چه عواملی باعث بروز رفلکس اسید معده در نوزادان میشود؟

 ممکن است تصور کنید که تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر یا شیر خشک به رشد بهتر او کمک زیادی می‌کند؛ اما آیا می‌دانید که تغذیه بیش از حد نوزاد با شیر مادر یا شیر خشک، یکی از مهم‌ترین دلایل رفلکس اسید معده به شمار می‌رود؟ ما، به عنوان یک فرد بزرگ‌سال، زمانی که دچار رفلکس اسید معده شویم، بی‌قرار می‌شویم؛ تصور کنید که این شرایط برای یک کودک چقدر سخت خواهد بود! اما تغذیه بیش از حد نوزادان با شیر مادر یا شیر خشک تنها دلیل بروز رفلکس اسید معده نیست.

آیا این موضوع، شما را نیز گیج کرده است و می‌خواهید اطلاعات بیشتری در مورد رفلکس اسید معده در نوزادان کسب کنید؟ ادامه این مقاله، تمام اطلاعات مربوط به رفلکس اسید معده در نوزادان، علل، علائم و راه‌های پیشگیری از بروز این مشکل را به شما ارائه خواهد داد.

رفلکس اسید معده در نوزادان چیست؟

در ابتدا به یاد داشته باشید که رفلکس اسید معده برگشت غیر طبیعی اسید از معده به مری نوزاد، از طریق اسفنکتر پایین مری می‌باشد. اسفنکتر دریچه‌ای عضلانی است که مانع از ورود مواد معده به مری می‌شود. از آنجایی که نوزادان دارای اسفنکتر ضعیفی هستند که به طور غیر طبیعی باز می‌شود، احتمال بروز رفلکس اسید معده در بدن آن‌ها بسیار بیشتر از افراد بزرگ‌سال است. اسید معده سوز‌آور است و عضلات داخلی مری کودک را تحریک می‌کند. از آنجایی که این بیماری به دلیل نقص عملکرد دریچه استئوفاژال ایجاد می‌شود‌، به آن رفلکس اسید معده (GER) یا فقط ریفلاکس گفته می‌شود. اگر این مشکل همچنان در بدن نوزادی ادامه داشته باشد، به آن بیماری "رفلکس اسید معده گوارشی (GERD)" گفته می‌شود.

لازم است بدانید که نوزادان نارس نیز از ممکن است از رفلکس اسید معده رنج ببرند، زیرا دریچه مری آن‌ها ضعیف است. با این حال، بروز مشکل رفلکس اسید معده در بین نوزادان سالم نیز کاملاً متداول است؛ برخی از پزشکان متخصص اطفال اظهار می‌کنند که حداقل یک نوزاد از پنج کودک، رفلکس اسید معده را تجربه می‌کند. همچنین، آکادمی آمریکایی کودکان و زایمان (AAP) اظهار می‌دارد که بروز مشکل رفلکس اسید معده در نوزادان، امری کاملاً طبیعی است و نباید دلیلی برای نگرانی مادران بی‌تجربه باشد.

چه عواملی باعث بروز رفلکس اسید معده در نوزادان می‌شود؟

همان‌طور که قبلاً بیان شد، رفلکس اسید معده در اثر باز شدن غیر طبیعی اسفنکتر استئوفاژال تحتانی ایجاد می‌شود. این وضعیت، دلیل اصلی بروز رفلکس اسید معده در بدن نوزادان است؛ اما شرایط خاصی نیز وجود دارد که باعث بروز این مشکل در بدن فرزند شما می‌شود. برخی از مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• تغذیه بیش از حد کودک با مواد غذایی مختلف مانند شیر خشک، مواد غذایی جامد و شیر مادر می‌تواند باعث بروز مشکل رفلکس اسید معده شود.
• نوزادان بزرگ‌تر که انواع مختلفی از مواد غذایی را می‌خورند، نیز ممکن است در برخی مواقع با رفلکس اسید معده روبرو شوند؛ به عنوان مثال، شکلات، نعناع و غذاهای پرچرب باعث می‌شود که اسفنکتر کودک برای مدت بیشتری باز بماند، در حالی که گوجه‌فرنگی و غذاهای شامل مرکبات، معده را تحریک می‌کنند تا اسید بیشتری تولید کند. بر این اساس، می‌توان ادعا کرد که هر دو گروه این مواد غذایی باعث بروز مشکل رفلکس اسید معده در بدن نوزادان می‌شوند.
• به خاطر بسپارید که برخی مشکلات جسمی مادرزادی نیز ممکن است فرزند شما را مستعد ابتلا به رفلکس اسید معده کند. اگر اسفنکتر کودک از بدو تولد دچار نقص باشد، دریچه آن ضعیف خواهد بود. به عبارت بهتر، ناهنجاری‌های جسمی نوزادان شامل مشکلاتی در زاویه اتصال مری به معده، فشار دیافراگم بر روی معده یا فتق می‌باشند.
• داروها و عوامل خارجی مانند آلرژی نیز ممکن است باعث بروز رفلکس اسید معده در نوزادان شود. دود ناشی از آلودگی و تنباکو نیز ممکن است ​​اسفنکتر کودکان را تحت تأثیر قرار دهند.

هنگامی که از علت بروز رفلکس اسید معده را در بدن فرزند خود آگاه شدید، یادگیری روش‌های تشخیص این بیماری بسیار مهم خواهد بود.

برای اطلاع از اینکه آیا استفاده از واکسن­ برای پیشگیری از فلج اطفال مؤثر است؟ این مطلب را بخوانید

علائم بروز رفلکس اسید معده در نوزادان:

نوزادی که به رفلکس اسید معده مبتلا باشد، برخی علائم خاص را در بدن خود تجربه می‌کند. برخی از مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• نوزادان با سرفه و لگد زدن، به سوزش مری خود واکنش نشان می‌دهند؛ احتمالاً بعد از هر بار تغذیه نوزاد که معده او پر شده است، این عارضه خود را نشان خواهد داد.
• هنگامی که کودک مقداری از مایعات یا مواد غذایی مصرفی را همراه با آروغ، از بدن خود خارج کند؛ به این مشکل "آروغ مرطوب" گفته می‌شود.
• دقیقاً مانند آروغ مرطوب، نوزادان مبتلا به رفلکس اسید معده در هنگام سکسکه نیز مقدار کمی مایع را از معده به دهان خود می‌آورند.
• کودک، به عنوان واکنشی در برابر احساس سوزش معده، کمر خود را به عقب یا پاهای خود را به سمت بالا قوس می‌دهد.
• لحظه‌ای که تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک تمام شود، کودک کمی تحریک‌پذیر، گنگ و کمی ناراحت به نظر می‌رسد.
• معده نوزاد به دلیل رفلکس اسید احساس درد می‌کند؛ بر این اساس، ممکن است نوزاد در طول روند تغذیه چندین بار متوقف شود.

علائم فوق نشان‌دهنده سطح طبیعی رفلکس اسید معده در بدن نوزادان است. در رفلکس خفیف، اسید معده ممکن است به دهان نرسند و کودک هیچ‌گونه استفراغ، سکسکه و سرفه مرطوبی را تجربه نکند. چنین رفلکس اسید معده‌ای قابل توجه نیست و به راحتی قابل درمان است؛ به آن "رفلکس اسید معده خاموش" گفته می‌شود. با این حال، کودک همچنان علائمی مانند تحریک‌پذیری را از خود نشان می‌دهد که می‌تواند به رفلکس اسید معده او اشاره کند. در صورت ریفلاکس شدید، کودک علائم دیگری را در بدن خود تجربه می‌کند که شایع‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• کودک بیش از سه ساعت در روز قولنج دارد؛ اما در غیر این صورت سالم است. لازم است بدانید که گریه نوزادان مبتلا به رفلکس اسید معده شدید معمولاً بعد از تغذیه شروع می‌شود.
• اگر اسید اضافی وارد مری نوزادی شود، می‌تواند پوشش داخلی معده او را سوزانده و منجر به درد شدید معده شود.
• کودک مبتلا به رفلکس اسید معده شدید تنفس سنگین با صدای خس خس را تجربه می‌کند. این علامت، نشانگر آن است که مجاری هوایی نوزاد شیرخواره ممکن است به دلیل مایعات ناشی از رفلکس اسید معده دچار مشکل شده باشد.

آکادمی پزشکان متخصص اطفال آمریکا اظهار داشته است که رفلکس اسید معده عادی، کودک نه گریه می‌کند و نه درد دارد. در واقع، می‌توان ادعا کرد که رفلکس اسید معده به ندرت باعث بروز مشکلات حاد در بدن کودکان می‌شود؛ اما خوب است که درباره این مشکل بیشتر بدانید.

چه زمانی باید در مورد رفلکس اسید معده فرزند خود با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید؟

در صورت مشاهده برخی علائم حاد، کودک خود را سریعاً نزد پزشک متخصص اطفال ببرید. برخی از شایع‌ترین این علائم به شرح زیر می‌باشند:

• استفراغ
• اسهال
• روند رشد ضعیف نوزاد
• اشتهای کم کودک
• آروغ مرطوب / سکسکه حاوی خون

این علائم به روند تشخیص بیماری رفلکس اسید معده در بدن نوزادان کمک شایانی می‌کنند.

رفلکس اسید معده در نوزادان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک متخصص اطفال ممکن است از روش‌های خاصی برای تشخیص رفلکس اسید معده در بدن نوزادان استفاده کند که رایج‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• آزمایش pH یا میزان اسیدیته مری نشانگر وجود اسید در لوله غذایی بدن نوزادان است. پزشک متخصص اطفال برای تشخیص سطح اسیدیته معده بیمار از پروب اندوسکوپیک نازکی که درون مری داخل قرار می‌گیرد، استفاده می‌کند.
• استفاده از اشعه X برای بررسی وضعیت قفسه سینه نوزاد تأیید می‌کند که مایعات معده از طریق نای به ریه‌ها منتقل شده‌اند یا خیر. این روش تشخیص معمولاً در صورت عدم تنفس مناسب کودک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• آندوسکوپی به ارزیابی مری جهت تشخیص ناهنجاری‌ها کمک می‌کند. آندوسکوپ‌های تخصصی می‌توانند قدرت اسفنکتر مری کودک را ارزیابی کرده و ضعیف بودن دریچه آن را تشخیص دهند.
• در نهایت به یاد داشته باشید که آزمایشات دستگاه گوارش نیز در صورت وجود مشکلات پیچیده‌تر در دستگاه گوارش (GI) نوزادان انجام می‌شود. یکی از این آزمایش‌ها، آزمایش باریم است که در آن، به کودک مایع با باریم داده می‌شود که باعث می‌شود معده و مری او در پرتونگاری قابل مشاهده باشد. آزمایش‌های دیگر، شامل عبور مایعات از معده به روده‌ها است. تأخیر در خالی شدن محتوای معده به روده باعث می‌شود تا معده به طور کامل، غذا را به داخل مری برگردانده و منجر به بروز رفلکس اسید معده در بدن کودک شود.

خواندن این مطلب چه زمانی نباید نوزادان پسر را ختنه کرد؟ به شما توصیه میشود

اگر استفاده از این روش‌های تشخیص، تأیید کند که فرزند شما به رفلکس اسید معده مبتلا است، پزشک متخصص اطفال می‌تواند به درستی شرایط را درمان کند.

چگونه می‌توان رفلکس اسید معده را در نوزادان درمان کرد؟

لازم است بدانید که درمان رفلکس اسید معده در نوزادان شامل داروها و روش‌های مختلفی است که مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

1-استفاده از داروهای خوراکی:

پزشک متخصص اطفال ممکن است داروهای مسدودکننده H2 را که مانع تولید اسید معده می‌شوند، به بیمار تجویز کند. یکی از رایج‌ترین داروهای مسدودکننده H2، سایمتیدین است که تحت نام تجاری Tagamet و ranitidine فروخته می‌شود. داروهای دسته دیگر مهارکننده‌های پمپ پروتون هستند که باعث کاهش تولید اسید معده در بدن نوزادان می‌شوند. یکی از مهم‌ترین مهارکننده‌های پمپ پروتون امپرازول است که به عنوان Prilosec و lansoprazole به فروش می‌رسد. این داروها بدون نسخه نیز در دسترس هستند. با این حال، قبل از دادن این داروها به فرزند شیرخوار خود باید با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. دوز و دفعات دقیق مصرف دارو پس از در نظر گرفتن سن و شدت رفلکس اسید معده در بدن نوزاد توسط پزشک معالج او توصیه می‌شود.

همچنین، می‌توان داروهایی مانند متوکلوپرامید (نام تجاری Reglan) را برای هضم سریع‌تر مواد غذایی در بدن کودک استفاده کرد؛ به این ترتیب معده او زود خالی می‌شود. در نظر داشته باشید که این دارو باید قبل از تغذیه نوزاد یا وعده‌های غذایی او مصرف می‌شود و دوز مناسب آن توسط پزشک متخصص اطفال مشخص می‌شود.

2-جراحی:

به خاطر بسپارید که عمل جراحی نوزادان شیرخوار، به عنوان آخرین راه‌حل توصیه می‌شود؛ زمانی که هیچ دارویی به درمان رفلکس اسید معده کمک نکند. عمل جراحی "فوندوپلاستی" نامیده می‌شود و پزشک معالج، زمانی آن را توصیه می‌کند که رفلکس اسید معده کودک منجر به تنفس سخت و از دست دادن اشتهای او شود. لازم است بدانید که این نوع جراحی به روش لاپاروسکوپی انجام می‌شود که از طریق برش‌های کوچک در معده، به سادگی قابل اجرا است. جراح معده را از مری جدا کرده و دوباره آن را محکم وصل می‌کند تا تمایل اسفنکتر برای باز شدن زودرس کاهش یابد.

روش‌های درمانی فوق باعث رهایی نوزادان از رفلکس اسید معده می‌شود. همچنین، پزشک متخصص اطفال برای رفع این شرایط ممکن است تغییراتی در سبک غذا خوردن کودک پیشنهاد کند.

رژیم غذایی نوزادان جهت مدیریت رفلکس اسید معده:

مراقبت مناسب از رژیم غذایی نوزادان در خانه، از روند درمان رفلکس اسید معده پشتیبانی می‌کند؛ این روش‌ها به کودک کمک می‌کند که زودتر از موعد از شر این مشکل راحت شود. برخی از مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• در ابتدا، نوع شیر خشک مصرفی کودک خود را تغییر دهید تا ببینید که آیا او از رفلکس اسید معده رهایی می‌یابد یا خیر.
• برای تغذیه بهتر نوزاد مبتلا به رفلکس اسید معده، تغییراتی در رژیم غذایی روزانه او ایجاد کنید، زیرا نوزادان به دلیل رفلکس اسید معده تمایل به استفراغ دارند که این امر، تأثیر منفی بر اشتهای آن‌ها خواهد داشت. اصلاح رژیم غذایی کودک به او کمک می‌کند تا کالری کافی برای رشد طبیعی خود را کسب کند. برای این منظور، والدین می‌توانند غلاتی مانند برنج را در رژیم غذایی کودک خود قرار دهند تا کربوهیدرات اضافی مورد نیاز بدن او را تأمین کنند. جالب است بدانید که برنج تأثیر ملایمی بر روی معده نوزادان دارد و به راحتی هضم می‌شود. علاوه بر این مورد، پزشک معالج می‌تواند یک نوع شیر خشک خاص با کالری بالا را برای کودک تجویز کند؛ این نوع شیر خشک را می‌توان برای نوزادان شیرخوار که مصرف کالری ناکافی دارند، نیز توصیه کرد (نوزادانی که روند تغذیه آن‌ها فقط با شیر مادر تکمیل نمی‌شود).
• اگر کودک شما از نوع شدید رفلکس اسید معده رنج می‌برد، هر آنچه را که بلعیده است، استفراغ می‌کند. در چنین مواردی، می‌توان او را از طریق لوله بینی نازوگاستریک در بیمارستان تغذیه کرد. پزشکان متخصص اطفال لوله‌ای را از داخل بینی کودک قرار می‌دهند که از آنجا به داخل مری و سپس معده می‌رود. در چنین شرایطی، شیر خشک مستقیماً به معده بیمار ارسال می‌شود. در موارد پیچیده رفلکس اسید معده یا عمل جراحی معده، لوله از بینی به طور کامل به روده نوزاد منتقل می‌شود. در این شرایط، شیر خشک مستقیماً به قسمت اثنی عشر روده کوچک پمپ می‌شود؛ اما این روش‌ها فقط در شرایط شدید مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در بیشتر موارد، رفلکس اسید معده نوزادان با مصرف داروهای و جراحی رفع می‌شود؛ معمولاً نیازی به روش‌های تغذیه تهاجمی نیست. با این حال، عدم درمان رفلکس اسید معده ممکن است منجر به بروز عوارض جدی در بدن نوزادان شود.

عوارض رفلکس اسید معده در نوزادان:

اگر رفلکس اسید معده شدید در بدن نوزادان درمان نشود، در نهایت می‌تواند منجر به بروز برخی مشکلات خاص شود که مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• بیماری رفلکس اسید معده یک بیماری پایدار است؛ علائم حاد در بدن کودک به راحتی فروکش نمی‌کند. درمان با روش‌های دقیق مانند جراحی ممکن است برای رفع بیماری لازم باشد.
• جریان مکرر اسید معده ممکن است که به آستر داخلی مری آسیب زده و باعث قرمزی و تورم آن شود. در چنین مواردی، مری نوزاد در معرض انواع عفونت‌ها قرار می‌گیرد؛ همچنین، در هنگام عبور مواد غذایی از طریق لوله غذایی، بیمار ناراحتی شدیدی را احساس می‌کند.
• محتویات معده ممکن است از مری خارج شده و به داخل نای بریزند. از آنجایی که بروز این مشکل منجر به برونشیول در ریه‌ها می‌شود، ممکن است ریه‌های نوزادان مبتلا به رفلکس اسید معده با مایعات پر شود. این مایعات ممکن است به انواع باکتری‌ها آلوده شده و در نهایت منجر به بروز بیماری شدیدی مانند ذات‌الریه شوند.
• رژیم غذایی کودک تحت تأثیر رفلکس اسید معده قرار گرفته و می‌تواند منجر به سوء تغذیه او شود. نوزادان مبتلا به رفلکس اسید معده شدید از افزایش وزن کمتری نسبت به سایر همسالان خود برخوردار هستند. همچنین، این کودکان سیستم ایمنی ضعیفی دارند.

برای اطلاع از اینکه علت خون بالا آوردن نوزادان چیست؟ این مطلب را بخوانید

در نهایت به یاد داشته باشید که رفلکس اسید معده عادی منجر به عواقب وخیم در بدن نوزادان نمی‌شود. با این وجود، ممکن است والدین وسوسه شوند که برخی از داروهای خانگی را جهت درمان این مشکل امتحان کنند.

آیا استفاده از داروهای طبیعی برای درمان رفلکس اسید معده در نوزادان بی‌خطر است؟

لازم است بدانید که سیستم بدن نوزادان با بزرگ‌سالان فرق دارد؛ بنابراین هیچ‌گاه داروهای درمان رفلکس اسید معده مانند قرص‌های ضد اسید یا هضم را به کودک خود ندهید. شما می‌توانید داروهای هومیوپاتی را امتحان کنید؛ اما تنها پس از مشورت با دکتر متخصص اطفال. برای درمان وضعیت بدن نوزاد شیرخواری که به رفلکس اسید معده مبتلا شده است، از بالش‌های طبی استفاده نکنید؛ هیچ مدرک علمی مبنی بر کمک این وسیله در جلوگیری از ریفلاکس اسید معده وجود ندارد. در عوض، استفاده از این نوع وسیله‌ها خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزادان (SIDS) را افزایش می‌دهد.

آیا با بزرگ‌تر شدن نوزادان، مشکل رفلکس اسید معده نیز خود به خود درمان می‌شود؟

بله، نوزادی که مبتلا به رفلکس اسید معده است تا سن 12 ماهگی از این وضعیت رها می‌شود؛ فقط 1٪ از نوزادان مبتلا به این بیماری علائم مداوم رفلکس اسید معده را بیش از یک سال تجربه می‌کنند.

چگونه می‌توان از بروز رفلکس اسید معده در نوزادان جلوگیری کرد؟

در ادامه این مقاله، روش‌های پیشگیری از بروز رفلکس اسید معده در بدن نوزادان ارائه شده است که مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• وعده‌های غذایی فرزند خود را کوچک‌تر کنید:

به جای پر کردن معده کودک به یکباره، چندین وعده غذایی کوچک را در روز به او بدهید، زیرا روند هضم این نوع وعده‌های غذایی آسان است؛ نوزادان در این شرایط تمایل بیشتری به خالی کردن معده خود دارند. در واقع، این نوع وعده‌های غذایی مانع از پرخوری، در نتیجه رفلکس اسید معده می‌شود. اگر نوزاد شما شیرخوار است‌، می‌توانید کودک را برای مدت زمان کمتری، اما در فواصل مکرر شیردهی کنید.

• از خوردن بعضی مواد غذایی خودداری کنید:

اگر کودک شما از مواد غذایی جامد تغذیه می‌کند، مواد غذایی مانند غذاهای چرب، شکلات، مرکبات و گوجه فرنگی را از رژیم غذایی او حذف کنید. این مواد غذایی تولید اسید معده را تشدید کرده و منجر به بروز رفلکس اسید معده می‌شوند.

• شیشه شیر مناسبی برای فرزند خود بخرید:

جالب است بدانید که هر کودکی ساختار دهان متفاوتی دارد؛ بنابراین، ممکن است همه نوک شیشه شیر برای او مناسب نباشد. نوک شیشه شیر مناسب تضمین می‌کند که کودک در هنگام تغذیه هوا را وارد بدن خود نمی‌کند. هوا سبک‌تر است و می‌تواند از معده، از طریق اسفنکتر تحتانی، به مری آمده و باعث ایجاد رفلکس اسید معده با آروغ مرطوب شود. برای جلوگیری از این امر، بهترین شیشه شیر را برای فرزند خود تهیه کنید.

اگر نوزادتان دارای سندرم ترنر است خواندن این مطلب علت بروز سندرم ترنر در بدن نوزادان دختر چیست؟ به شما توصیه میشود

• کودک باید بعد از تغذیه آروغ بزند:

به کودک خود فرصت دهید تا بعد از تغذیه، هوا را آزاد کند، زیرا این امر مانع از ایجاد فشار در معده می‌شود. برای این منظور، شما می‌توانید نوزاد خود را در آغوش نگه داشته و به آرامی پشت او را ماساژ دهید.

• کودک را بلافاصله بعد از غذا خوردن نخوابانید:

کودک را به مدت 30 دقیقه بعد از تغذیه در حالت نشسته یا عمودی نگه دارید. این روش کمک می‌کند تا غذا در معده او حل شده و از حرکت آن‌ها به سمت بالا جلوگیری شود. اگر کودک غذاهای جامد می‌خورد، باید حداقل سه ساعت قبل از خواب به او غذا ندهید؛ این کار به هضم بهتر غذا کمک می‌کند. کودک باید در هنگام خواب همیشه روی پشت خود قرار بگیرد؛ حتی در مورد نوزادان مبتلا به رفلکس اسید معده نیز امن‌ترین حالت خواب به شمار می‌رود.

در نهایت به خاطر بسپارید که نوزادان از رفلکس اسید معده عادی رهایی می‌یابند و اکثر نوزادان هرگز با آن، مشکلی ندارند. با این حال، در صورت احساس افزایش شدت رفلکس اسید معده، کودک را سریعاً نزد پزشک متخصص اطفال ببرید. تغییر در رژیم‌ غذایی و داروهای خوراکی، مواردی هستند که کودک را از رفلکس اسید معده رها می‌کنند.