجموعهای از ترکیبات غذایی را بر اساس میل و نیاز کودک خود تنظیم نماید.

در نهایت، جالب است بداند غذایی که با عشق مادری تهیه شده باشد، در سلامت جسم و روح کودک تأثیر به سزایی دارد!

برخی از غذاهای خانگی ایدهآل جهت تغذیه کودکان شما عبارتند از:

1-خوراک برنج (برای کودکان چهار ماه و بالاتر): 

شما برای تهیه این غذا به مواد زیر نیاز خواهید داشت:

• 1/4 فنجان پودر برنج (پودر کردن برنج در دستگاه مخلوطکن یا میکسر غذا صورت میگیرد)
• 1 فنجان آب

طرز تهیه خوراک برنج:

پودر برنج را به آب جوش اضافه نموده و به طور مداوم آن را هم بزنید. سپس، قابلمه را روی حرارت ملایم گاز گذاشته و اجازه دهید خوب بجوشد. شما می‌توانید این پوره را همراه شیر مادر یا شیر خشک به برنامه روزانه کودک خود اضافه کنید. نکته مهم این است که شما می‌توانید غلاتی مانند جو را نیز به همین شیوه آماده کنید؛ فقط باید به جای برنج، از جو یا غلات دیگر برای تهیه وعده غذایی فرزند خود استفاده کنید.

2-پوره موز (برای کودکان 4 ماه به بالا):

شما برای تهیه این پوره به مواد زیر نیاز خواهید داشت:

• یک عدد موز (کاملاً رسیده)

طرز تهیه پوره موز:

موز رسیده را از پوست آن جدا کرده و در داخل یک دستگاه میکسر غذا قرار دهید. همچنین، میتوان موز را در یک کاسه قرار داده و با استفاده از یک چنگال آن را خوب له نمود. سپس، خمیر به دست آمده را در دستگاه ماکروویو به مدت 25 ثانیه قرار دهید تا نرمی آن بر اثر حرارت بیشتر شده و به حالت کاملاً پوره درآید. برای رقیق شدن این پوره میتوان از شیر مادر یا شیر خشک استفاده نموده و آن را به عنوان وعده شام به برنامه غذایی کودک خود اضافه کرد. نکته مهم این است که مادران میتوانند از میوه‌های دیگر هم به همین شکل، به منظور تهیه پورههای مختلف برای افزودن به برنامه روزانه فرزند خود استفاده کنند.

3-خوراک لوبیا سبز (برای کودکان بالاتر از 4 ماه):

شما برای تهیه این غذا به مواد زیر نیاز خواهید داشت:

• لوبیا سبز تازه
• آب

طرز تهیه خوراک لوبیا سبز:

غلافهای لوبیا سبز را باز کرده و دانههای درون آن را دور بریزید. سپس، با اضافه کردن آب به اندازه کافی و قرار دادن آن‌ها بر روی گاز با شعله ملایم، اجازه دهید تا لوبیاها با استفاده از بخار کامل پخته شوند. سپس، آن‌ها را با هم مخلوط کرده و به شکل پوره در آورید.

4-پوره هویج (برای کودکان بالاتر از 4 ماه):

مادران برای تهیه این نوع پوره به مواد زیر نیاز خواهند داشت:

• هویج
• آب

طرز تهیه پوره هویج:

پوست هویجها را با دقت گرفته و آن‌ها را به قطعات کوچکتری تقسیم کنید. سپس، با اضافه کردن مقداری آب و قرار دادن آن‌ها در دستگاه بخارپز، هویجها را به طور کامل بپزید. این نوع پوره بهتر است به همراه آب باقیمانده در قابلمه درست شود. البته مادران میتوانند در صورت نیاز برای رقیق نمودن پوره خود، از مقداری آب جوش هم استفاده کنند.

5-خوراک جو دوسر و سیب (برای کودکان بالاتر از 8 ماه):

مادران برای تهیه این غذا به مواد زیر نیاز خواهند داشت:

• ¼ فنجان جو دوسر
• ½ سیب
• 1 فنجان آب
• مقداری پودر دارچین

طرز تهیه خوراک جو دوسر و سیب:

جو دوسر، آب، پودر دارچین و سیب خرد شده را در یک ظرف ریخته و همه آن‌ها را بر روی شعله متوسط ​ گاز قرار دهید تا مدتی بجوشند. البته لازم است تا زمانی که غذای کودک کاملاً له شده و بپزد، آن را به طور مداوم با یک قاشق یا چنگال مخلوط کنید. قبل از دادن این غذا به کودک، بهتر است آن را خنک کنید.

6-پوره ریشه های گیاهی (برای کودکان بالاتر از 8 ماه):

شما برای درست کردن این غذا به مواد زیر نیاز خواهید داشت:

• یک عدد هویج
• یک قاشق غذاخوری سبزیجات معطر
• یک عدد سیب زمینی شیرین

طرز تهیه پوره ریشه های گیاهی:

فر اجاق گاز خود را با 190 درجه سانتیگراد گرم کنید. سپس، سبزیجات را به قطعات کوچک تقسیم نموده و همه آن‌ها را در ظرف پخت قرار دهید. حدود یک چهارم فنجان آب به آن اضافه کرده و درب کاسه را با کاغذ آلومینیوم بپوشانید. در نظر داشته باشید که برای پخت کامل این سبزیجات 30 تا 40 دقیقه وقت لازم است. با انتقال دادن مواد پخته شده به کاسه، تمام مواد را با استفاده از چنگال به شکل یک پوره در آورده و از آن را به عنوان یک وعده غذایی برای تغذیه فرزند کوچک خود استفاده نمایید.

7-خورشت عدس و اسفناج (برای کودکان بالاتر 8 ماه):

شما به عنوان یک مادر جهت تهیه این خورشت به مواد زیر نیاز خواهید داشت:

• روغن زیتون 2 قاشق غذاخوری
• 1 عدد هویج (ریز خرد شده)
• ½ فنجان عدس خشک
• 2 فنجان آب مرغ یا آب سبزیجات
• 1 فنجان اسفناج ریز خرد شده

طرز تهیه خورشت عدس و اسفناج:

روغن زیتون را در یک قابلمه ریخته و آن را با استفاده از شعله متوسط گاز گرم کنید. سپس، هویج خرد شده را به آن اضافه کرده و برای مدت سه دقیقه تفت دهید. عدس و آب مرغ یا آب سبزیجات را به آن اضافه نموده و با حرارت بالا بجوشانید؛ سپس شعله گاز را پایین آورده و اجازه دهید مخلوط حدود نیم ساعت به همان حال بپزد. در مرحله آخر، اسفناج‌ها را اضافه کنید و خورشت را تا زمانی طبخ کنید که برگ‌ها پخته و کاملاً له شوند. اگر غذای فرزند شما بیش از حد غلیظ شده باشد، می‌توانید مقداری آب رقیق مرغ به آن اضافه کنید.

8-خوراک برنج با نخود فرنگی، هویج و تخم‌مرغ (برای کودکان بالاتر از 10 ماه):

شما برای درست کردن این غذا به مواد زیر نیاز خواهید داشت:

• 1 قاشق غذاخوری روغن زیتون
• هویج 2 عدد (تکه تکه شده)
• 2 قاشق غذاخوری نخود فرنگی تازه
• ½ فنجان برنج قهوه‌ای (پخته شده)
• 1 عدد تخم‌مرغ

طرز تهیه خوراک برنج با نخود فرنگی، هویج و تخم‌مرغ:

در ابتدای کار روغن زیتون را در یک قابلمه کوچک ریخته و بر روی حرارت ملایم گرم کنید. سپس، هویج‌های خرد شده را به آن اضافه کرده و برای مدت سه دقیقه تفت دهید. با اضافه کردن نخود فرنگی و آب، دوباره برای مدت سه دقیقه مخلوط را بر روی حرارت ملایم قرار دهید. در مرحله نهایی، این ترکیب را با برنج مخلوط کرده و بگذارید به طور کامل بپزد. تخم‌مرغ را به صورت جداگانه در یک ظرف دیگر طبخ نموده یا به صورت آب پز بپزید و در کنار این غذا برای تغذیه فرزند دلبندتان استفاده کنید.

9-سالاد میوه های گرمسیری (برای کودکان بالاتر از 10 ماه):

مادران برای تهیه این نوع سالاد به مواد زیر نیاز خواهند داشت:

• 2 الی 3 قاشق غذاخوری ماست یونانی
• نارگیل مقداری (تکه تکه شده)
• ¼ فنجان میوه تازه کیوی (ریز خرد شده)
• ¼ فنجان میوه تازه انبه (ریز خرد شده)
• ¼ فنجان موز تازه (ریز خرد شده)

طرز تهیه سالاد میوه های گرمسیری:

ماست و نارگیل خرد شده را در درون یک کاسه خوب با هم ترکیب کنید. سپس، تمام سه نوع میوه ذکر شده را به صورت خرد شده به این مواد اضافه کرده و به آرامی هم بزنید. یادتان باشد که این نوع سالاد باید به صورت تازه توسط کودک مصرف شود.

در نهایت، به خاطر بسپارید که افزودن مواد غذایی جامد مناسب به برنامه روزانه کودکان در سال اول زندگی امری حیاتی محسوب میشود، زیرا اگر کودک از طعم این غذاها لذت ببرد، سریعتر رشد نموده و از بروز مسائل و مشکلاتی مانند سوءتغذیه در بدن او جلوگیری خواهد شد. با این حال، فراموش نکنید که روند تغذیه نوزادان با مواد غذایی جامد باید با گام‌های آهسته و به تدریج شروع شود. بنابراین، شما مادران عزیز می‌توانید مقدار غذای فرزند خود را در ابتدای کار فقط با یک قاشق غذاخوری شروع کرده و سپس آن را به تدریج افزایش دهید. اگر کودک شما مصرف برخی غذاها دوست نداشته باشد، آن را با فرایند تف کردن غذا به شما نشان خواهد داد. در چنین شرایطی، به او زمان داده و به روالی جدید، آن ماده غذایی را طبخ کنید تا باب میل فرزند عزیزتان باشد. کمی صبور بودن در این مرحله، پیش‌زمینه موفقیت شما در امر تغذیه و رشد مناسب کودک خود در آینده نزدیک خواهد بود. تحت هیچ شرایطی، کودک خود را مجبور به خوردن انواع مختلف مواد غذایی نکنید.

سؤالات متداول در مورد نمودار تغذیهای کودکان:

1-آیا میتوان در هر سنی، آب را به برنامه غذایی کودکان اضافه کرد؟

آب را فقط زمانی به کودک خود بدهید که بدن او آماده باشد تا یک فنجان آب بنوشید. بر همین اساس، لازم است کودک بیش از شش ماه سن داشته باشد. همچنین، این ماده حیاتی باید به صورت 100٪ خالص و بدون اضافه کردن قند یا هر نوع مواد نگهدارنده به کودک داده شود. شما به عنوان یک مادر می‌توانید روزانه بیش از دو اونس آب به کودک شش ماهه خود بدهید، زیرا مصرف آب اشتهای کودک را بالا خواهد برد. ولی مصرف بیش از حد آب میتواند باعث مبتلا شدن فرزند شما به بیماری اسهال، افزایش وزن بیش از حد، بثورات جلدی در ناحیه زیر پوشک و پوسیدگی دندان‌های او شود.

2-آیا کودکان شیرخوار به مصرف آب نیاز دارند؟

تغذیه نمودن نوزادان با شیر مادر در شش ماه اول زندگی جهت هیدراتاسیون بدن آنها کافی است؛ بنابراین هیچ نوزادی تا پایان شش ماه اول زندگی خود به مصرف آب نیاز ندارد. در واقع، دادن آب به نوزادان در این سن ممکن است توانایی بدن آن‌ها را برای جذب مواد مغذی موجود در شیر مادر یا شیر خشک کاهش دهد. با این حال، هنگامی که شما روند تغذیه فرزندتان با غذاهای جامد را شروع کردید، آب را هم می‌توانید به رژیم غذایی او اضافه کنید. البته برخی از نوزادانی که در آب و هوای بسیار گرم به دنیا آمدهاند، ممکن است قبل از رسیدن به شش تا هشت ماهگی خود، روزانه به مصرف حدود چهار تا هشت اونس آب نیاز داشته باشند. ولی همه کودکان در ده ماهگی خود میتوانند مقدار زیادی آب را با توجه به نیاز بدن خود بنوشند.