علت نشت مایع کیسه آب جنین در بارداری و تشخیص آن

در ابتدا، به یاد داشته باشید که نشت مایع آمنیوتیک در پایان دوران حاملگی، به مادر باردار نشان می‌دهد که زمان تولد نوزاد درون رحم او فرا رسیده است. اما گاهی اوقات، نشت مایع آمنیوتیک خیلی زودتر از موعد زایمان در بدن زنان باردار شروع شده و مشکلات زیادی را در روند سلامتی خود مادر و جنین داخل رحم او به وجود می‌آورد. بنابراین، می‌توان ادعا کرد که نشت مایع آمنیوتیک می‌تواند لحظات اضطراب‌انگیزی را برای مادر حامله رقم زده و مشکلات زیادی برای او ایجاد کند؛ اگر زمان هم‌زمان با تولد نوزاد نباشد. اگر می‌خواهید بدانید که چرا مایع آمنیوتیک در دوران بارداری برخی از زنان نشت می‌کند، عوارض ناشی از آن چیست و چگونه می‌توان با این مشکل در 9 ماه دوران بارداری زنان مقابله نمود، خواندن مقاله زیر را فراموش نکنید. در ادامه این مقاله، همه چیز را که شما باید در مورد نشت مایع آمنیوتیک در 9 ماه دوران بارداری بدانید، بیان نموده‌ایم‌.

برای اطلاع از علائم پاره شدن کیسه جنین این مطلب علائم پاره شدن کیسه آب جنین و کارهایی که باید انجام دهید را بخوانید

فلوراید آمنیوتیک چیست؟

در دوران بارداری، برای این که جنین داخل رحم مادر ایمن باشد، در داخل کیسه‌ای پر از مایع با عنوان "کیسه آمنیوتیک رحم" قرار می‌گیرد. دیواره کیسه آمنیوتیک دارای دو غشاء به نام‌های کوریون و آمنیون بوده و از جنین داخل کیسه مایع آمنیوتیک نگهداری می‌کنند. کیسه آمنیوتیک پس از گذشت دو هفته از زمان تخمک‌گذاری در بدن مادران باردار، به حالت سیال ایجاد شده و مایع آمنیوتیک (که به عنوان سیستم ایمنی حاملگی است)، جنین، بند ناف و جفت را در خود جای می‌دهد.

فواید مایع آمنیوتیک در بارداری:

مایع آمنیوتیک موجود در کیسه آب زنان باردار، جنین درون خود را قادر می‌سازد تا به راحتی نفس بکشد. همچنین، با آغاز سه ماهه دوم بارداری، جنین می‌تواند مایع آمنیوتیک را به داخل دستگاه گوارش خود فرو برد. این مایع از جنین داخل رحم زنان باردار در برابر آسیب دیدن محافظت نموده و مواد مغذی موجود در آن باعث توسعه اندام‌ها، عضلات، ریه‌ها و دستگاه گوارش او می‌شوند. همچنین، مایع آمنیوتیک به جنین داخل رحم زنان باردار اجازه می‌دهد تا بدون هیچ مانعی به سمت جلو، عقب و طرفین بدن خود حرکت نموده و خود را از مبتلا شدن به انواع عفونت‌ها محافظت کند.

میزان مایع داخل کیسه آب جنبن در بارداری به چه صورت است؟

 لازم است بدانید که جنین در حال رشد داخل رحم زنان در دوران بارداری از مایع آمنیوتیک، برای مقاصد مختلفی استفاده می‌کند. به همین دلیل، ممکن است اندازه این مایع در هر روز افزایش یا کاهش یابد. معمولاً، با پیشرفت دوران حاملگی، مقدار مایع آمنیوتیک از چند میلی‌لیتر تا 800 میلی‌لیتر یا 1000 میلی‌لیتر تا هفته 36 از دوران بارداری افزایش یافته؛ اما میزان آن تا هفته 38 از دوران بارداری و زمان تولد نوزاد، به مرور کاهش می‌یابد. یکی از مشکلات رایج زنان حامله، نشت مایع آمنیوتیک است؛ کیسه آمنیوتیک هنگام رفع آمنیون، مقداری آب را از خود آزاد می‌کند. ولی هنگامی که در طول انجام عمل زایمان، پارگی در بدنه کیسه آمنیوتیک رخ دهد، این پارگی به غشاء مربوط شده و تولد نوزاد را به دنبال خواهد داشت. با این حال، اگر کیسه آمنیوتیک در هفته‌های اولیه از دوران بارداری پاره شده و دچار نشت مایع شود، این حالت "پارگی زودرس غشاء یا PROM" نامیده می‌شود.

نشت زودرس مایع آمنیوتیک در سه ماهه اول بارداری و سه ماهه دوم از دوران بارداری زنان می‌تواند منجر به سقط جنین یا رشد نامنظم او شود.

نشانه‌های نشت مایع آمنیوتیک در بارداری:

بسیاری از زنان که برای اولین بار حامله شده‌اند، نمی‌توانند فرق  بین نشت مایع آمنیوتیک و ادرار خود را به راحتی تشخیص دهند. در سه ماهه سوم بارداری، جنین فشار زیادی را بر بدن مادر وارد نموده و می‌تواند باعث تخلیه مایع از کیسه آمنیوتیک او شود که امری کاملاً طبیعی است. در مقابل، نوزاد درون رحم زنان باردار در سه ماه آخر از این دوران، فشار زیادی را به مثانه او وارد نموده و می‌تواند منجر به نشت ادرار شود که تشخیص دادن فرق بین این دو حالت برای اکثر مادران بی‌تجربه کار بسیار سختی است. در واقع، به علت کمبود روش‌های دقیق تشخیصی، نشت ادرار در اغلب موارد با نشت مایع آمنیوتیک از بدن زنان باردار اشتباه گرفته می‌شود که به عنوان یک زنگ خطر تلقی شده و در اغلب موارد، موجب بروز هراس در مادران جوان می‌شود. از این رو، مهم است که علل ایجاد رطوبت در دستگاه تناسلی زنان در 9 ماه دوران بارداری با دقت شناسایی شود تا از سردرگمی مادران جلوگیری نماید. در ادامه این مقاله، راه‌های مختلفی را برای تفکیک نشت مایع ادرار با مایع آمنیوتیک از بدن مادران باردار برای شما عنوان نموده‌ایم که به شرح زیر می‌باشند:

•  به خاطر بسپارید که اگر مایعی از ناحیه واژن شما خارج می‌شود، باید به جریان مداوم نشت آن دقت کنید؛ جریان مایع آمنیوتیک بر خلاف ادرار، نمی‌تواند کنترل شود و بدون توجه به کارهایی که مادر حامله انجام می‌دهد، همچنان به نشت خود ادامه خواهد داد. در برخی موارد هم ممکن است این حالت نشت با تخلیه مقداری آب زائد همراه بوده و تا زمان متوجه شدن فرد، تمام پاها و لباس زیر او را خیس کند. در چنین مواردی، پس از قرار دادن یک پد بهداشتی جهت جذب مایع، حتماً رنگ و بوی آن را بررسی کنید؛ اگر مایع نشتی بی‌رنگ بوده و دارای بوی شیرینی باشد، بدانید که مایع آمنیوتیک از بدن شما در حال نشت است. اما اگر رنگ مایع تخلیه شده از واژن زنان در 9 ماه دوران بارداری متمایل به زرد یا سبز باشد، بهتر است فرد بلافاصله با پزشک متخصص زنان و زایمان در مورد سلامت خود و جنین داخل رحم خود مشورت کند. در چنین شرایطی، پزشک متخصص زنان و زایمان برای جلوگیری از بروز هر گونه عفونت، تولد فوری نوزاد را پیشنهاد خواهد کرد.

با این وجود، اگر هنوز هم گیج و سردرگم هستید، در اسرع وقت با پزشک معالج خود مشورت کنید تا ماهیت واقعی مایع تخلیه شده از واژن شما شناسایی شود.

چه عواملی باعث نشت مایع آمنیوتیک در بارداری می‌شود؟

لازم است بدانید که شايع‌ترين علت نشت مايع آمنيوتيک، پارگي خودبه‌خودی غشاء کیسه آب زنان در دوران بارداری است. در واقع، شرایط فیزیولوژیکی موجود باعث افزایش بیش از حد تنش و فشار در حفره آمنیوتیک شده و نشت این مایع را از کیسه آب مادر باردار به دنبال خواهد داشت. بروز این شرایط در ماه‌های آخر از دوران بارداری زنان، شروع روند زایمان طبیعی در بدن این افراد را نشان می‌دهد. اما ممکن است علل دیگری نیز باعث نشت مایع آمنیوتیک در دوران بارداری زنان شوند که عبارتند از:

1- پارگی زودرس کیسه آب جنین :

در برخی موارد، کیسه آمنیوتیک مادر باردار قبل از فرا رسیدن زمان زایمان طبیعی دچار پارگی می‌شود که نشت مایع سیال داخل آن را به دنبال خواهد داشت. اگر این مشکل در بین هفته‌37 بارداری تا هفته 38  بارداری رخ دهد، به عنوان پارگی زودرس غشا (PROM) شناخته می‌شود. علل پارگی زودرس کیسه آمنیوتیک در دوران بارداری زنان عبارتند از:

• محاسبه اشتباه تاریخ زایمان زنان حامله
• بروز عفونت در رحم و واژن زنان باردار
• ایجاد تنش در کیسه آمنیوتیک که بر اثر دوقلو بودن یا رشد بیش از حد نوزاد درون رحم مادر باردار رخ می‌دهد
• انجام جراحی‌های قبل از بارداری بر روی رحم یا ناحیه گردنی آن
• استفاده مادر حامله از رژیم غذایی نامناسب
• استفاده از شیوه نادرست و پرطرفدار زندگی ضعیف مانند سوء مصرف الکل، استعمال مواد مخدر و سیگار کشیدن
• وجود نقص در روند رشد رحم زنان در 9 ماه دوران بارداری
• مبتلا شدن مادر حامله به عفونت‌های باکتریایی

2- تقسیم غشای کیسه آمنیوتیک در دوران حاملگی:

در بعضی موارد، ممكن است غشای کیسه آمنیوتیك زنان حامله تقسیم شده و به شکل قلب دربیاید. این حالت می‌تواند منجر به نشت مایع آمنیوتیك در دوران بارداری این افراد شود. جالب است بدانید که این مشکل در برخی مواقع خودبه‌خود بهبود یافته و نشت مایع نیز متوقف می‌شود.

عوارض ناشی از نشت مایع آمنیوتیک در بارداری:

 نشت مایع آمنیوتیک در دوران بارداری زنان می‌تواند عوارض شدیدی را در بدن فرد ایجاد کند. بنابراین، ضروری است که مادران باردار روش‌های درمانی مناسب را در اسرع وقت دریافت کنند. عوارض ناشی از بروز این مشکل در بدن زنان باردار عبارتند از:

• ط شود.
• همچنین، این حالت می‌تواند مشکلاتی زیادی را در روند رشد اندام‌های جنین داخل رحم زنان باردار ایجاد کند.
• علاوه بر این موارد، در صورتی که نشت مایع آمنیوتیک در بدن زنان باردار به موقع کنترل نشود، می‌تواند سبب بروز عفونت در بدن خود مادر و جنین داخل رحم او گردد. البته هنوز دلیل بروز عفونت در بدن جنین داخل رحم زنان باردار به طور کاملاً تأیید نشده است، اما زنان باید با مشاهده نشت مایع آمنیوتیک، بلافاصله درمان شود تا از مبتلا شدن فرزند خود به عفونت جلوگیری کنند.

روش‌های درمان نشت مایع کیسه آب جنین در بارداری:

 نوع درمان نشت مایع آمنیوتیک در دوران بارداری زنان بستگی به مراحل مختلف حاملگی این افراد دارد. در مرحله اول، پزشک متخصص زنان و زایمان آزمایشاتی را انجام خواهد داد تا تعیین کند که آیا مایع نشتی از واژن فرد همان مایع آمنیوتیک است یا خیر. اگر عنوان مایع آمنیوتیک تأیید شد، پزشک درمان فوری را شروع خواهد نمود. در چنین شرایطی، اگر کودک درون رحم به مقدار کافی رشد کرده و به حالت کامل خود رسیده باشد، پزشک متخصص زنان و زایمان با شروع روند زایمان طبیعی پس از گذشت 48 ساعت از نشت مایع آمنیوتیک، سبب تولد نوزاد می‌شود. اما اگر دوران بارداری مادر کامل نشده باشد، پزشک بیمار را تا زمان رسیدن به رشد کامل جنین در بیمارستان نگه داشته و مراحل درمان را به طور منظم ادامه خواهد داد.

برای اطلاع از خطرات پیچیدن بند ناف دور گردن جنین این مطلب خطر پیچیدن بند ناف دور گردن جنین را بخوانید

1- نشت زودرس مایع آمنیوتیک در زنان حامله:

 اگر نشت مایع آمنیوتیک به صورت زودرس در دوران بارداری مادری شروع شده باشد، می‌تواند پارگی زودرس غشا کیسه آمنیوتیک را در بدن او نشان دهد. در چنین مواردی، فرد باید بلافاصله با پزشک متخصص زنان و زایمان تماس بگیرید. اگر روند درمان به موقع انجام نشود، احتمال مبتلا شدن مادر باردار و جنین داخل رحم او به عفونت بسیار بالا خواهد بود. در ادامه این مقاله، چند آزمایش مختلف را که پزشکان متخصص زنان و زایمان برای تشخیص چنین بیمارانی توصیه می‌کنند، برای شما عنوان نموده‌ایم که به شرح زیر می‌باشند:

• بررسی علائم حیاتی بدن مادر حامله - بررسی علائم حیاتی بدن مادر حامله مانند دمای بدن، ضربان قلب، فشار خون و سایر آزمایشات که به منظور بررسی احتمال مبتلا شدن زنان حامله و جنین داخل رحم این افراد به عفونت انجام می‌شود.
• کاغذ نیتروزین – به دلیل این که pH مایع آمنیوتیک در مقایسه با مایع ادرار کمتر است، دکتر متخصص زنان و زایمان نمونه کاغذی را بر روی پد یا دستگاه تناسلی زن حامله قرار داده و با فشار دادن آن، نمونه‌ای از مایع نشت را دریافت می‌کند.
• معاینه واژن زنان حامله – معمولاً در مواردی که زن حامله با نشت زودرس مایع آمنیوتیک روبرو شده است، دکتر متخصص زنان و زایمان از وسیله‌ای برای باز کردن واژن بیمار استفاده کرده و میزان نشت آن را بررسی می‌کند. در این مواقع، او نمونه‌ای از مایع را با استفاده از میکروسکوپ مشاهده و بررسی خواهد نمود.
• سونوگرافی – انجام یک اسکن اولتراسوندی در چنین مواردی برای بررسی علت پارگی کیسه آمنیوتیک مادر باردار و آنالیز سطح مایع نشت شده از بدن زنان بسیار مفید است. همچنین، دکتر متخصص زنان و زایمان برای کنترل ضربان قلب، میزان انقباضات و حرکات بدن نوزاد، عکس او را در مانیتور سونوگرافی قرار می‌دهد. اگر علامت غیرمعمولی وجود داشته باشد، بلافاصله روش درمان شروع می‌شود؛ اما نوع روش بستگی به زمان حاملگی زنان دارد.

2- نشت مایع آمنیوتیک، قبل از هفته 24 از بارداری:

نشت مایع آمنیوتیک، قبل از هفته 24 بارداریدر چنین مواردی، بیمار باید بلافاصله در بیمارستان بستری شده و تحت نظارت دقیق و دائمی کادر درمانی قرار گیرد،  زیرا برای انجام عمل زایمان و تولد نوزاد خیلی زود بوده و احتمال سقط جنین وجود دارد. به همین علت، دکتر متخصص زنان و زایمان به طور مداوم بیمار را معاینه نموده، تحت نظارت قرار داده و در مورد گزینه‌ها مختلف درمانی با او صحبت می‌کند.

3- نشت مایع آمنیوتیک بین هفته‌های 24 تا 31 بارداری:

 در هنگام مواجه شدن زن حامله با نشت مایع آمنیوتیک، فرد باید بلافاصله در بیمارستان بستری شود. مرحله درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها شروع شده و با استفاده از داروهای استروئیدهای تزریقی، به رشد ریه‌های کودک کمک می‌شود تا بتوان تولد نوزاد را تا هفته 33 بارداری به تأخیر انداخت. البته، به خاطر بسپارید که در صورت امکان، باید زمان تولد نوزاد را تا پایان دوران بارداری به تأخیر انداخت.

4- نشت مایع آمنیوتیک در هفته‌های 32 و 33 بارداری:

نشت مایع آمنیوتیک در هفته‌ 32 بارداری و هفته 33 بارداری در چنین شرایط ریه‌های جنین درون رحم باید تا رسیدن به مرحله رشد و بلوغ کامل تحت نظارت قرار گیرند. همچنین، تزریق داروهای استروئیدی برای رشد کامل ریه‌های کودک به طور منظم صورت می‌گیرد. علاوه بر این موارد، روش درمان با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها نیز باید شروع شود. در صورت لزوم و احساس خطر در سلامت مادر و جنین داخل رحم او، روند زایمان نیز در این دوره از بارداری می‌تواند انجام شود.

نشت مایع آمنیوتیک از هفته 34 از دوران بارداری تا تاریخ زایمان:

در چنین وضعیتی، بیمار در بیمارستان بستری شده و برای نظارت بر سلامت جنین درون رحم مادر حامله، به طور مرتب معاینه می‌شود. همچنین، مصرف آنتی‌بیوتیک برای درمان پارگی غشای کیسه آمنیوتیک شروع شده و روند زایمان نیز می‌تواند هر زمان پس از گذشت هفته 34 بارداری انجام شود، زیرا این دوره زمانی است که نوزاد درون رحم مادر باردار به طور کامل رشد نموده و آماده تولد می‌باشد.  

اگر در بارداری زیاد خم میشوید این مطلب زنگ خطر،در دوران بارداری زیاد خم نشوید زا بخوانید

پایین آمدن سطح مایع کیسه آب جنین در بارداری:

در چنین شرایطی، مصرف مایعات خوراکی یا تزریق مایعات IV برای افزایش سطح مایع آمنیوتیک در بدن زنان باردار صورت می‌گیرد.

در نهایت، به خاطر داشته باشید که اطمینان و نظارت منظم بر میزان مایع آمنیوتیک در 9 ماه دوران بارداری، برای جلوگیری از انجام عمل زایمان زودرس بسیار مؤثر است.