چه زمانی نمی‌توانید نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه کنید؟

مادران تا چه زمانی باید نوزاد خود را فقط با شیر مادر تغذیه کنند؟

طبق نظر متخصصان، هیچ مدت ثابتی برای تغذیه نوزادان فقط با شیر مادر وجود ندارد. در واقع، مدت زمان تغذیه هر نوزادی بر اساس نظر والدین و پزشک متخصص اطفال و با توجه به نکات مختلف انجام می‌گیرد. این نکات مهم به شرح زیر است:

• پزشکان متخصص اطفال در سرتاسر جهان توصیه می‌کنند که همه نوزادان باید تا شش ماهگی، به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه شوند. بعد از این دوران، می‌توان در کنار شیر مادر از ترکیب مختلف مواد غذایی جامد تا 12 ماهگی نیز استفاده نمود. بعد از 12 ماهگی نیز می‌توان تغذیه نوزاد را با شیر مادر را ادامه داد. پزشکان متخصص اطفال در این مورد، به مادران توصيه می‌کند که تغذيه نوزاد با شیر مادر را تا زمان اولين سال تولد آن‌ها ادامه دهند. برای این کار، لازم است مادران تشويق شده و نوزاد نوپای خود را در کنار شیر مادر، با مصرف مواد غذایی جامد نیز تغذیه نمایند. در واقع، مزایای تغذیه نوزاد با شیر مادر تمام‌نشدنی است؛ این ماده غذایی حاوی مواد منحصربه‌فردی مانند آنتی‌بادی‌ها است که با حفظ سلامت نوزاد و مادر، باعث می‌شود که هر دو در کنار هم از زندگی لذت ببرند.
• جالب است بدانید که برخی از متخصصین نیز عقیده دارند که می‌توان روند تغذیه نوزادان با شیر مادر را تا دو سالگی نیز ادامه داد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) به مادران شیرده توصیه می‌کند که عمل شیر دادن به نوزاد خود را تا دو سال و حتی فراتر از آن ادامه دهند، زیرا مادر و نوزاد نوپا تمایل دارند در این دوران بیشتر در کنار هم بوده و با هم ارتباط قوی داشته باشند. همچنین، سازمان بهداشت جهانی عقیده دارد که شیر مادر یک غذای کامل و طبیعی برای نوزادان محسوب می‌شود، زیرا این ماده غذایی می‌تواند یک سوم نیازهای تغذیه‌ای نوزاد را به راحتی فراهم کند.

با این که توصیه‌های این سازمان‌های قابل اعتماد، مشهود است، اما هیچ تصریح قانونی برای زمان تغذیه نوزادان با شیر مادر وجود ندارد. مادران می‌توانند بیش از 2 سال و حتی تا سه سالگی، نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه کنند، زیرا از شیر گرفتن نوزادان  نشان‌دهنده پایان دادن به دوران نوزادی آن‌ها بوده و به عنوان یک قاعده ساده می‌گوید که نوزاد، اکنون به اندازه کافی بزرگ شده و تمام نیازهای تغذیه‌ای او با مصرف مواد غذایی جامد تأمین می‌شود. با این حال، یادتان باشد در حالی که تغذیه نوزادان با شیر مادر، بهترین روش تغذیه است، ولی در برخی موارد نیز معایبی به دنبال دارد.

برای اطلاع از مزایای شیر مادر برای نوزاد این مطلب مزایای تغذیه نوزادان با شیر مادر را بخوانید.

آیا تغذیه نوزادان با شیر مادر معایبی نیز دارد؟

طبق نظر محققان، در صورت تغذیه نوزادان با شیر مادر، هیچ آسیبی به مادر و نوزاد وارد نمی‌شود، با این حال، این کار می‌تواند برخی چالش‌های اجتماعی را به دنبال داشته باشد. توجه داشته باشید که هیچ شواهد علمی، گفته‌های زیر را ثابت نمی‌کند که باعث جلوگیری از شیر دادن مادران به نوزادان شود. اما خوب است بدانید که در برخی موارد، ممکن است تغذیه نوزاد با شیر مادر معایبی داشته باشد که این موارد به شرح زیر می‌باشند:

1- ایجاد درد و احساس خشکی در نوک پستان‌های مادر:

مادران ممکن است درد و ناراحتی زیادی را در ده روز اول شیردهی خود، بعد از زایمان تجربه کنند. به خاطر داشته باشید که در دوران بعد از زایمان، نوک پستان‌های مادر خشک شده و ترک برمی‌دارد؛ این حالت باعث بروز ناراحتی بسیار زیادی در مادران شیرده خواهد شد. همچنین، میزان درد در هنگام تغذیه نوزاد با شیر مادر ممکن است به دلایل مختلفی مانند مسدود بودن کانال‌های خروج شیر یا بروز عفونت رخ دهد. البته تمام این مشکلات را می‌توان با مشاوره یک پزشک متخصص زنان و زایمان درمان نمود و روند شیر دادن به نوزاد را اصلاح کرد.

2- تغذیه نوزاد با شیر مادر، رژیم غذایی مادر و مصرف دارو توسط او را محدود می‌کند:

همان‌طور که می‌دانید خانم‌ها باید در هنگام تغذیه نوزاد خود با شیر مادر، بیشتر مراقب تغذیه خود بوده و باید بدانند که چه چیزهایی را نباید بخورند. به عنوان مثال، مادر شیرده باید در مصرف مواد شیمیایی مانند کافئین دقت نموده و مصرف این ماده را در دوران شیردهی خود کاهش دهد. البته، این تغییرات غذایی را می‌توان به راحتی مدیریت کرد، ولی اگر مصرف برخی داروها برای مادر شیرده حیاتی باشد، ممکن است در روند تغذیه نوزاد مشکلاتی ایجاد نماید. در چنین مواردی، حتماً با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید تا داروهای ایمنی را برای مصرف شما در این دوره معرفی کند.

3- سینه زنان در دوران شیردهی سفت می‌شود:

بعضی از زنان در دوران تغذیه نوزاد خود با شیر مادر، تغییرات مهمی را در شکل سینه‌های خود تجربه می‌کنند. با این حال، لازم است بدانید که اگر عمل شیردهی به طور منظم و ثابت صورت گیرد، می‌تواند بافت‌های ایجاد شده در پستان مادر را از بین ببرد. همچنین، با توجه به گزارشات سازمان AAP، مادرانی که روند تغذیه نوزاد خود با شیر مادر را به یکباره قطع می‌کنند، در معرض ابتلا به توده‌های سفت در داخل سینه‌های خود هستند.

4- تغذیه نوزاد با شیر مادر برای مادران شاغل ممکن نیست:

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای مادران شاغل در دوران بعد از زایمان، انتخاب نوع تغذیه نوزاد خود است. البته، روند تغذیه نوزاد با شیر مادر بستگی به نظر کارفرمایان و قوانین محل کار مادر دارد؛ برخی از مؤسسات، امکانات تغذیه نوزاد با شیر مادر را در محل کار تأمین می‌کنند. سازمان یونیسف و WHO معتقد است که ارائه یک محل امن جهت تغذیه نوزادان با شیر مادر، مادران شیرده را برای ادامه کار ترغیب  نموده و باعث بهبود بهره‌وری و افزایش بهره کاری در ادارات و سازمان‌ها خواهد شد. در نتیجه، کارفرمایان باید به همه مادران شیرده کمک کنند تا بتوانند گزینه‌های مناسبی را برای ادامه تغذیه نوزاد خود با شیر مادر داشته باشند.

5- نوزادان ممکن است در دوران دندان در آوردن، سینه مادر خود را گاز بگیرند:

نوزادان، اغلب در هنگام شیر خوردن با دندان‌های تازه و تیز خود سینه مادر را گاز گرفته و درد شدیدی ایجاد می‌کنند. این کار ممکن است روند تغذیه نوزاد با شیر مادر را کاهش دهد؛ هنگامی که نوزاد دندان درمی‌آورد، مادر مجبور می‌شود او را با شیر خشک تغذیه کند. ولی سازمان AAP توصیه می‌کند که مادران تا زمانی که خود نوزاد با گفتن "نه"، از شیر خوردن اجتناب نکند، تغذیه او را با شیر خود ادامه دهند. گاز گرفتن سینه در برابر احساس خوب مادری بسیار ناچیز بوده و در نهایت سلامت مادر و نوزاد را تضمین خواهد نمود.

اگر نوزادتان در زمان شیردهی نوک پستانتان را گاز میگیرد این مطلب چرا نوزادم در زمان شیردهی نوک پستانم را گاز میگرد؟ را بخوانید.

6- تغذیه نوزاد با شیر مادر در محیط‌های عمومی می‌تواند کمی ناخوشایند باشد:

همان‌طور که می‌دانید تغذیه نوزادان با شیر مادر در هر جا امکان‌پذیر است، ولی این کار در محیط‌های عمومی برای برخی از مادران راحت نیست. به همین دلیل، برخی از زنان یک مکان خصوصی را برای تغذیه فرزند خود پیدا نموده و به نوزاد خود شیر می‌دهند. اما مادرانی هم هستند که به خاطر این احساس ناخوشایند، نوزاد خود را در محیط‌های عمومی با شیر خشک تغذیه نموده و همیشه یک شیشه شیر، شیر خشک، آب جوش، فلاسک و مواد شوینده برای تمیز کردن شیشه شیر فرزند خود را به همراه دارند. در عوض، برخی از مادران از حمل این وسایل راحت بوده و فقط لباس اضافی را برای نوزاد خود به همراه دارند؛ این کار به آن‌ها اجازه می‌دهد تا به راحتی در محیط‌های عمومی حاضر شده و لذت ببرند.

این چالش‌ها ممکن است شرایطی به وجود آورد که مادر، میلی به تغذیه نوزاد خود با شیر مادر نشان ندهد. در چنین مواردی، بعضی از مادران شیر خشک را برای تغذیه نوزاد خود مناسب می‌دانند.

چه زمانی مادران نمی‌توانند نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه کنند؟

تغذیه نوزادان با شیر مادر ممکن است در برخی شرایط  امکان‌پذیر نباشد. این شرایط به شرح زیر می‌باشند:

1- مشکل گالاکتوسمی در نوزادان:

یک اختلال ارثی نادر است که در آن، سیستم گوارش نوزاد قادر به هضم قند موجود در شیر مادر نیست. این قند در شیر تمام پستانداران از جمله انسان وجود دارد؛ اگر نوزادی به این اختلال مبتلا باشد، نباید از شیر مادر تغذیه کند. در چنین مواردی، شیر خشک یا شیر سویا تنها جایگزین مناسب به جای شیر مادر، برای نوزادان بیمار  است.

2-مادران مبتلا به HIV:

طبق نظر محققان، مادر شیردهی که آلوده به ویروس HIV است، می‌تواند این ویروس را از طریق شیر خود به نوزاد سالم منتقل کند. این در حالی است که مصرف داروهای موجود در داروخانه‌ها توسط مادران بارداری که مبتلا به HIV هستند، می‌تواند احتمال ابتلا نوزاد آن‌ها به این ویروس را به کمتر از 1٪ برساند. اما، در چنین مواردی تغذیه نوزاد با شیر مادر نه تنها موفقیت‌آمیز نبوده؛ بلکه اقدامی برای افزایش احتمال مبتلا شدن نوزاد به ویروس HIV از مادر آلوده است.

3- زنانی که به بیماری سرطان مبتلا بوده:

 پزشکان متخصص زنان و زایمان توصیه می‌کنند مادرانی که تحت شیمی‌درمانی هستند، باید از تغذیه نوزاد خود با شیر مادر خودداری کنند، زیرا داروها از طریق شیر مادر به بدن نوزاد منتقل می‌شود. بنابراین، زنانی که سابقه ابتلا به بیماری سرطان سینه و سایر موارد را دارند یا در حال درمان هستند، باید عمل شیردهی را قطع نمایند.

برای اطلاع ازابتلا به  سرطان سینه پس از شیرگرفتن کودک این مطلب از خطر سرطان سینه بعد از شیر گرفتن کودک آگاه باشید را بخوانید.

4- مادرانی که مبتلا به سل و هپاتیت B و C هستند:

همه نوزادان در بدو تولد برای مبارزه با بیماری هپاتیت B و C واکسینه می‌شوند. اما اگر مادری به این بیماری‌ها مبتلا باشد، می‌تواند از  طریق شیر مادر، این بیماری‌ها را به بدن فرزند خود منتقل کند. بنابراین، مادرانی که واکسن سل را دریافت می‌کنند، باید حداقل دو هفته بعد آن، از تغذیه نوزاد خود با شیر مادر خودداری کرده و قبل از شروع مجدد عمل شیردهی، حتماً با دکتر مشورت نمایند. در مواردی که مادر نتواند به نوزاد خود شیر دهد، شیر خشک تنها گزینه امن خواهد بود؛ می‌توان به کمک پزشک متخصص اطفال، شیر خشک مناسبی را با توجه به نیازهای نوزاد انتخاب نمود.

در نهایت، یادتان باشد که تغذیه نوزاد با شیر مادر زمانی مفید است که نوزاد بر علیه بیماری‌های مختلف واکسینه شده باشد. ورود آنتی‌بادی‌های شیر مادر به بدن نوزاد؛ سیستم ایمنی او را بالا برده و نوزاد را در برابر بیماری‌ها ایمن می‌کند. همچنین، شیردهی به نوزادان به مادران جوان این امکان را می‌دهد که از مزایای دوران شیردهی استفاده نموده و از دادن شیر به نوزاد کوچک خود لذت ببرند. شیر مادر، بهترین غذا برای نوزادان بوده و نباید در ردیف دوم انتخاب مادران قرار گیرد!