کودکم چرا نمیتواند حرف بزند؟

در این مقاله، به والدین عزیز، مطالب دقیقی درباره صحبت کردن کودکانارائه خواهیم کرد که می‌توانند با استفاده از این نکات، مهارت صحبت کردن فرزند کوچک خود را بهبود بخشند. گام‌های مختلفی وجود دارد که والدین می‌توانند با استفاده از آن‌ها، به فرزند کوچک خود کمک کنند تا مهارت‌های گفتاری و زبان خود را تقویت نماید. این گام‌ها عبارتند از:

1- والدین باید صحبت کردن با کودک خود را شروع کنند:

به خاطر داشته باشید که بحث کردن با کودک به شیوه کودکانه بسیار مهم است، زیرا کلمات و جملاتی که در حین صحبت والدین با لحن کودکانه ادا می‌شود، سخن گفتن را برای کودک جذاب‌تر خواهد نمود. به همین دلیل، اگر می‌خواهید کودک شما زودهنگام شروع به صحبت کردن بکند، از سه ماه اول زندگی، با او صحبت کنید تا فرزند شما بتواند نوع زبان شما و روند حرف زدن را درک کند. نتایج تحقیقات اخیر محققان نشان می‌دهد کودکانی که در زندگی خود زودهنگام زبان باز کرده‌اند، از واژگان وسیع‌تر نسبت به کودکان نوپای دیگر، جهت سخن گفتن در آینده نیز استفاده می‌کنند.

اگر کودک شما به لکنت زبان دچار شده است این مطلب چگونه لكنت زبان در كودكان نوپا تشخيص داده مي­شود؟ را بخوانید.

2- آواز خواندن برای کودکان:

جالب است بدانید که اگر آواز خواندن والدین به موقع و در کنار کودک انجام گیرد، باعث ایجاد علاقه او به کلمات و جملات شده و تحریک رشد زبانی کودک را به دنبال خواهد داشت. پس به عنوان والدین یک کودک، مدتی از وقت خود را به این کار اختصاص دهید.

3- روند تقلید کردن کودک خود را تشویق کنید:

اجازه دهید فرزندتان، کلمات شما را تقلید کرده و با صدای بلند صحبت کند. البته در اوایل ممکن است صدای کودک را واضح نشنوید، اما به مرور زمان کودک با تقلید از شما و همسرتان، آن‌ها را دقیق‌تر بیان کرده و پایه‌ای برای تشکیل جملات معنی‌دار ایجاد خواهد نمود.

4- افراد و اشیا را نزد کودک کوچک خود توصیف کنید:

به عنوان پدر و مادر یک کودک کوچک، سعی کنید نام اشیاء و فرزندان دیگر خود را همراه با نام کودک مکرراً تکرار کنید. البته بهتر است رابطه هر فرد یا هر چیزی را نیز با کودک، جهت معرفی کامل به او، عنوان نمایید. شما می‌توانید با استفاده از اسم‌ها و ارتباط آن‌ها با یکدیگر مهارت گفتاری فرزند کوچک خود را تقویت کرده و دایره واژگان موجود در خاطر او را به میزان قابل توجهی بهبود بخشید.

5- در حین مکالمه با کودک خود، از او سؤالات متعددی بپرسید:

هنگامی که فرزند شما یک کودک نوپا است، سعی کنید از او  سؤالات متعددی درباره چیزهایی که می‌خواهد یا مشکلاتی که با آن‌ها مواجه شده است، بپرسید. پرسیدن سؤالات متعدد از کودکان به عنوان یک محرک قوی عمل کرده و فرزند شما را واردار به سخن گفتن خواهد نمود. با این کار، شما می‌توانید مهارت‌ صحبت با جملات طولانی را در کودک خود به شدت تقویت کنید.

اگر میخواهید علت بروز لکنت زبان در کودکان را بدانید این مطلب علت بروز لکنت زبان در کودکان نوپا چیست؟ را بخوانید

6-از زبان راحت و روان برای صحبت کردن با کودک خود استفاده کنید:

 انجمن آمریکایی گفتار درمانی و شنوایی (ASLHA) به والدین توصیه می‌کند که از زبان مناسب و راحت، مثلاً زبان مادری برای صحبت کردن با فرزند کوچک خود استفاده کنند. این کار  کمک می‌کند تا احتمال بروز اختلالات زبانی در کودک کاهش یافته و مهارت گفتاری او تقویت گردد.

انجام اقدامات ذکرشده در بالا به شما کمک خواهد کرد تا به راحتی، مهارت‌های زبانی فرزند کوچک خود را توسعه داده و در مسیر درستی، به ‌منظور آموزش سخن گفتن به فرزند خود، قدم بردارید. علاوه بر این موارد، نکات مهمی که برای توسعه بهتر زبان کودکان ضروری است، عبارتند از:

7- آزمودن کودک:

اجازه دهید کودک برای یادگیری زبان، کلمات جدید را امتحان کند. این کار باعث می‌شود که کودک شما واژه‌های تازه را با اشتیاق یاد گرفته و برای سخن گفتن وقت بگذارد. همچنین، در چنین شرایطی، فرزند شما همه کلمات را با صداهای مختلف ترکیب کرده و در جهت بهبود مهارت‌های گفتاری خود تلاش می‌کند.

8- صداهایی پس‌زمینه موجود در خانه را هنگام سخن گفتن کودک خود از بین ببرید:

در هنگام صحبت کردن و آواز خواندن کودک خود، صداهای پس‌زمینه‌ای را که در منزل از رادیو یا تلویزیون پخش می‌شود، قطع کرده یا کاهش دهید. این کار به فرزند شما کمک می‌کند تا تمرکز کاملی بر روی فعالیت خود داشته و از پرت شدن حواسش جلوگیری شود.

9- محدود کردن زمان استفاده از تلویزیون برای کودکان:

آکادمی اطفال آمریکا (AAP) استفاده زیاد از صفحه نمایش دیجیتالی توسط کودکان نوپایی را که کمتر از 18 ماه سن دارند، منع کرده است. البته در این مورد استثنایی هم وجود دارد و کودکان می‌توانند بعضی از فیلم‌ها را فقط یک بار، آن هم در زمان خاصی ببینند. تحقیقات گسترده‌ای که توسط دانشمندان در این زمینه انجام شده است، نشان می‌دهد کودکانی که زمان زیادی را برای تماشای صفحه نمایش (تلویزیون و گوشی‌های هوشمند) صرف می‌کنند، در توسعه زبان گفتاری خود دچار اختلال شده و دیر شروع به سخن گفتن می‌کنند. در واقع، این کودکان زمان کافی برای صحبت کردن با والدین و اطرافیان خود نداشته و استفاده از صفحه نمایش نیز نمی‌تواند در تعامل کلامی، به آن‌ها کمک کند. البته ممکن است برنامه‌های خاصی جهت آموزش دادن مهارت گفتاری به کودکان وجود داشته باشد، اما به نظر نمی‌رسد که این تکنولوژی بتواند مانند والدین به توسعه زبان کودکان کمک کند. با این حال، برخی از پزشکان متخصص اطفال عقیده دارند که این برنامه‌ها می‌تواند در جهت بهبود مهارت گفتاری کودکان مفید باشد.

اگر کودکی نتواند صحبت کند، والدین او باید چه بکنند؟

گاهی اوقات، به نظر می‌رسد که بچه‌ها نمی‌توانند خود را با مسئله توسعه زبانی هماهنگ نموده و صحبت کردن را به موقع و روان شروع کنند. برخی از این تأخیرها هشداردهنده نبوده و تأخیر در صحبت کردن کودک، همیشه به عنوان شاخصی از وجود مشکل در مغز او نیست. به عنوان یک مادر جوان و بی‌تجربه به خاطر داشته باشید که زمان سخن گفتن هر کودک نوپایی متفاوت از سایر همسالان خود بوده و برخی از آن‌ها ممکن است به زمان بیشتری نسبت به دیگران، برای یادگیری این مهارت نیاز داشته باشند پس، والدین چنین کودکانی باید صبور بوده و فرزند خود را برای این کار بیشتر تشویق کنند. در چنین مواردی بهتر است والدین برخی موارد خاص را برای تشویق کودک خود در نظر گرفته و همراهی بیشتری با فرزند خود داشته باشند. این موارد به شرح زیر است:

1- کودکان نارس ممکن است دیر شروع به صحبت کردن بکنند:

زمان شروع به صحبت کردن یک کودک نارس با یک کودک طبیعی و کامل فرق خواهد داشت. در واقع، بدن کودکان نارس به زمان بیشتری نیاز دارد تا مانند یک کودک معمولی تکامل یافته و برای یادگیری مهارت‌های زبانی و شناختی آماده شود. بنابراین، والدین این کودکان باید کمی بیشتر از سایرین صبر کنند.

2- وجود مشکلاتی در بدن مادر و کودک ممكن است بر زمان صحبت کردن کودک تأثیر بگذارد:

به یاد داشته باشید که مبتلا شدن مادران باردار به عوارض مختلفی مانند عفونت‌های دوران بارداری، عفونت‌های مخصوص کودکان، عوارض جانبی ناشی از مصرف برخی داروها، عدم سلامت وزنی مادر و وزن کم کودک در هنگام تولد می‌تواند مانع پیشرفت مهارت گفتاری کودکان شود. در واقع، وقتی کودکی با هر یک از این شرایط متولد شود، بسیار ضعیف بوده و قدرت دریافت مهارت‌های زبان را به میزان خیلی کم دارد.

با این حال، اگر در میزان توسعه مهارت گفتاری کودک خود تردید دارید و نشانه‌های تأخیر در صحبت کردن را در فرزند خود به وضوح مشاهده می‌کنید، بهتر است در اسرع وقت او را نزد یک پزشک متخصص اطفال ببرید.

علائم خطرناک تأخیر در توسعه مهارت گفتاری کودکان:

کودکانی که به تأخیر رشد زبانی و مهارت گفتاری مبتلا هستند،  نشانه‌های مختلفی را از خود نشان می‌دهند که به شرح زیر است:

1- علائم خطرناک تأخیر در توسعه مهارت گفتاری در کودکان 12 ماهه:

 معمولاً اخلاق و رفتار این کودکان با هم هماهنگ نبوده و کلمه‌هایی مانند  "مادر" و "داادا"را با خشونت فراوان ادا می‌کنند.

2- علائم خطرناک تأخیر در توسعه مهارت گفتاری در کودکان 18 ماهه:

این کودکان ترجیح می‌دهند از حرکات بدن و چهره خود برای ایجاد ارتباط با دیگران استفاده کنند. در واقع، ارتباطات کلامی با آن‌ها به سختی صورت گرفته و ای کودکان نمی‌توانند بیش از چهار کلمه را به درستی، پشت سر هم بیان کنند.

اگر کودک شما از ارتفاع میترسد این مطلب علت و راه های درمانی ارتفاع زدگی کودکان را بخوانید

3- علائم خطرناک تأخیر در توسعه مهارت گفتاری در کودکان 24 ماهه:

این کودکان می‌توانند کلمات زیادی را از اطرافیان خود  تقلید نموده و در موارد نیاز آن‌ها را چند بار تکرار کنند؛ ولی هنگامی که سؤالات اساسی از آن‌ها پرسیده می‌شود، دچار اضطراب شده و نمی‌توانند خوب پاسخ دهند.

4- علائم خطرناک تأخیر در توسعه مهارت گفتاری در کودکان 36 ماهه:

این کودکان حتی نمی‌توانند نام اشخاص یا اعضای نزدیک خانواده خود را بیان نموده یا مکالماتی با آن‌ها داشته باشند. علاوه بر این موارد، لحن سخن گفتن آن‌ها بسیار خاص بوده و همیشه یک کلمه را تکرار می‌کنند. همچنین، کودکان 3 ساله مبتلا به تأخیر در توسعه مهارت گفتاری قادر نخواهند بود واژگان اضافی را یاد گرفته و آن‌ها را در ارتباطات خود به کار برند.

طبق تحقیقات انجام شده توسط دانشمندان، در حالت معمول، یک کودک نوپا از هر پنج کودک با تأخیر در رشد مهارت‌های گفتاری مواجه می‌شود. در اغلب موارد، این تأخیر موقتی بوده و با بزرگ شدن و رشد مهارت‌های دیگر از بین می‌رود. با این حال، اگر به عنوان یک مادر با تأخیر واقعی در رشد این مهارت فرزند خود مواجه شدید، یادتان باشد که صبور بودن شما و درک شرایط کودک می‌تواند به درمان او کمک شایانی بکند.