نشانه‌ها و درمان سنگ کلیه در بارداری

آیا می دانستید که شایع ترین علت درد شکم در دوران بارداری سنگ های ادراری است که به آن سنگ ادراری نیز می گویند؟ اگرچه سنگ در دوران بارداری یک اتفاق نادر است، اما تشخیص صحیح و مناسب برای کاهش درد و جلوگیری از زایمان زودرس ضروری است. بیشتر سنگ ها به اندازه کافی کوچک هستند که از مجرای ادراری عبور کنند، اما سنگ های بزرگتر نیاز به مداخله و درمان پزشکی دارند. بیایید تمام جنبه های این بیماری به خصوص در دوران بارداری را بررسی کنیم.

سنگ کلیه چیست؟

سنگ های ادراری تجمع مواد شیمیایی حل شده در ادرار هستند. هنگامی که غلظت این مواد به نقطه خاصی می رسد، متبلور شده و سنگ تشکیل می دهند. درباره درمان، تشخیص و علل سنگ کلیه بیشتر بدانید

چه تغییرات فیزیولوژیکی منجر به سنگ کلیه در زنان باردار می شود؟

در اینجا، خلاصه ای از تغییرات فیزیولوژیکی است که یک زن باردار با آن مواجه است. این تغییرات معمولاً در سه ماهه دوم رخ می دهد و پس از زایمان کاهش می یابد.

برخی تغییرات خاص در فیزیولوژی زنان در دوران بارداری رخ می دهد که ممکن است بر دستگاه ادراری تأثیر بگذارد و منجر به افزایش احتمال مشکلات مربوط به سنگ(های) ادراری از قبل موجود شود یا این تغییرات حتی می تواند احتمال تشکیل سنگ های کلیوی جدید را افزایش دهد.

در اواخر بارداری، اندازه و موقعیت رحم می تواند خروج ادرار را محدود کند. حالب ها در بارداری گشاد می شوند و ممکن است ادرار را به خوبی دفع نکنند و این ممکن است منجر به هیدرونفروز (تورم کلیه) شود. اندازه حالب ها (تقریباً 1 سانتی متر) به دلیل افزایش حجم عروقی و بینابینی کلیه در دوران بارداری افزایش می یابد.

سیستم جمع کننده و حالب ها نیز توانایی انقباض خود را کاهش می دهند و در نتیجه اتساع و گاهی درد ایجاد می کنند. نگرانی بزرگ اتساع ادرار راکد است. اگر ادرار به طور کامل دفع نشود، ممکن است سنگ یا عفونت ایجاد شود. این تغییرات معمولا در سه ماهه دوم رخ می دهد و پس از زایمان کاهش می یابد.

همچنین در دوران بارداری، تغییرات مختلفی در ویتامین ها و مواد معدنی رخ می دهد که می تواند باعث تشکیل سنگ کلیه شود. در این حالت، بدن تمایل دارد که کلسیم را به طور مؤثر کمتری کنترل کند، در نتیجه منجر به شروع سنگ کلیه می شود.

عفونت دستگاه ادراری که معمولا در دوران بارداری دیده می شود نیز ممکن است در ایجاد سنگ کلیه نقش داشته باشد. در دوران بارداری نیاز بدن به آب نیز افزایش می یابد. کمبود مایعات مصرفی ممکن است منجر به کم آبی بدن و تشکیل سنگ کلیه شود.

نشانه هاب بالینی معمول سنگ کلیه در بارداری

معمولاً به اشتباه به عنوان آپاندیسیت، دیورتیکولیت (التهاب یا دیواره روده بزرگ) یا جدا شدن جفت تشخیص داده می شود. سنگ ها دو برابر بیشتر از کلیه ها در حالب ایجاد می شوند و هر دو حالب را با دفعات مساوی درگیر می کنند. در اینجا برخی از علائم رایج وجود دارد که باید مراقب آنها باشید:

• قولنج کلیوی یا درد شدید شکم یا پهلو
• تابش درد به کشاله ران
• بروز حالت تهوع و استفراغ
• سوزش ادرار یا تکرر ادرار دردناک
• هماچوری یا خون در ادرار

اگر سنگ دفع نشود، ممکن است شروع زایمان زودرس، ایجاد درد غیرقابل درمان، عفونت دستگاه ادراری یا حتی سپسیس یا اختلال در پیشرفت زایمان طبیعی باشد.

تشخیص سنگ کلیه در دوران بارداری

بارداری سنگ ادراری اغلب یک چالش تشخیصی و درمانی است. تقریباً 80 تا 90 درصد سنگ های ادراری پس از پایان سه ماهه اول تشخیص داده می شوند. در اینجا روش های مختلف برای تشخیص این بیماری وجود دارد:

• ارزیابی آزمایشگاهی - کشت ادرار و حساسیت می تواند عفونت را تایید کند، آزمایش خون می تواند عملکرد کلیه را بررسی کند و افزایش کلسیم سرم نیاز به بررسی بیشتر دارد.
• تشخیص رادیولوژیکی - شامل تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا اوروگرافی تشدید مغناطیسی است - خطرات ناشی از تابش به سن جنین بستگی دارد. گرفتن تصویربرداری با پروتکل‌های دوز پایین‌تر برای درمان سنگ در موارد خاصی موجه است. اشعه ایکس مطلقاً منع مصرف دارد زیرا خطر بیشتری برای جنین است.
• سونوگرافی (US) – این اولین گزینه برای تشخیص سنگ کلیه در زنان باردار است. فقط متخصصان ماهر می توانند این روش را برای ایالات متحده و داپلر ایالات متحده انجام دهند. با این حال، سونوگرافی همیشه وجود سنگ را نشان نمی دهد.
• اوروگرافی داخل وریدی یا سی تی اسکن – تنها در صورت تداوم علائم یا ایجاد مشکلات پیچیده دیگر، از این گزینه در خانم باردار استفاده می شود.
• رنوگرافی هسته ای - یک رادیو ایزوتوپ به ورید تزریق می شود که به رادیولوژیست اجازه می دهد تا کلیه ها را بررسی کند. این برای بررسی مطالعات عملکردی است.
• MRI در چنین مواردی کاربرد محدودی دارد.
• در حالت ایده آل، در سه ماهه اول یا دوم از اشعه یونیزان استفاده نشود.

درمان و مدیریت بیماری سنگ کلیه در بارداری

بیایید به درمان و مدیریت سنگ کلیه در دوران بارداری نگاه کنیم.

مدیریت محافظه کارانه

به بیمار توصیه می شود استراحت در بستر، مصرف مایعات کافی و داروهایی برای کمک به مدیریت بیماری داشته باشد. اکثر سنگ ها (70-80%) با درمان محافظه کارانه خودبه خود دفع می شوند.

درمان های تهاجمی

هر نوع دستکاری در مثانه، لگن، حالب یا کلیه می تواند منجر به زایمان زودرس شود. با این حال، درمان های لازم عبارتند از:

• استنت گذاری - استنت یا لوله PCN در حالب قرار می گیرد. لوله ادرار را دفع می کند و بار انقباض دستگاه ادراری را کاهش می دهد. لوله تا پایان بارداری برداشته نمی شود.
• سنگ شکنی برون بدنی با موج شوک - ESWL از پالس های اولتراسونیک سنگ های کلیوی را تکه تکه می کند. در دوران بارداری کاملاً منع مصرف دارد زیرا می تواند باعث آسیب و مرگ جنین شود، اگرچه برای زنان غیر باردار بسیار توصیه می شود.
• حذف سنگ اورتروسکوپی (URS) - URS روشی است که برای زنان باردار توصیه می شود که در آن سنگ برداشتن ضروری است. هولمیوم برای خرد کردن سنگ ها استفاده می شود و به عنوان جایگزینی برای ESWL استفاده می شود.
• نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNLs) - یک دستگاه دسترسی در سیستم جمع آوری کلیه ایجاد می شود. اگرچه ایمنی و اثربخشی آن برای زنان غیر باردار کاملاً ثابت شده است، اما در دوران بارداری توصیه نمی شود. دلایل آن عبارتند از بیهوشی عمومی و وضعیت مستعد طولانی مدت.

پیشگیری از سنگ های ادراری در دوران بارداری

پیشگیری از سنگ های ادراری در دوران بارداری کلید اصلی و بهترین درمان است. در اینجا نکات ساده پیشگیری وجود دارد:

مایعات زیادی از جمله آب بنوشید و بدن را هیدراته نگه دارید.

• ادرار را نگه ندارید، حتی اگر به معنای سفرهای مکرر به دستشویی یا توالت باشد
• مصرف غذاهای حاوی اگزالات بالا مانند آجیل، شکلات، سبزیجات با برگ سبز تیره و انواع توت ها را کاهش دهید.
• هنگام برنامه ریزی بارداری، به خصوص اگر سابقه سنگ کلیه وجود داشته باشد، درباره درمان پیشگیرانه با متخصص صحبت کنید
• فعالیت بدنی داشته باشید و طبق دستورالعمل پزشک ورزش کنید
• در صورت درد شدید در ناحیه شکم، فوراً با پزشک مشورت کنید

درمان سنگ کلیه در دوران بارداری دشوار است زیرا می تواند منجر به عوارض مامایی و آسیب جنین شود. یک تیم چند رشته ای باید از زنان تحت درمان برای سنگ کلیه در بارداری مراقبت کند.