اهمیت ویتامین A در بارداری چیست ؟

در ابتدا، لازم است   به خاطر داشته باشید که مصرف انواع ویتامین­ها و مواد معدنی در دوران بارداری، در حفظ سلامت زنان و بهبود روند رشد نوزاد درون رحم این افراد نقش مهمی ایفا می­کنند. با این حال، این ویتامین­ها باید با توصیه پزشک متخصص زنان و زایمان و در اندازه مناسب مصرف شوند. ویتامین A، خود یک ماده مغذی بسیار ضروری است که در دوران بارداری زنان باید با احتیاط مصرف شود تا از بروز آسیب­های مختلف در بدن مادر و نوزاد جلوگیری کند. در مقاله زیر اهمیت مصرف ویتامین A در دوران بارداری زنان بیان شده، دوز مناسب و اثرات جانبی آن نیز را به طور کامل توضیح داده شده است. پس برای افزایش اطلاعات خود در این مورد، حتماً مقاله زیر را با دقت بیشتری بخوانید.

اهمیت ویتامین A برای زنان باردار:

ویتامین A برای سلامت پوست، قدرت بینایی، عملکرد مناسب اعصاب و جلوگیری از بروز آسیب­های سلولی در زنان باردار بسیار مهم است. همچنین، کمبود این ویتامین در بدن مادر باردار می­تواند سیستم ایمنی بدن او را کاهش داده و فرد را با مشکلاتی مانند کم خونی و آسیب دیدن قدرت بینایی، به خصوص در طول شب مواجه کند. ویتامین A به طور کلی در دو شکل یافت شده و مورد استفاده قرار می­گیرد:

برای اطلاع از اینکه مصرف آسپرین در بارداری ضرر دارد یا نه این مطلب آیا مصرف آسپرین برای زنان باردار خوب است؟ را بخوانید

1- نوع اول - ویتامین A پیش­ساخته (که با عنوان رتینول نیز شناخته می­شود):

 این ویتامین در محصولات حیوانی مانند انواع گوشت­ها، ماهی، تخم مرغ، جگر و شیر موجود بوده و محصولات لبنی غنی از رتینول می­باشند.

2- نوع دوم - کاروتنوئید A:

این نوع ویتامین بیشتر در سبزیجات و میوه­ها یافت شده و در بسیاری از کاروتنوئیدهای موجود در طبیعت، به حالت بتاکاروتن یافت می­شود که می­تواند در بدن مادر باردار به رتینول تبدیل گردد.

چرا بدن زنان در دوران بارداری به ویتامین A نیاز دارد؟

همان­طور که می­دانید ویتامین A نقش حیاتی در حفظ سلامت مادر باردار و نوزاد درون رحم او ایفا نموده و مزایای آن غیر قابل انکار است. به همین دلیل، در ادامه این مقاله، مزایای مصرف این ویتامین در دوران بارداری زنان بیان شده است که به شرح زیر می­باشند:

• مصرف این نوع ویتامین هوموتازیست را در بدن زنان باردار حفظ کرده و محیطی پایدار در داخل بدن این افراد ایجاد می­کند.
• همچنین، مصرف این نوع ویتامین سیستم ایمنی بدن مادر باردار را تقویت نموده و او را برای مبارزه با انواع عفونت­ها آماده می­کند.
• وجود این ویتامین در بدن زنان باردار برای انجام روند طبیعی تقسیم سلولی در رحم ضروری است.
• علاوه بر این موارد، مصرف این نوع ویتامین برای رشد اندام­های جنینی و اسکلت نوزاد متولد نشده لازم بوده و در رسیدن نوزاد به بلوغ کامل مؤثر می­باشد.

در نهایت، فراموش نکنید که ویتامین A علاوه بر تأمین نیازهای اساسی بدن مادر باردار، برای بهبود روند رشد جنین داخل رحم او و حفظ قدرت بینایی نوزاد، به ویژه دید در شب او در آینده لازم و ضروری است.

عوارض ناشی از کمبود ویتامین A در بدن زنان باردار:

در سه ماهه سوم بارداری، جنین در حال رشد بیشتر بوده و به همین دلیل، او به مصرف مواد مغذی بیشتر از جمله ویتامین A نیاز دارد. کمبود ویتامین A در بدن مادران در دوران بارداری می­تواند منجر به بروز مشکل زوروفتالمی شود که با ضخیم شدن قرنیه چشم و کاهش تولید اشک همراه است. این حالت در دراز مدت باعث خشکی چشم خانم حامله شده و التهاب چشمی را در بدن به دنبال خواهد داشت. به گزارش سازمان جهانی بهداشت، حدود 9.8 میلیون نفر از جمعیت زنان باردار به علت کمبود ویتامین A، از این وضعیت رنج می­برند. بنابراین، بسیار ضروری است که ویتامین A در مقدار مناسب، توسط زنان، مخصوصاً در دوران بارداری مصرف شود.

مصرف چه مقدار ویتامین A در بارداری زنان مناسب است؟

طبق توصیه شورای پژوهشی ملی ایالات متحده، یک زن باردار باید در روز 1000 واحد رتینول مصرف کند. این میزان، بر اساس توصیه­های تغذیه­ای FDA، برای مصرف ویتامین A در زنان باردار تنظیم شده است.

• زنان بارداری که (14 الی 18 سال، سن دارند): 750 میکروگرم ویتامین A را باید در هر روز مصرف کنند.
• زنان بارداری که (19 الی 50 سال دارند): باید  770 میکروگرم ویتامین A را در روز مصرف کنند.

اگر در بارداری گردو مصرف میکنید این مطلب آیا خوردن گردو در بارداری خطرناک است؟ را بخوانید

منابع غذایی غنی از ویتامین A:

در ادامه این مقاله، مواد غذایی مختلفی را که حاوی ویتامین A بالایی هستند، به شما معرفی می­کنیم تا به عنوان یک زن باردار، با قرار دادن آن­ها در مقادیر مناسب، در هر وعده غذایی، نیازهای بدن خود و فرزند داخل رحمتان را دریافت کنید. این مواد غذایی عبارتند از:

• اسفناج آب­پز، جگر و گوشت گاو، سیب­زمینی شیرین پخته شده با پوست، نعناع  تازه، انبه، هویج خام، فلفل قرمز (شیرین و خام)، کلم بروکلی، بستنی وانیلی زردآلو خشک، چغندرقند آب­پز، شاه ماهی، شیر بدون چربی غنی­شده با ویتامین D، آب گوجه­فرنگی،  پنیر ریکوتا به همراه لیمو، تخم­مرغ پخته شده،  لوبیای سبز پخته یا کنسروشده، ماهی قزل آلا، کدو حلوایی، ماست کم­چرب ساده، سینه مرغ، کنسرو تن ماهی که در روغن ماهی قرار دارد و غلات غنی­شده.

در حالت کلی، یادتان باشد که ویتامین A می­تواند از طریق مصرف تمام میوه­ها و سبزیجات به بدن مادران باردار و جنین داخل رحم این افراد برسد. بنابراین، مصرف مکمل آن در دوران بارداری برای زنان تجویز نمی­شود. با این حال، برخی از زنان ممکن است با کمبود شدید این ویتامین مواجه شده و مجبور شوند تا از مکمل ویتامین A استفاده کنند که این کار هم باید زیر نظر مستقیم پزشک متخصص زنان و زایمان انجام گیرد.

آیا زنان باردار به مصرف مکمل­های ویتامین A نیاز دارند؟

هر زنی در دوران بارداری خود به راحتی می­تواند این ویتامین را با استفاده از یک رژیم سالم و متعادل دریافت کند. جالب است بدانید که شما هر نوع مکمل ویتامینی را قبل از انجام عمل زایمان مصرف کنید، با خواندن برچسب آن متوجه خواهید شد که حاوی ویتامین A نیز می­باشد. البته زنان می­توانند قرص­های این  ویتامین را پیش از قطع دوران قاعدگی و شروع دوران بارداری خود متوقف کنند، زیرا ویتامین A مورد نیاز بدن زنان باردار با مصرف مواد غذایی حاوی بتا کاروتین به طور طبیعی تأمین خواهد شد. با این حال، در صورتی که با علائم کمبود ویتامین A در بدن خود مواجه شدید، حتماً در مورد مصرف مکمل آن به توصیه پزشک معالج خود عمل نمایید. در نهایت،   به خاطر بسپارید که اگر این نوع مکمل­ها به طور منظم مصرف نشوند، ​​اثرات نامطلوبی بر روی بدن مادر باردار به جا گذاشته و نوزاد درون رحم این افراد را با مشکلات زیادی مواجه خواهد نمود. پس به عنوان یک زن حامله از دکتر متخصص زنان و زایمان معالج خود در مورد نحوه استفاده از این مکمل­ها راهنمایی بخواهید و اگر او عقیده داشت که در طول دوران بارداری، شما نباید از مکمل ویتامین A استفاده کنید، حتماً این کار را انجام دهید.

ولی اگر شما در حال برنامه­ریزی برای باردار شدن هستید، مطمئن شوید که رتینوئیدهای مصنوعی را از برنامه روزانه خود حذف کرده­اید، زیرا رتینوئیدهای مصنوعی بسیار قوی بوده و می­تواند در طول دوران بارداری، خطرات ناهنجاری را در بدن جنین داخل رحم شما ایجاد کند. بنابراین، با کارکنان واجد شرایط پزشکی در مورد اقدامات پیشگیری از بارداری در چنین شرایطی صحبت نمایید. در دوران تلاش برای باردار شدن، استفاده از داروهای رتینوئیدی مصنوعی را کنار بگذارید و بدانید که مدتی بعد از زمان قطع مصرف دارو، شرایط بدن شما برای بارداری ایمن خواهد شد.

همان­طور که قبلاً ذکر شد، مصرف بیش از حد ویتامین A در دوران بارداری می­تواند منجر به بروز خطرات بالقوه در بدن مادر حامله شده و خطرات زیادی برای جنین درون رحم او داشته باشد.

چرا مصرف بیش از حد ویتامین A در طول دوران بارداری زنان خطرناک است؟ ل

ازم است بدانید که ویتامین A یک چربی محلول است که در کبد مادر باردار انباشته می­شود؛ مصرف بیش از حد این ویتامین قبل از تشکیل جنین می­تواند منجر به مسمومیت زنان حامله شود که در علم پزشکی با عنوان "هیپربیتامینوز A" شناخته می­شود. علائم این بیماری عبارتند از:

• مواجه شدن مادر باردار با علائم بیماری سرماخوردگی مداوم
• تاری دید مادر باردار
• بروز احساس سرگیجه در مادر باردار
• درد و گرفتگی عضلات مادر باردار
• سردرد شدید مادر باردار
• بروز حالت استفراغ در مادر باردار
• بروز حالت تهوع در مادر باردار
• لایه لایه شدن پوست قسمت­های مختلف بدن مادر باردار
• کاهش وزن مادر باردار
• احساس خستگی شدید مادر باردار

البته یادتان باشد که مصرف زیاد ویتامین A، باعث بروز نقص مادرزادی در جنین نیز خواهد شد که به نام "سندروم اسید رتینوئیک" شناخته می­شود. این بیماری در نهایت منجر به بروز بیماری­های قلبی عروقی در کودک شده و ویروس­های مختلف، سیستم عصبی مرکزی او را تحت تأثیر قرار می­دهد. همچنین، مصرف بیش از 1500 میکروگرم ویتامین A در روز قبل از تشکیل جنین، سبب کاهش تراکم استخوانی مادر شده و خطر شکستگی استخوان را به میزان قابل توجهی در بدن او افزایش می­دهد. البته این مشکلات برای مصرف زیاد بتا کاروتن در نظر گرفته نشده است و مصرف زیاد teratogenic که یک ماده سمی است، این موارد را به دنبال خواهد داشت. بنابراین، ما به زنان حامله توصیه می­کنیم که کاروتنوئید مورد نیاز بدن خود را در اندازه مناسب فقط با مصرف مواد غذایی طبیعی (از میوه­ها و سبزیجات) دریافت کنند.

نکات مهم در مورد مصرف ویتامین A در بارداری:

 در ادامه این مقاله، چند نکته مهم برای اجتناب از مصرف بیش از حد ویتامین A در دوران بارداری زنان ارائه شده است که به شرح زیر می­باشند:

• اطمینان حاصل کنید که مصرف مکمل­هایی که قبل از حاملگی و در دوران بارداری خود مصرف کرده­اید، حاوی ویتامین A نباشند.
• از خوردن بیش از حد جگر و گوشت گاو، به دلیل این که مقادیر بسیار زیادی ویتامین A دارند، بپرهیزید، زیرا ممکن است مصرف این دسته از مواد غذایی در دوران بارداری، ویتامین A را در دوز بسیار بالایی به بدن شما برسانند.
• میوه­ها و سبزیجاتی که دارای رنگ روشن هستند، حاوی بتاکاروتن زیادی بوده و نیاز بدن زنان باردار را به طور کامل فراهم می­کنند.

اگر در بارداری کیوی مصرف نمیکنید این مطلب فواید شگفت انگیز کیوی در بارداری را بخوانید 

آیا کرم­های پوستی حاوی ویتامین A برای استفاده زنان باردار مجاز هستند؟

 رتینوئیدهای مصنوعی مانند اترتینات و ایزوترتینوئین (با نام تجاری Accutane یا Roaccutane) که عمدتاً برای تهیه کرم­های موضعی استفاده می­شوند، دارای ویتامین A پیش­ساخته (شامل رتینیل پالمیتات و رتینیل استات) هستند. استفاده زیاد از این دسته کرم­های پوستی در دوران بارداری می­تواند منجر به بروز نقایص در هنگام تولد نوزاد مانند ناهنجاری­های جمجمه، چشم­ها، قلب و ریه­ها شود. بنابراین، قبل از مصرف این نوع کرهای حاوی ویتامین A، مکمل­ها پیش از بارداری و دوران حاملگی با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. این کار، به شما کمک می­کند تا از مصرف بیش از حد ویتامین A در دوران بارداری خود جلوگیری کنید.

در نهایت،   به خاطر بسپارید که دوران بارداری یک مرحله بسیار ظریف از زندگی هر زنی بوده و نیاز به دقت و انجام اعمال محتاطانه دارد. به همین دلیل، مادر باردار باید در این دوره در مورد رژیم غذایی خاص خود دقت نموده و بداند که مصرف کدام مواد مغذی برای حفظ سلامت او و فرزندش سودمند یا مضر می­باشد. پس، بهتر است قبل از مصرف هر نوع مکملی در دوران بارداری خود حتماً با پزشک متخصص زنان و زایمان صحبت کنید.