تسکین و درمان بیماریهای نوزاد با ماساژ

در برخی موارد ممکن است شرایط خاص پزشکی یا بهداشتی برای نوزادان به وجود آید که والدین می‌توانند به کمک ماساژ دادن، مشکلات فرزند خود را تسکین دهند. در ادامه این مقاله، چند نمونه رایج از این مشکلات بررسی شده است، که عبارتند از:

1- ماساژ نوزاد در هنگام یبوست، گاز معده و کولیک:  

ماساژ دادن، بهترین گزینه برای نوزادانی است از مشکل یبوست، گازمعده  یا کولیک رنج می‌برند. نتایج تحقیقات اخیر پزشکان متخصص اطفال نشان می‌دهد که روند ماساژ دادن نوزاد در کاهش علائم این مشکلات بسیار مفید است. همچنین، این تحقیقات اثبات می‌کند که ایجاد تنوع در روند استاندارد ماساژ دادن شکم نوزادان می‌تواند به حل سریع‌تر این مشکلات کمک زیادی بکند. برای این کار، کافی است بدن نوزاد خود از ناحیه پشت ماساژ داده و انگشتان دست خود را در یک خط مستقیم به ناف نوزاد برسانید. سپس، انگشتان خود را در گوشه بالای سمت چپ شکم نوزاد قرار داده و روند ماساژ دادن افقی را از این ناحیه به انتهای رباط کبد او ادامه دهید. این نوع ماساژ باید در یک خط راست و عمود باشد. بعد از این مرحله، انگشتان دست خود را در گوشه پایین سمت چپ بدن نوزاد قرار داده و علامت "U" را در اطراف ناف و پایین شکم او به وجود اورید. این نوع ماساژ کمک می‌کند تا کودک شما احساس خوبی نسبت به پوست بدن خود داشته باشد. همچنین، مشکل یبوست و درد شکم نوزاد با این نوع ماساژ کاهش می‌یابد. بنابراین، می‌توان ادعا کرد که اگر روند ماساژ دادن شکم کودک با الگوی مناسبی انجام گیرد، بسیار مفید بوده، درد روده و معده را با تحریک عضلات بدن کاهش داده و سبب از بین رفتن گاز و مشکل یبوست در این ناحیه از بدن نوزادان خواهد شد (وجود این مشکلات می‌تواند درد و ناراحتی زیادی برای کودک شما ایجاد کند).

ماساژ دادن می‌تواند نوزادان را از مشکل گرفتگی سینه، سرفه و سرماخوردگی رها  کند، زیرا با ماساژ دادن، روند خون‌رسانی به کل بدن افزایش یافته و احساس راحتی به کودک دست می‌دهد.

2- ماساژ نوزاد در هنگام سرفه و احتقان:  

لازم است برای حل این نوع مشکلات، فرایند ماساژ دادن را طبق مراحل زیر دنبال کنید:

• مرحله 1: مقداری روغن ماساژ یا لوسیون بر روی کف دست خود ریخته و کف دو دست را به هم بمالید. این کار باعث می‌شود که دستان شما گرم شده و کودک را آرام کند. روند ماساژ دادن قفسه سینه کودک باید با استفاده از هر دو دست شروع شده و از مرکز این ناحیه به سمت خارج (با حرکت دایره‌وار کوچک) ادامه یابد. در مرحله پایانی، با حرکات دایره‌وار تنها یک دست، مالش دادن کل قفسه سینه را تکرار کنید.
• مرحله 2: حالا بر روی صورت کودک تمرکز کرده و سینوس‌های نوزاد را ماساژ دهید. این کار باید به آرامی و با نوک انگشتان دست از انتهای درونی ابرو تا بینی و سپس تا گونه‌های نوزاد ادامه یابد. این حرکت را چند بار تکرار کنید تا اثرات آن مشاهده گردد. جالب است بدانید که این نوع ماساژ کمک می‌کند تا مخاط انباشته شده در سینوس‌های نوزادان به راحتی تخلیه شود.
• گام مرحله 3: در مرحله آخر، پاهای نوزاد را ماساژ دهید. در این مرحله، باید بر روی پاهای فرزندتان تمرکز کنید. این نوع ماساژ دادن نه تنها باعث ایجاد گرما در بدن نوزادان می‌شود، بلکه می‌تواند مخاط داخل قفسه سینه را هم از بین ببرد. احساس گرما در بدن سبب می‌شود تا از تراکم مخاط در قفسه سینه نوزادان کاسته شده و سرماخوردگی و سرگیجه ناشی از آن تسکین یابد.

3- ماساژ نوزاد مبتلا به ریفلاکس معده:

اگر نوزادی با مشکل ریفلاکس اسید معده روبرو شود، ممکن است دچار مشکل شده و بعد  از خوردن شیر آن را برگرداند. در چنین شرایطی، شما می‌توانید بالشی زیر بدن فرزندتان قرار داده و زاویه قرارگیری او را به نحوی تنظیم کنید که زاویه 45 درجه تشکیل شود. سپس، با استفاده از روش ذکر‌شده در شماره 1، شکم کودک خود را ماساژ دهید. ماساژ دادن منظم نوزاد مبتلا به ریفلاکس مزمن، علائم موجود در بدن او را کاهش داده و به تسکین درد معده فرزندتان کمک زیادی خواهد نمود.

4- ماساژ نوزاد در هنگام سکسکه:

ماساژ دادن نوزادانی که در معرض مشکلاتی مانند یبوست، گاز معده و سکسکه قرار دارند، مفید است. با بروز این مشکلات، اعصاب نوزاد تحریک شده و حفره شکم او با لرزش دیافراگم (به دلیل انباشته شدن گاز یا ورود بیش از حد هوا)، در طی شیر خوردن درد می‌گیرد. در چنین شرایطی، ماساژ دادن نوزاد می‌تواند به دیافراگم او کمک کرده و مشکل  سکسکه فرزندتان را درمان کند. البته لازم است در هنگام ماساژ دادن نوزاد، برای جلوگیری از از افتادن او، کودک در یک موقعیت صحیح قرار داده و ماساژ او را از قسمت پایین بدن به سمت شانه‌ها، با حرکات ملایم آغاز کنید. همچنین، والدین می‌توانند این کار را با قرار دادن کودک بر روی شکم انجام دهند. ولی، در هنگام ماساژ دادن نوزادان، از اعمال فشار زیاد بر روی بدن آن‌ها  خودداری کنید.

5- ماساژ نوزادان مبتلا به بیماری زردی:

اگر کودک شما از مشکل زردی رنج می‌برد، می‌توانید از ماساژ-درمانی پیروی کرده و مشکلات موجود در بدن فرزندتان را کاهش دهید. ثابت شده است که ماساژ دادن نوزادان مبتلا به بیماری زردی، میزان دفع مواد زائد از بدن را بهبود بخشده و چگالی بیلی-روبین را کاهش می‌دهد (بالا رفتن این ترکیبات در بدن نوزادان سبب ایجاد بیماری زردی می‌شود). البته، لازم است به عنوان یک مادر جوان و بی‌تجربه به یاد داشته باشید که ماساژ دادن، به‌تنهایی، بیماری زردی را در نوزادان را درمان نمی‌کند. این حرکات فقط علائم و ناراحتی‌های مرتبط با زردی را در بدن فرزند شما کاهش داده و باعث می‌شود که نوزاد احساس بهتری داشته باشد.

6-ماساژ محل آمپول  بعد از انجام واکسیناسیون:

ممکن است این موضوع کمی شگفت‌آور باشد! اما ماساژ دادن محل آمپول  بعد از انجام واکسیناسیون نوزادان می‌تواند در کاهش درد بسیار موثر باشد. برای این کار، مادران باید منطقه اطراف نقطه تزریق را ماساژ دهند تا درد ایجادشده بر اثر تزریق کاهش یافته و نوزاد احساس بهتری داشته باشد. علاوه بر این، ماساژ دادن باعث بهبود سیستم ایمنی بدن نوزادان شده و میزان تولید آنتی‌بادی علیه آنتی‌ژنی را که در واکسن وجود داشت، افزایش می‌دهد. این مورد به صورت بالینی، برای درمان درد ناشی از واکسن دیفتری- تانتانس اثبات شده است. ولی یادتان باشد که هرگز به طور مستقیم نقطه تزریق واکسن را ماساژ ندهید. فقط ماساژ دادن نقاط اطراف تزریق می‌تواند برای درمان درد مفید باشد.

7- ماساژ دادن لثه‌ های نوزادان برای کاهش درد و تحریک آن‌:

ماساژ دادن لثه‌های کودک در هنگام در آمدن دندان‌ها یک روش عالی برای مقابله با درد و تحریک آن‌ها است. برای این کار، والدین باید دست‌های خود را به طور کامل شسته و آن‌ها را خشک کنند. سپس، با انگشتان تمیز به آرامی لثه‌های بالا و پایین نوزاد را ماساژ دهند. فراموش نکنید که اعمال فشار بیش از حد به  لثه‌های نوزاد می‌تواند سبب خراب شدن دندان‌های او در آینده شود. برای ماساژ دادن لثه‌های کودک، مادر باید انگشتان دست خود را به آرامی بر روی پایه لثه‌ها قرار داده و روند ماساژ دادن را به طور متوالی در طول لثه‌ها (به سمت بالا-پایین) ادامه دهد. از آنجایی که اولین دندان‌ها بر روی لثه پایین نوزاد ظاهر می‌شوند، والدین باید تمرکز خود را بر روی این لثه قرار دهند. در نهایت، یادتان باشد که روند ماساژ دادن را هنگامی که کودک شما به علت درد دندان گریه می‌کند، متوقف کنید.

هیچ محدودیتی در مورد مدت زمان ماساژ دادن نوزادان وجود ندارد. والدین باید برای تعیین مدت زمان ماساژ، به آرامش نوزاد خود توجه داشته باشند، زیرا طول این فرایند به قدرت بدنی هر کودک بستگی دارد. با این حال، بهتر است والدین از روال ثابتی برای ماساژ فرزند خود استفاده کنند، زیرا این حالت کمک می‌کند تا نوزاد از همه مزایای طولانی مدت ماساژ بهره کامل ببرد. ولی اگر کودک شما با مشکلات خاص پزشکی مواجه است، حتما  با پزشک متخصص اطفال درباره روال ماساژ ایده‌آل برای فرزندتان مشورت کنید.

نکات مهم در مورد ماساژ دادن نوزادان:

• اگر در مرحله‌ای ماساژ دادن، نوزاد شما دچار ناراحتی و گریه می‌شود، حتما این مرحله را فراموش كنید و به نقاط دیگر بدن او  بروید. اگر باز هم با این کار او تحریک شده و گریه کرد، همه مراحل ماساژ را متوقف کنید. شما می‌توانید بعد از آرام شدن فرزندتان، دوباره تلاش خود را برای ماساژ دادن او از سر بگیرید. پزشکان متخصص اطفال ادعا می‌کنند که برخی از نوزادان به لمس بیش از حد بدن خود عکس‌العمل نشان می‌دهند.

• همیشه در طول انجام فرایند ماساژ، آرام بوده و هرگز فشار زیادی بر روی بدن کودک خود اعمال نکنید، زیرا استخوان‌ها و بافت‌های بدن نوزادان بسیار حساس بوده و اعمال فشار بیش از حد به منطقه سر، سینه و اطراف ناحيه کشاله ران آن‌ها می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
• علاوه بر این موارد، به عنوان والدین نوزاد سعی کنید تا در هنگام ماساژ دادن با کودک خود صحبت کرده، بخندید و لبخند بزنید. او در چنین شرایطی به شما نگاه کرده و تماس چشمی با شما برقرار می‌کند. همچنین، صحبت کردن به زبان کودکان و لبخند زدن در هنگام ماساژ دادن می‌تواند در سلامت و راحتی نوزاد بسیار موثر باشد. در نهایت، یادتان باشد که قیافه شاد والدین به نوزاد کمک می‌کند تا در کل زمان فعالیت با والدین خود همکاری داشته و حوصله کنند.
• هنگامی که روند ماساژ دادن نوزاد تمام شد، بهتر است روغن باقیمانده بر روی کف دست و انگشت کودک را با استفاده از دستمال مرطوب پاک کنید، زیرا امکان دارد نوزاد به طور تصادفی انگشتان آغشته به روغن را در دهان خود قرار داده و با خورن آن، خود را بیمار کند. به همین دلیل، روغن‌های ماساژ کودکی را که والدین برای کار انتخاب می‌کنند، باید 100٪ امن بوده و دارای مواد افزودنی نباشد. در صورت بی‌احتیاطی، این مواد صدمات جبران‌ناپذیری  را به سلامت نوزادان وارد می‌کند.
• والدین باید زمان ثابتی را جهت ماساژ دادن بدن نوزاد خود در نظر بگیرند. این کار باعث می‌شود تا کودک به روال کار عادت کرده و در طول انجام ماساژ راحت‌تر باشد.

چه روغنی برای ماساژ دادن نوزاد مناسب است؟

در چه سنی باید ماساژ دادن نوزاد را متوقف کرد؟

هیچ سن ثابتی برای متوقف کردن فرایند ماساژ در نوزادان وجود ندارد. والدین می‌توانند ماساژ دادن کودک خود را تا زمانی که دوست دارند، ادامه دهند. ولی بسیاری از مادران، زمانی که نوزاد به یک کودک نوپا تبدیل شد، ماساژ دادن بدن او را متوقف می‌کنند.

در نهایت به خاطر بسپارید که ماساژ دادن نوزادان یک روش عالی برای بهبود پیوند عاطفی میان والدین با کودک است. همچنین، این روند به رشد بهتر کودک کمک می‌کند. بنابراین، به عنوان والدین یک نوزاد برنامه ماساژ دادن کودک خود را تا زمانی ادامه دهید که او نیاز دارد، ولی اگر در این مورد تردید دارید، با دکتر معالج فرزندتان مشورت کنید.