مصرف کافئین (قهوه) در بارداری

یکی از اولین نوشیدنی‌هایی که اکثر مادران باردار بلافاصله بعد از بیرون آمدن از رختخواب، در فصل‌های سرد سال، تمایل به نوشیدن آن دارند، قهوه است؛ اما برعکس، در یک روز گرم تابستان، ممکن است همین مادر باردار تمایل داشته باشد که یک بطری کولای سرد و خنک بنوشد. برخی دیگر از مادران باردار نیز ممکن است نوشیدن یک مایع انرژی‌زا یا یک فنجان چای را هوس کنند. صرف‌نظر از آنچه که هر مادر بارداری در طول روز می‌نوشد، بدن او تمایل دارد تا دوز کافی از کافئین را به شیوه‌های مختلف دریافت کند. اگر به عنوان یک زن حامله اشتیاق به نوشیدن یک فنجان قهوه یا چای را در هر ساعت از طول روز دارید، حتماً مقاله زیر را بخوانید. در ادامه این مقاله، در مورد مصرف کافئین در دوران بارداری زنان صحبت شده و میزان امن قهوه یا چای برای این دوران حساس تعیین شده است. لازم است بدانید که برخی از زنان حامله باید این نوع نوشیدنی‌های دارای کافئین را به طور کلی از برنامه غذایی روزانه خود حذف کنند.

نوشیدن چه مقدار کافئین در بارداری، در طول روز، امن است؟

 در ابتدا به یاد داشته باشید که زنان باردار می‌توانند روزانه 200 میلی‌گرم کافئین مصرف کنند که کمتر از یک فنجان قهوه غلیظ خواهد بود! به عبارت بهتر، شما می‌توانید یک و نیم لیوان قهوه فیلتر شده یا دو لیوان قهوه فوری را در برنامه غذایی دوران بارداری خود مصرف نموده و میل خود به دریافت کافئین را برآورده کنید. اگرچه بهتر است زنان باردار، به طور کلی از مصرف کافئین در این دوران حساس دور بمانند، اما کارشناسان تغذیه عقیده دارند که اگر قهوه در اندازه محدودی توسط زنان باردار مصرف شود، برای سلامت خود این مادران و جنین درون رحم این افراد ضرری نخواهد داشت.

برای اطلاع از اینکه عوارض خوردن چای بابونه در دوران بارداری چیست این مطلب را بخوانید

با مصرف بیش از حد کافئین در بارداری چه اتفاقی می‌افتد؟

 بدن زنان در 9 ماه دوران بارداری می‌تواند روزانه، مقدار کم یا متوسطی از کافئین ​​را تحمل کند. بر همین اساس، مصرف بیش از حد این ماده نوشیدنی در دوران بارداری می‌تواند عوارض جانبی نامناسب را برای سلامت خود مادر و جنین درون رحم او به دنبال داشته باشد. اثرات جانبی مصرف بیش از حد کافئین در دوران بارداری زنان عبارتند از:

• کافئین یک نوع ماده محرک بوده و مصرف بیش از حد از آن می‌تواند فشار خون و ضربان قلب را مادر باردار را افزایش دهد. به همین دلیل، می‌توان ادعا کرد که استفاده از کافئین زیاد باعث بروز اضطراب، بی‌خوابی و مشکلات خواب در فرد مصرف‌کننده خواهد شد.
• علاوه بر این موارد، از آنجایی که قهوه یک دیورتیک محسوب می‌شود، می‌تواند اندازه دفع ادرار از بدن مادران باردار را به میزان قابل توجهی افزایش داده و آب بیشتری را از بدن این افراد دفع کند. به همین دلیل، زنان حامله با مصرف بیش از حد این نوشیدنی در دوران بارداری خود ممکن است با مشکل از دست دادن آب بدن مواجه شوند.
• همچنین، جالب است بدانید که مصرف منظم کافئین در دوران حاملگی می‌تواند مادر را معتاد نموده و هنگامی که مصرف آن به طور ناگهانی متوقف شود، احتمال دارد که فرد با علائمی مانند تحریک‌پذیری، احساس خستگی شدید و سردرد مواجه شود.

اثرات جانبی کافئین بر روی جنین در بارداری:

 کافئین مصرفی زنان در دوران بارداری می‌تواند از جفت عبور کرده و بر روی اندام‌های در حال رشد جنین داخل رحم این افراد تأثیر بگذارد؛ بنابراین، اگر مادر بارداری نتواند میزان مصرف کافئین را در 9 ماه دوران بارداری خود مدیریت نماید، با مشکلات زیادی روبرو خواهد شد که شایع‌ترین این مشکلات عبارتند از:

• مصرف کافئین توسط مادران باردار، کودک درون رحم این افراد را تحریک نموده و او را برای مدت طولانی فعال نگه می‌دارد.
• همچنین، مصرف کافئین توسط مادران باردار، ضربان قلب جنین را تحریک کرده و می‌تواند منجر به بروز اختلالات خواب و ضربان قلب نامنظم در او شود.
• علاوه بر این موارد، مصرف مداوم کافئین در اندازه زیاد توسط مادر حامله می‌تواند کافئین را در بدن جنین درون رحم او ذخیره نماید. در چنین شرایطی، پس از تولد، نوزاد با نشانه‌هایی از قبیل استفراغ کردن، احساس خستگی شدید و تحریک‌پذیری مواجه خواهد شد.

اثرات کلی مصرف کافئین بر روند حاملگی:

 به خاطر بسپارید که مصرف کافئین در دوران بارداری می‌تواند منجر به بروز عوارض مختلف بارداری در بدن زنان شود که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• وجود نقص در نوزادان در هنگام تولد:

• هر چند مصرف بیش از حد کافئین توسط مادران باردار می‌تواند ضربان قلب جنین درون رحم این افراد را نامنظم کند، اما هیچ شواهد علمی وجود ندارد که نشان دهد مصرف این نوشیدنی منجر به بروز ناتوانی جسمی در نوزادان می‌شود.

• سقط جنین:

• نتایج برخی از مطالعات اخیر که توسط محققان، در مورد مصرف کافئین در دوران بارداری زنان انجام شده، به این نتیجه رسیده است که ارتباط نزدیکی بین مصرف کافئین و سقط جنین یا انجام زایمان زودرس وجود دارد. بررسی‌هایی که توسط این تیم تحقیقاتی انجام گرفته است، نشان می‌دهد که اگر میزان مصرف کافئین توسط زنان باردار در طی روز بیشتر از 200 میلی‌گرم باشد، احتمال بروز سقط جنین را در بدن این افراد به میزان قابل توجهی بالا می‌برد. البته، جالب است بدانید که مطالعات دیگری نیز در این مورد انجام گرفته است که یافته‌های محققان نشان می‌دهد مصرف کافئین تنها در صورتی که همراه با سیگار کشیدن، مصرف الکل و مواد مخدر باشد، خطر سقط جنین را در بدن زنان باردار افزایش می‌دهد.

• زایمان زودرس:

• اگرچه برخی از محققان عقیده دارند که مصرف کافئین می‌تواند احتمال انجام زایمان زودرس را در بدن زنان بارداری افزایش دهد، اما هیچ شواهد علمی معتبری ارتباط بین مصرف کافئین و انجام زایمان زودرس زنان حامله را صد درصد ثابت نمی‌کند.

• به دنیا آمدن نوزادانی با وزن کم:

• در نهایت، یادتان باشد که مصرف کافئین بیش از حد می‌تواند منجر به محدود شدن روند رشد جنین درون رحم مادران باردار شده و وزن او را در هنگام تولد به میزان قابل توجهی پایین بیاورد.

غذاهای حاوی کافئین:

 همان‌طور که می‌دانید برای اکثر مردم، کافئین مترادف با قهوه می‌باشد؛ اما آیا می‌دانید که چندین نوشیدنی‌ دیگر و مواد غذایی جامد نیز حاوی مقدار زیادی کافئین هستند؟ جالب است بدانید که برخی از مواد غذایی حاوی اقلام مختلفی از کافئین، بدون کافئین معرفی می‌شود که مصرف آن‌ها در 9 ماه دوران بارداری، ممکن است اثرات جبران‌ناپذیری بر روند رشد جنین داخل رحم مادر داشته باشد. در ادامه این مقاله، لیستی از مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی که حاوی کافئین هستند، به شما ارائه شده است. لازم است بدانید که میانگین کافئین موجود در هر کدام از این مواد غذایی (با توجه به نوع مواد اولیه به کار رفته در آن‌ها) متفاوت می‌باشد. این مواد غذایی عبارتند از:

• قهوه دمی
• قهوه فوری
• قهوه غلیظ
• انواع چای‌ های کیسه‌ای سیاه
• انواع چای ‌های کیسه‌ای سبز
• شکلات تلخ
• شیر شیری
• شکلات داغ
• کوکاکولا (1 بطری کوچک از این نوشیدنی می‌تواند 34 واحد کافئین داشته باشد.)
• نوشیدنی انرژی‌زای ردبول (1 قاشق غذاخوری (8.4 میلی‌لیتر) از این نوشیدنی حاوی 80 گرم کافئین است.)
• پپسی (1 بطری کوچک از این نوشیدنی می‌تواند 34 واحد کافئین داشته باشد.)

البته، مقدار کافئین موجود در هر کدام از این مواد غذایی و نوشیدنی‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از:

• مارک ماده غذایی
• روش آماده‌سازی ماده غذایی در کارخانجات
• اندازه فنجان یا لیوانی که شخص مصرف‌کننده برای نوشیدن قهوه یا نوشیدنی‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌دهد
• نوع قهوه یا برگ چای‌هایی که برای تهیه محصولات غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد
• نحوه تهیه قهوه (به عنوان مثال اسپرسو، کاپوچینو یا لاته)

فراموش نکنید که برخی از داروها نیز مانند داروهای کاهش‌دهنده درد، به ویژه داروهای مخصوص بیماری سرماخوردگی و آنفولانزا نیز حاوی مقادیر بالایی از کافئین هستند که برای مقابله با حالت بی‌قراری بیمار از اثرات آرام‌بخشی کافئین استفاده می‌شود. به همین دلیل، به عنوان یک مادر باردار قبل از مصرف این داروها، با خواندن ترکیب درج شده بر روی بسته‌بندی آن، از مواد موجود در داخل دارو آگاه شوید و سعی کنید این داروها را بدون نسخه پزشک متخصص زنان و زایمان استفاده نکنید. در واقع، به عنوان یک زن حامله قبل از مصرف هر گونه داروی ناآشنا، همیشه نظر پزشک معالج خود را در مورد آن جویا شده و در صورت امن بودن، از آن استفاده نمایید.

اگر باردار هستید و می خواهید انار و اب انار مصرف کنید حتما این مطلب انار و آب انار در دوران بارداری مفید یا مضر؟! را بخوانید

آیا جایگزین مناسبی برای مصرف قهوه در بارداری وجود دارد؟

 همان‌طور که گفته شد مصرف مداوم قهوه در اندازه محدود، هیچ آسیبی به سلامت خود مادر باردار و جنین داخل رحم او نخواهد زد. با این حال، اگر به عنوان یک مادر باردار می‌خواهید میزان مصرف کافئین خود را کاهش دهید، گزینه‌های ایمن‌تر و ارزان‌تری برای جایگزینی این ماده وجود دارد که می‌توانید آن‌ها را برای مصرف خود در دوران حاملگی انتخاب کنید. امن‌ترین این گزینه‌ها عبارتند از:

• چای سبز:

• چای سبز، گیاهی است که حاوی مقدار اندکی کافئین می‌باشد. از آنجایی که این نوشیدنی به سختی دم می‌کشد، مطمئن‌ترین نوشیدنی برای 9 ماه دوران بارداری زنان محسوب می‌شود.

• قهوه فوری:

• به عنوان یک زن حامله، قهوه فوری را به جای قهوه معمولی انتخاب کنید؛ مصرف نیم قاشق چای‌خوری از این قهوه با شیر، در دوران حاملگی، یک گزینه مناسب به جای قهوه فیلتر شده است.

همچنین، زنان حامله می‌توانند گزینه‌های بدون کافئین را به جای مصرف قهوه در دوران بارداری خود انتخاب کنند. با این حال، اگر نمی‌توانید به طور کامل مصرف کافئین را در این دوره از زندگی خود کنار بگذارید، سعی کنید قبل از مصرف قهوه یا چای ذهن خود را با نوشیدن مایعات مغذی دیگر منحرف نمایید. انجام مداوم این کار، به ترک عادت مصرف قهوه در دوران بارداری کمک شایانی می‌کند. نوشیدنی‌های بدون کافئین که برای مصرف زنان باردار ایمن هستند، عبارتند از:

• آب لیمو:

• این نوع نوشیدنی بدون کافئین آزاد بوده و برای هضم مواد غذایی در بدن مادران باردار، سلامت قلب، طراوت پوست و همچنین رفع تشنگی این مادران بسیار مفید است.

• آب نارگیل:

• مصرف آب میوه نارگیل به حفظ تعادل PH در بدن مادران باردار و جنین درون رحم این افراد کمک شایانی کرده و روند هضم مواد غذایی را در بدن این افراد بهبود می‌دهد. به همین دلیل، بسیاری از پزشکان متخصص زنان و زایمان عقیده دارند که مصرف آب نارگیل در دوران بارداری، سیستم ایمنی مادر را بهبود بخشیده و باعث تقویت میزان انرژی موجود در بدن فرد مصرف‌کننده خواهد شد.

• شیر و ماست:

• بعضی از زنان مشتاق مصرف ماست و شیر در طول دوران بارداری خود هستند تا بتوانند سیستم ایمنی بدن خود و جنین را دوباره احیا نمایند؛ مصرف این مواد غذایی در طول فصل تابستان نیاز بدن مادر باردار و جنین درون رحم او را به آب و مایعات دیگر برآورده می‌کند.

• آب گیاه گشنیز:

• جالب است بدانید که آب این سبزی غنی از آهن، پتاسیم، کلسیم، اسید فولیک، منیزیم و ویتامین A، K و C بوده و مصرف آن در دوران بارداری، بیشتر نیازهای بدن مادر و جنین درون رحم او را به مواد مغذی ضروری برطرف می‌کند.

سؤالات متداول در مورد مصرف کافئین در بارداری:

1-آیا در بارداری می‌توان از انواع نوشیدنی‌ های کافئین‌ دار مانند قهوه استفاده کرد؟

 بله، زنان در دوران بارداری می‌توانند انواع قهوه‌های رقیق را در اندازه متعادل مصرف کنند، زیرا این نوشیدنی‌ها حاوی مقدار کمی کافئین (2-میلی‌گرم) است. با این حال، به یاد داشته باشید که سایر منابع غذایی مانند انواع شکلات‌ها، چای‌ها و نوشیدنی‌های گازدار حاوی کافئین بالایی بوده و مصرف بیش از حد آن‌ها در دوران بارداری می‌تواند منجر به ذخیره کافئین بیش از حد در بدن جنین داخل رحم مادر شود.

2-آیا مصرف قهوه معمولی در بارداری امن است؟

 بله، قهوه معمولی اگر در حد اعتدال مصرف شود، ضرری برای بدن مادر باردار و جنین داخل رحم او نخواهد داشت؛ اما فراموش نکنید که در حالت کلی، مصرف کافئین نباید از حد مجاز روزانه برای زنان باردار تجاوز کند.

3-آیا می‌توان قهوه را در اوایل بارداری خود مصرف کرد؟

 بله، همه زنان حامله می‌توانند قهوه را در اوایل دوران بارداری خود نیز مصرف کنند، اما میزان مصرف آن‌ها نباید نه بیش از 200 میلی‌گرم در روز شود.

4-آیا مصرف کافئین در روزهای اول بارداری ، باعث سقط جنین می‌شود؟

 بله، لازم است بدانید که مصرف بیش از حد کافئین در روزهای اولیه از دوران بارداری، خطر سقط جنین را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.

5-آیا زنان باید در بارداری خود از قهوه استفاده نکنند؟

 با آغاز روند بارداری در بدن زنان، کنار گذاشتن قهوه توصیه نمی‌شود؛ اما این افراد باید مطمئن شوند که میزان مصرف این ماده در دوران حاملگی آن‌ها محدود بوده و از حد مجاز عبور نمی‌کند.

برای اطلاع از 9 فایده مصرف آب نیشکر در بارداری این مطلب را بخوانید

6-آیا مصرف قهوه در بارداری می‌تواند نتیجه تست حاملگی را تحت تأثیر قرار دهد؟

 نتایج تحقیقات اخیر محققان نشان می‌دهد که نوشیدن قهوه توسط زنان باردار هیچ تأثیری بر روی نتیجه تست بارداری آن‌ها نخواهد داشت؛ با این حال، نوشیدن بیش از حد قهوه یا سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار می‌تواند باعث افزایش دفع ادرار مادران باردار شده و نتایج آزمایش را با رقیق کردن ادرار و کاهش مقدار هورمون hCG در آن، تحت تأثیر قرار دهد.

7-آیا در سه ماهه سوم بارداری، مصرف قهوه ایده مناسبی است؟

 مصرف قهوه در سه ماهه سوم بارداری ایرادی نخواهد داشت؛ مگر اینکه فرد این نوشیدنی را فراتر از حد توصیه شده پزشک متخصص زنان و زایمان مصرف کند. یادتان باشد که مصرف بیش از حد این ماده احتمال افت میزان رشد جنین داخل رحم زنان باردار را افزایش می‌دهد.

در نهایت، به یاد داشته باشید که اگر شما اهل مصرف قهوه معمولی یا نوشیدنی‌های دیگر مانند چای نیستید، سعی کنید در طول نه ماه دوران بارداری نیز از مصرف این مواد کاملاً اجتناب کنید؛ اما اگر عادت شدید به مصرف قهوه در صبح، ظهر و شب دارید، ممکن است مجبور شوید میزان مصرف این مواد غذایی کافئین‌دار را کاهش دهید. بهتر است برای جلوگیری از بروز عوارض جانبی این نوشیدنی بر روند رشد و سلامت جنین درون رحم خود، از آب طبیعی میوه‌های شیرین که مورد علاقه اکثر زنان است، در 9 ماه دوران بارداری خود استفاده کنید.