سونوگرافی NT چیست؟ | تشخیص اختلالات مادرزادی جنین

سونوگرافی NT فقط یک آزمایش غربالگری است که نشان می‌دهد احتمال ابتلا به اختلالات مادرزادی در بدن جنین درون رحم شما وجود دارد یا خیر. وقتی نتایج آزمایشات تشخیصی برای تأیید هرگونه سوء‌ظن در مورد بروز نقص در بدن نوزاد در هنگام تولد به دست آید، می‌توان صحت نتایج را تعیین کرد. جالب است بدانید که این روش غیرتهاجمی هیچ آسیبی به سلامتی مادر باردار و جنین درون رحم او وارد نمی‌کند.

آزمایش‌های مبتنی بر غربالگری معمولاً در طول سه ماهه اول و دوم از دوران بارداری انجام می‌شود تا مشخص کند که آیا خطراتی، سلامتی کودک شما را تهدید می‌کند یا خیر. یکی از این غربالگری‌ها، اسکن نیمه شفاف وابسته به پشت گردن یا سونوگرافی NT است. در ادامه این مقاله، ما به شما خواهیم گفت که این آزمایش در چه زمانی انجام می‌شود، چرا باید انجام گیرد و روند انجام آن چگونه است.

اسکن نیمه شفاف وابسته به پشت گردن یا سونوگرافی NT چیست؟

لازم است بدانید که اسکن نیمه شفاف وابسته به پشت گردن به تصویری اشاره دارد که تجمع مایع در پشت گردن جنین درون رحم زنان باردار را نشان می‌دهد. در واقع، این نوع اسکن برای اندازه‌گیری ضخامت مایع جمع شده در فضای پشت بافت گردن جنین درون رحم زنان باردار انجام می‌شود. افزایش مایعات در فضای پشت بافت گردن جنین می‌تواند خطر ناهنجاری‌هایی مانند سندرم داون یا سایر اختلالات ژنتیکی و نقص در هنگام تولد را برای کودک به میزان قابل توجهی افزایش دهد. در نظر داشته باشید که این آزمایش فقط به شما این امکان را می‌دهد که احتمال بروز خطر در روند سلامتی کودک خود را بدانید؛ در مورد نوع خطر یا ناهنجاری هیچ اطلاعاتی را در اختیار شما قرار نمی‌دهد. همچنین، این نوع سونوگرافی خطرات ناشی از مشکلات مادرزادی قلبی را اسکن می‌کند. این روند، بخشی از غربالگری سه ماهه اول از دوران بارداری به شمار می‌رود که در کنار آزمایش خون مادران حامله انجام می‌شود.

اگر نتیجه غربالگری NT حاکی از وجود اختلال در بدن جنین باشد، پزشک متخصص زنان و زایمان ممکن است آزمایش‌های تشخیصی دیگری نظیر آمنیوسنتز و نمونه‌های ویلوس کوریونی را توصیه کند تا درباره این خطرات اطلاعات بیشتر به دست آورد.

 سونوگرافی NT در هفته چندم بارداری انجام می‌شود؟

اغلب پزشکان متخصص زنان و زایمان عقیده دارند که زمان ایده‌آل برای این نوع غربالگری، بین هفته‌های 10 تا 14 از دوران بارداری است؛ در این دوره، طول تاج شکاف جنین (CRL) باید در محدوده 45 میلی‌متر تا 84 میلی‌متر باشد. در این دوره، سیستم لنفاوی جنین در مرحله رشد خود قرار دارد و مقاومت محیطی جفت زیاد است؛ به این معنی که زمان مناسبی برای تشخیص وجود ناهنجاری در بدن جنین می‌باشد.

قبل از هفته 10 از دوران بارداری، جنین برای انجام آزمایش NT بسیار کوچک است؛ پس از هفته 14 نیز، مایع اضافی تخلیه می‌شود و تعیین اندازه‌گیری شفافیت نوشی را برای پزشک معالج دشوار می‌کند.

سونوگرافی NT چگونه انجام می‌شود و چقدر طول می‌کشد؟

این آزمایش اغلب توسط متخصص سونوگرافی انجام می‌شود که آموزش‌های ویژه‌ای دیده است، اما ممکن است توسط پزشک متخصص زنان و زایمان که دوره‌های ویژه‌ای را گذرانده است نیز انجام شود. این نوع سونوگرافی معمولاً بر روی شکم مادران باردار انجام می‌شود، اما در برخی موارد، ممکن است فراتر از روده‌ها نیز برود. برای شروع کار، پزشک ژل را روی شکم مادر باردار قرار داده و از مبدل آن استفاده می‌کند.او برای اندازه‌گیری مایعات، تصویر سیاه و سفید جنین را روی مانیتور مشاهده می‌کند. قسمت سیاه رنگ روی تصویر مایعات را نشان می‌دهد؛ در حالی که خط سفید قسمت‌های پوستی را نمایش می‌دهد. در حین اسکن، بزرگنمایی تصویر روی سر جنین و قفسه سینه او متمرکز می‌شود. در نظر داشته باشید که تقریباً 30 دقیقه طول می‌کشد تا روند اسکن NT کامل شود.

اسکن NT به تشخیص اینکه جنین دارای استخوان بینی است یا خیر، کمک می‌کند. برای تشخیص وجود ناهنجاری‌های کروموزومی در بدن جنین (سندرم داون، تریزومی 13 یا تریزومی 18)، نتایج حاصل از اسکن NT، آزمایش خون پروتئین پلاسما، پلاسما-A (PAPP-A) و hCG مرتبط با حاملگی و داده-های استخوان بینی با هم ترکیب می‌شوند؛ تجزیه و تحلیل این آزمایش‌های ترکیبی، دقت تشخیص ناهنجاری‌ها در بدن جنین را به میزان قابل توجهی بهبود می‌بخشد. در بعضی موارد، هنگامی که نتایج PAPP-A و hCG پایین‌تر یا بالاتر از حد متوسط باشد، احتمال بروز تریزومی 13، تریزومی 18 یا سندرم داون در بدن جنین وجود دارد. به عنوان مثال، اگر نتایج تست ترکیبی شانس 1 در 500 را نشان دهد؛ به این معنی است که احتمال ابتلای کودک شما به آن ناهنجاری از 500، 1 است. در چنین مواردی، برای تأیید احتمال بروز خطرات، آزمایش‌های تشخیصی دیگری نیز توصیه می‌شود.

اسکن NT بر اساس سن حاملگی و سن خود مادر تجزیه و تحلیل می‌شود تا خطرات ناشی از ناهنجاری‌های موجود مورد بررسی قرار گیرد.

سونوگرافی NT چقدر دقیق است؟

سونوگرافی  NT یک آزمایش غربالگری است. اگر نتیجه این غربالگری مثبت باشد؛ بدان معنی است که کودک ممکن است با نقص‌هایی روبرو باشد؛ اما نتیجه سایر آزمایش‌های تشخیصی ممکن است نشان دهد که کودک شما سالم و بدون هیچ مشکلی است. در چنین مواردی، نتیجه آزمایش NT "مثبت کاذب" نامیده می‌شود. در موارد دیگر، ممکن است نتیجه منفی باشد، اما سایر آزمایش‌های تشخیصی، وجود نقص در بدن جنین را نشان دهند. در چنین مواردی، نتیجه آزمایش NT "منفی کاذب" نامیده می‌شود. بر این اساس، می‌توان ادعا کرد که نتایج این نوع غربالگری را نمی‌توان 100٪ دقیق در نظر گرفت.

از جمله دلایلی که ممکن است بر روی نتایج این آزمایش تاثیر بگذارد می‌توان به داشتن اضافه وزن یا چاقی مفرط،وجود مدفوع در روده‌ها، پایین بودن غیرطبیعی حجم مایع آمنیوتیک، ناتوانی برای دراز کشیدن در طول آزمایش، قرارگیری جنین در حالت‌های خاصی در طول آزمایش و فعالیت بیش از حد جنین را نام برد.

پیش از سونوگرافی NT ناشتا باشیم یا خیر؟

برای انجام این اسکن نیازی به ناشتا بودن نیست و مادر می‌تواند صبحانه مقوی میل کرده و مایعات بنوشد. البته برای دقت بهتر این آزمایش بهتر است که مادر پیش از انجام مقداری راه رفته، مایعات شیرین نوشیده و مثانه را خالی کند.

 عدد نرمال در سونوگرافی NT چند است؟

معمولاً اگر غربالگری NT با دقت انجام شود میزان آن زیر ۲/۵ طبیعی است.در صورتی که مقدار NT بیشتر از ۲/۵ باشد نیاز به پیگیری‌های بیشتری دارد. البته بالا بودن عدد NT قطعا نشان دهنده مشکل دار بودن جنین نیست.

اگر نتایج سونوگرافی NT مثبت باشد چه اتفاقی می‌افتد؟

در صورتی که آزمایش NT خطر هر گونه ناهنجاری (از جمله تریزومی 13، تریزومی 18 یا سندرم داون) را در بدن جنین نشان دهد، لزوماً به این معنی نیست که کودک شما ناهنجاری دارد یا قطعاً در معرض ابتلا به این بیماری‌ها قرار دارد؛ اما در صورت وجود خطر، یک مشاور ژنتیک دوره بعدی عمل را برای شما توضیح می‌دهد. اگر نتیجه نشان‌دهنده وجود خطر در روند سلامتی جنین باشد، تست‌های تشخیصی آمنیوسنتز و نمونه‌های ویلوس کوریونی برای تأیید ناهنجاری‌های کروموزومی توصیه می‌شود. لازم است بدانید که دقت این تست‌ها از 99٪ بالاتر می‌باشد. در نهایت، اگر هر کدام از این تست‌ها، خطر ابتلا به نقایص هنگام تولد را در بدن فرزند شما نشان دهند، پزشک مشاور یا تیم تخصصی حرفه‌ای (پزشکان، پرستاران و ماماها) برای توضیح نتایج آزمون و سایر جنبه‌های لازم به منظور کمک به شما در تصمیم‌گیری منصوب می‌شوند.

بر اساس خطرات و سایر جزئیات مهم در مورد نتیجه اسکن نیمه شفاف وابسته به پشت گردن، شما (به همراه شریک زندگی خود و سایر اعضای خانواده) ممکن است تصمیم بگیرید که منتظر نتایج آزمون سه ماهه دوم باشید یا به بارداری خود خاتمه دهید.

محاسبه احتمال سندرم داون با سونوگرافی NT

احتمال سندرم داون با افزایش سن مادران افزایش می‌یابد البته این بدان معنا نیست که مادران سن بالا حتما فرزندان مبتلا به سندرم داون به دنیا می‌آورند بلکه برعکس بیشتر مادرانی که احتمال در آنها وجود دارد نوزادانی سالم به دنیا می‌آورند اما انجام آزمایش برای این مادران ضروری است.

با نمونه برداری از پرزهای جفتی و آمنیوسنتز می‌توان به طور قطعی سندرم داون را تشخیص داد البته این آزمایش احتمال سقط جنین را به همراه دارد و تصمیم‌گیری برای انجام آن کمی دشوار است.

سونوگرافی NT می‌تواند جنسیت جنین را تعیین کند؟

همان‌طور که قبلاً اشاره شد، آزمایشNT برای تعیین احتمال بروز ناهنجاری در بدن جنین انجام می‌شود. در برخی موارد، تعیین جنسیت جنین از طریق NT سه ماهه اول از دوران بارداری امکان‌پذیر می‌باشد؛ اما ممکن است نتایج آن دقیق نباشد. در هنگام انجام غربالگری NT در سه ماهه دوم از دوران بارداری، شانس آگاهی از جنسیت جنین بیشتر خواهد بود.

هزینه سونوگرافی NT زیاد است؟

این نوع غربالگری در مراکز خصوصی و برخی بیمارستان‌های دولتی انجام می‌شود که هزینه آن در مراکز دولتی حدودا بین 100 تا 150 هزار تومان و در مراکز خصوصی حدودا بین 300 تا 500 هزار تومان است.(این اعداد در اواخر سال 98 معتبر است)

انجام سونوگرافی NT اجباری است؟

پاسخ این سوال منفی است، اگر شما می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره روند رشد کودک خود کسب کنید، می‌توانید غربالگری NT را انتخاب نمایید. تشخیص هر گونه ناهنجاری در مراحل اولیه از دوران بارداری می‌تواند گزینه‌های درمانی بیشتری را برای شما فراهم کند.

در نهایت باید به یاد داشته باشید که انجام غربالگری NT بیشتر برای کسانی توصیه می‌شود که سابقه اختلالات ژنتیکی و ازدواج فامیلی دارند و یا مادران و پدران با سن بالا هستند اما اگر شما در خصوص جنین خود نگران هستید می‌توانید با پزشک خودتان درباره انجام این آزمایش مشورت کنید.