تکنیک های تغذیه نوزادان با شیر مادر

تغذیه مناسب نوزادان با شیر مادر مهارتی است که یادگیری آن مدتی طول می‌کشد، زیرا به تمرین زیادی، به ویژه در مورد مادران جوان و بی‌تجربه نیاز دارد. مادر برای تغذیه درست فرزند خود ابتدا باید یاد بگیرد که چگونه این فرشته کوچک را در موقعیت راحتی نگه داشته و از بدن او در حین شیر دادن، حمایت کند. فراموش نکنید که یادگیری این روند هماهنگی، نیاز به  صبر و حوصله زیادی دارد. اگر شما هم به عنوان یک مادر زائو در مورد یادگیری روش‌های تغذیه نوزادان با شیر مادر نگران هستید، بدانید که خواندن مقاله زیر در این مورد کمک شایانی به شما خواهد نمود!

برای اطلاع از افزایش شیر مادر این مطلب 6 روش ساده برای افزایش شیر مادر را بخوانید

مادران از چه زمانی می‌توانند تغذیه نوزاد خود را با شیر مادر شروع کنند؟

 همه نوزادان بلافاصله بعد از تولد، آماده و مشتاق شیر خوردن از سینه مادر خود هستند. آن‌ها دوست دارند علاوه بر تغذیه، ارتباط پوستی خود را همانند دوران بارداری با مادر خود حفظ کنند؛ این کار در طول روزهای اولیه بعد از تولد، فقط با تغذیه نوزاد از شیر مادر ممکن می‌باشد. این روند به نوزاد کمک خواهد کرد تا به محیط خارج از رحم مادر عادت کرده و برای خوردن شیر، از روش‌های درست کمک بگیرد. معمولاً نوزادان برای نشان دادن این احساس، رفتارهای مختلفی مانند مکیدن انگشتان دست یا آوردن آن‌ها به نزدیکی دهان و برگرداندن سر به سمت سینه مادر را از خود بروز می‌دهند. جالب است بدانید که در چنین شرایطی، نوک پستان مادر نیز تحریک شده و با نوازش نوزاد روند تولید شیر در سینه او آغاز می‌شود. روند مکیدن سینه مادر توسط نوزادان کوچک، در 45 دقیقه تا 2 ساعت اول بعد از تولد عالی عمل کرده و نوزاد را قادر می‌سازد تا از شیر مادر تغذیه کند. اگر تغذیه نوزادان در این دوره به درستی انجام گیرد، اثر ماندگاری بر روی سلامت آن‌ها خواهد داشت. بنابراین، می‌توان ادعا کرد که در حدود 20 تا 24 ساعت بعد از تولد، همه نوزادان علاقه‌مند به تغذیه با شیر مادر بوده و در اغلب موارد، با خوردن شیر کمی دوباره به خواب می‌روند. نوزادانی که سالم و کامل هستند، معمولاً در هر ساعت از شبانه‌روز به تغذیه با شیر مادر علاقه نشان می‌دهند، ولی در حالت معمول همه نوزادان تغذیه  در اواخر شب یا صبح زود را بسیار دوست دارند. هنگامی که به این خواسته نوزادان به طور کامل پاسخ داده شود، آن‌ها بسیار راضی و خشنود بوده و آرام خواهند شد.

روند شیردهی نوزادان پس از انجام عمل سزارین:

به خاطر داشته باشید که عمل سزارین بر روند تغذیه نوزادان با شیر مادر تأثیر نمی‌گذارد. اما خستگی، ناراحتی و داروهایی که در حین انجام عمل جراحی مورد استفاده قرار گرفته می‌شود، ممکن است بر زمان شروع شیردهی مادران تأثیر بگذارد؛ ولی هیچ گونه خطری برای سلامت مادر و نوزاد ایجاد نمی‌کند. در واقع، مادر زائو می‌تواند پس از انجام عمل سزارین، نوزاد خود را 8 تا 12 بار در 24 ساعت شیر بدهد. هنگامی که روند تغذیه نوزاد با شیر مادر به طور منظم صورت گیرد، میزان تولید شیر در سینه‌های مادران به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد. البته مادران جوان می‌توانند برای انجام این کار از همسر خود یا افراد باتجربه اطراف خود کمک بگیرند تا به راحتی نوزاد را در یک موقعیت مناسب برای شیر خوردن قرار دهند. در نهایت، یادتان باشد که اگر مادر و فرزند او در هنگام تغذیه نوزاد با شیر مادر راحت نباشند، هرگز عمل شیردهی به درستی انجام نخواهد گرفت.

تکنیک‌های مناسب برای شیردهی نوزادان:

در بعضی مواقع استفاده از موقعيت‌های مختلف، جهت تغذيه نوزاد با شير مادر می‌تواند به پرستاری درست مادران از نوزاد كمك كند. برخی از این موقعیت‌ها عبارتند از:

1- نگه داشتن نوزادان در حالت گهواره در هنگام شیردهی:

این حالت یک موقعیت طبیعی و راحت برای تغذیه نوزادانی است که کمی بزرگ شده و می‌توانند سر خود را بهتر کنترل نمایند. البته در این حالت، نوزاد کاملاً راحت بوده و در آغوش مادر خود، طوری قرار می‌گیرد که شکم او درست مقابل شکم مادر قرار گرفته و سر او به آرامی بر روی آرنج مادر نگه داشته می‌شود؛ طوری که گوش‌ها، شانه‌ها و لگن نوزاد در یک خط مستقیم قرار گیرد. همچنین، در این موقعیت یک دست مادر زیر سر نوزاد قرار گرفته و دست دیگر او باید زیر پستان قرار گیرد تا بتواند دهان نوزاد را نزدیک سینه خود قرار دهد. به یاد داشته باشید که در این تکنیک، استفاده از یک دست برای حمایت از سینه مادران شیرده ضروری است. برای این کار، انگشتان دست خود را زیر سینه خود گذاشته و به آرامی نوک پستان خود را روی لب پایین نوزاد قرار دهید. او برای پاسخ دادن به این حرکت شما، دهان خود را باز خواهد کرد، ولی در مورد برخی از نوزادان، انجام این کار ممکن است مدتی طول بکشد. در چنین مواردی نوزاد را سریع بر روی سینه کشیده و اجازه دهید نوک پستان شما به طور کامل در دهان او قرار بگیرد.

اگر مادر در روند تغذیه نوزاد خود با روش گهواره تغييراتی انجام ندهد، شيرخوار با گذشت زمان به وضعيت خود و مادر (در حالت  تماس شکمی) عادت نموده و به طور غريزي براي رسيدن به سينه مادر، در دفعات بعدی تلاش خواهد کرد. با این حال، لازم است بدانید که انجام درست این فرایند و یادگیری آن توسط نوزاد، به زمان زیادی نیاز دارد.

2- قرار گرفتن مادر و نوزاد در یک موقعیت متقابل در هنگام شیردهی:

 این روند تغذیه نوزادان با شیر مادر بسیار شایع بوده و با عنوان "حالت متقاطع شیردهی" نیز شناخته می‌شود. در این موقعیت، مادر حمایت عالی از بدن نوزاد خود داشته و تنها با یک دست به کنترل کامل فرزندش می‌پردازد. برای این که نوزاد در چنین شرایطی راحت باشد، بهتر است مادر به حالت خوابیده به یک سمت بدن، فرزند کوچک خود را در آغوش گرفته و طوری این کار را انجام دهد که شکم نوزاد در برابر شکم مادر قرار داشته و دستان مادر به عنوان  پایه، گردن نوزاد را نگه دارد. در این موقعیت، گوش‌ها، شانه‌ها و لگن نوزاد باید در یک خط مستقیم قرار گیرد. برای رساندن نوک سینه به دهان نوزاد، مادر باید یک دست خود را در پایین سینه قرار داده و دهان نوزاد را به نزدیک سینه برساند.

همیشه به عنوان یک مادر جوان از یک دست برای حمایت نوزاد و از دست دیگر برای هدایت نوک سینه خود استفاده کنید، زیرا اگر انگشتان دست شما در زیر سینه قرار گیرد، نوک پستان شما به آرامی بر روی لب پایین نوزاد قرار گرفته و او برای پاسخ دادن به عمل شما، دهان خود را باز خواهد کرد. البته بهتر است برای این کار، عجله نکنید! چون یادگیری آن توسط نوزادان نیاز به زمان دارد. هم‌زمان با باز کردن دهان نوزاد، او را سریع بر روی سینه خود کشیده و اجازه دهید با آرامش کامل شیر بخورد. هرگز برای شیر دادن در این موقعیت بر روی بدن نوزاد خود تکیه نکنید، بلکه او را به نزدیکی سینه خود بکشید. یادگیری نحوه قرار دادن نوزاد در مقابل سینه مادر، به روند شیردهی مناسب او کمک زیادی خواهد نمود.

برای افزایش شیر مادر این مطلب 14 روش برای افزایش شیر مادر در دوران شیردهی را بخوانید

3- روش فوتبالی که در آن، نوزاد باید در یک وضعیت نزدیک به سینه نگهداری شود:

استفاده از این روش برای مادرانی که سینه‌های بسیار بزرگی دارند یا عمل سزارین را برای به دنیا آوردن نوزاد خود انتخاب کرده‌اند، بسیار ایده‌آل می‌باشد. البته استفاده از این موقعیت برای نوزادان نارس و نوزادانی با وزن کم نیز بسیار مناسب خواهد بود، زیرا کنترل نوزاد توسط مادر، در این شرایط بسیار عالی است. برای این منظور، لازم است نوزاد خود را طوری بر روی پاها و بدن خود  قرار دهید که بازوی دست شما به عنوان پایه در زیر سر و گردن نوزاد قرار گیرد. سپس کف دست خود را زیر پستان قرار داده و با بالا کشیدن سینه، نوک آن را به دهان نوزاد نزدیک کنید. سر نوزاد باید طوری قرار گیرد که چانه و بینی او بتواند پستان مادر را به راحتی لمس کند. هنگامی که نوزاد نوک سینه را گرفت، مادر باید مطمئن شود که شانه‌هایی او در وضعیت آرام و مناسبی قرار دارد؛ این موقعیت به انجام درست عمل شیردهی کمک زیادی می‌کند.

همچنین شما به عنوان یک مادر زائو که تحت عمل سزارین قرار گرفته‌اید و می‌خواهید نوزاد خود را شیردهی کنید (علیرغم شکاف ایجاد شده در ناحیه شکم)، می‌توانید از صندلی نوزاد برای انجام این کار استفاده کنید. توجه داشته باشید که اگر در هنگام شیر دادن احساس کردید که نوزاد بی سر و صدا است و شیر نمی‌خورد، بهتر است نوک سینه خود را عوض کنید.

4- استفاده از روش فوتبالی برای تغذیه نوزادان دوقلو با شیر مادر:

 اگر صاحب نوزادان دوقلو شده باشد، ممکن است بخواهید آن‌ها را به طور جداگانه یا هم‌زمان شیر بدهید. اگر می‌خواهید فرزندان خود را به طور هم‌زمان تغذیه کنید، می‌توانید از روش کلاچ یا "فوتبالی" استفاده نموده و هر نوزاد را بر روی یک سینه خود قرار دهید. انجام این کار با یک نوزاد آسان بوده و مادر با خم کردن بخشی از آرنج خود می‌توانست نوزاد را کاملاً ایمن نگه دارید. ولی برای نگهداری نوزادان دوقلو می‌توانید هر کدام از آن‌ها را بر روی یک بالش قرار دهید. برای انجام درست این روش، گردن نوزاد را با کف دست خود نگه داشته و اجازه دهید خود او سرش را نسبت به بدن شما بچرخاند. این روش انتخاب خوب برای مادرانی است که:

• با استفاده از روش سزارین نوزاد خود را به دنیا آورده‌اند 
• سینه‌های مادر بیش از حد بزرگ هستند
• اگر مادر هم زمان دو بچه کوچک را برای شیر دادن داشته باشد

در نهایت،  به خاطر داشته باشید که برای استفاده از این روش، فرایند تولید و ترشح شیر در سینه مادر باید بسیار قوی باشد.

5- شیر دادن به نوزادان بر روی سمت چپ بدن:

 موقعیت قرار دادن نوزاد در کنار مادر جهت شیر خوردن او، بهترین کار برای زمانی است که مادر تحت عمل جراحی قرار گرفته و نیاز به استراحت دارد. پرستاری و شیر دادن به نوزاد برای این افراد کمی دشوار است. پس هنگامی که مادر می‌خواهد نوزاد خود را بیدار کرده و به بهترین حالت، او را تغذیه کند، این روش بهترین توصیه برای او خواهد بود. برای انجام درست این حالت، مادر و نوزاد باید بر روی یک طرف شکم به سمت هم قرار گیرند. بهتر است یکی، پاهای مادر را بالا برده و با قرار دادن بالش در وسط دو زانو شرایط راحتی را برای او ایجاد نمایید. سپس، مادر باید پستان خود را بالا آورده و با انگشتان دست، نوک سینه را به سمت پایین فشار دهد؛ در این وضعیت باید نوزاد را به سمت چپ بدن خود برگرداند. استفاده از این موقعیت برای مادرانی مناسب است که:

• بعد انجام عمل سزارین و رفتن به تختخواب، دوست دارند فرزند کوچک خود را با شیر مادر تغذیه کنند.  
• برخی از مادران بعد از انجام عمل زایمان طبیعی، در هنگام نشستن دچار درد هموروئید شده و از تغذیه نوزاد با شیر مادر ناراحت می‌شوند.
• همچنین، مادرانی که می‌خواهید هم زمان با تغذیه نوزاد، استراحت بکنند.

برا ی اطلاع از خوراکی های ممنوعه این مطلب 10 خوراکی ممنوعه در دوران شیردهی را بخوانید

اگر نوزاد تازه متولد شده شما برای رساندن دهان خود به نوک پستان، دچار مشکل می‌شود یا مادر از درد نوک پستان رنج برده و با کم بودن شیر خود مواجه است، باید با انجام  برخی مراحل، نوزاد خود را به درستی تغذیه نماید. این مراحل به شرح زیر است:

1. در حالت نشسته، سعی کنید شکم نوزاد را در برابر شکم خود قرار دهید.
2. اطمینان حاصل کنید که گوش‌ها، شانه‌ها و لگن نوزاد به صورت موازی، در یک خط راست قرار گرفته و بینی او مقابل نوک پستان شما باشد.
3. برای باز کردن دهان نوزاد، نوک پستان خود را به لب‌های کوچک او رسانده و لب‌های او لمس کنید.
4. نزدیک کردن نوزاد به قفسه سینه مادر، در هنگام شیر دادن، در انجام روند درست کار تأثیر بسیار زیادی دارد.
5. هنگامی که نوزاد با لمس نوک سینه مادر دهان خود را باز کرد، به سرعت نوک پستان را در داخل دهان او قرار دهید، زیرا ممکن است فرزندتان دوباره لب‌های خود را بر روی هم قفل کند.