14 دلیل درد شکم در بارداری را بدانید

آیا شما هم به عنوان یک زن حامله از مشکلاتی مانند درد معده و گرفتگی عضلات شکم خود رنج می‌برید؟ آیا بروز هر گونه مشکل در شکمتان، موجب نگرانی شما در مورد ایمنی جنین داخل رحمتان می‌شود؟ خوشبختانه لازم نیست زیاد نگران باشید! زیرا درد شکم زنان در طی دوران بارداری معمولا ناشی از ناراحتی‌های خفیف یا متوسط ​​است که در این دوران، در بدن هر مادری ایجاد می‌شود. این مقاله به شما کمک می‌کند تا علل مختلف بروز درد در قسمت‌های مختلف شکم خود در طی دوران بارداری را رمزگشایی کرده و از زمان مراجعه به دکتر متخصص زنان و زایمان، استفاده از مشاوره‌های پزشکی و چگونگی کاهش این نوع ناراحتی‌ها آگاه شوید.

علل شایع بروز درد شکم در طی دوران بارداری:

برخی از دردهای شکمی زنان در طی دوران بارداری رایج هستند و سلامت مادر و نوزاد را تهدید نمی‌کنند. با این حال، اگر درد شکمی زن حامله شدید و ماندگار باشد ویا فرد در معرض گرفتگی شدید عضلات شکم و خونریزی قرار گیرد، باید فورا به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نموده و روند درمان را آغاز کند. در ادامه این مقاله، برخی از دلایل دردهای شکمی زنان در طی دوران بارداری که نباید باعث نگرانی شود، بیان شده است. این دردها عبارتند از:

1- درد ناحیه گرد لگن (در طی سه ماهه دوم بارداری):

همانطور که می‌دانید با پیشرفت دوران بارداری زنان، رحم این افراد روز به روز گسترش یافته و رباط‌های گرد لگنی را (دو رباط بزرگ که جلوی رحم را به سمت کشاله ران حرکت می‌دهد) کشش داده و باعث بروز درد کمر و شکم درد آن‌ها می‌شود. به همین دلیل، وقتی زن حامله به طور ناگهانی حرکت کرده و یا تغییر موقعیت دهد، ممکن است درد به حدی تیز باشد او فرد نتواند برای مدت کوتاهی حرکت کند. اگر این علائم با پاره شدن کیسه آب همراه نباشد، نباید باعث نگرانی فرد شود! معمولا این نوع دردها غیرقابل‌تحمل نبوده و فرد می‌تواند با مصرف یک قرص مسکن (استامینوفن) آن را تسکسن دهد، اما اگر درد شدید بوده و با علائم دیگر مانند خیس شدن لباس زیر مادر حامله همراه باشد، او باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نموده و از خدمات بهداشتی کمک بگیرد.

3- تشکیل گازهای شکمی و بروز مشکل یبوست در بارداری:

تشکیل شدن گاز معده در زنان و بروز مشکل یبوست در بدن این افراد دو شکایت معمول در دوران بارداری است که ناشی از افزایش سطح هورمون پروژسترون در بدن زنان حامله می‌باشد. همانطور که با پیشرفت دوران بارداری، هورمون پروژسترون در بدن افزایش می‌یابد، دستگاه گوارش این افراد نیز تضعیف شده و روند حرکت و هضم غذا را بیش از حد معمول کاهش می‌دهد. این حالت منجر به تشکیل گاز معده و بروز مشکل یبوست در زنان حامله خواهد شد. زیاد نگران نباشید! زیرا نوشیدن آب بیشتر، خوردن غذاهایی با فیبر زیاد و انجام حرکات ورزشی سبک و منظم در دوران بارداری، مشکل موجود را از بین خواهد برد. البته در چنین مواردی پزشک معالج نیز ممکن است مکمل‌های فیبردار و یا نرم‌کننده مدفوع را به بیمار خود تجویز کند.

3- انقباضات Braxton-Hicks (در سه ماهه دوم و سوم از دوران بارداری):

 این نوع انقباضات بسیار خفیف بوده و در علم پزشکی با عنوان "انقباضات تمرینی" شناخته می‌شوند. در چنین مواردی، معمولا زن حامله حالت سفتی را در عضلات معده خود احساس می‌کند که مشابه با انقباضات واقعی زایمان در بدن زنان است. با این حال، بر خلاف انقباضات واقعی زایمانی، این نوع دردها پیشرفتی نکرده و پس از تغییر موقعیت فرد متوقف می‌شوند. نوشیدن آب کافی برای جلوگیری از بروز این نوع انقباضات بسیار موثر بوده و سبب از بین رفتن آن خواهد شد. اگر این نوع انقباضات برای مدت طولانی ادامه داشته و با گذشت زمان گسترش یابد، فرد باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نموده و برای درمان درد خود از خدمات بهداشتی استفاده کند.

4- رشد رحم  در بارداری:

همانطور که می‌دانید با گسترش روز به روز رحم زنان در طی دوران بارداری، روده مادر نیز کمی تغییر موقعیت می‌دهد. این تغییر منجر به بروز اختلالات شکمی و حالت تهوع در زنان حامله می‌شود. برای مقابله با این نوع ناراحتی، زنان حامله باید به طور مرتب و در وعده‌های مختلف غذا خورده و با انجام حرکات ورزشی منظم، استراحت کامل و خالی کردن به موقع مثانه، آن را کاهش دهند.

5- ارگاسم دردناك در طی دوران بارداری:

گرفتگی عضلات مادر باردار در طول رابطه جنسی بسیار معمول است. اما هیچ نباید در مورد سلامت خود مادر و جنین داخل رحم او نگران شد، زیرا این نوع دردها و گرفتگی‌ها خفیف و کوتاه بوده و عمدتا به دلیل انقباضات طبیعی رحم یا افزایش جریان خون در ناحیه لگنی زنان اتفاق می‌افتد.

6- اختلالات مشترک بدن زنان در بارداری:

به غیر از علل بروز دردهای بی‌ضرر در طی دوران بارداری زنان که در این مقاله عنوان شد، ویروس معده، فیبروئیدها، سنگ کلیه و حساسیت بدن به مصرف غذای خاص می‌تواند موجب بروز درد و ناراحتی در ناحیه شکم زنان حامله شود. با این وجود، همه علت‌ها بی ضرر نیستند و نباید نادیده گرفته شوند. بعضی از این نوع دردهل ممکن است منجر به بروز عوارض جدی در بدن مادر و نوفرزند زاد داخل رحم شده و سلامت هر دو را به خطر بیاندازد.

علل جدی بروز درد شکم در بارداری:

اگر عوارض جدی موجب بروز دردهای شکمی زنان در طی دوران بارداری شود، فرد نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی داشته و  برای جلوگیری از بروز هر گونه خطر باید تحت نظر کامل قرار گیرد. این علل عبارتند از:

7- حاملگی خارج از رحم(در طی سه ماهه اول و دوم بارداری):

معمولا یک زن از هر 50 زن حامله، حاملگی خارج رحمی را تجربه می‌‌کند. در این نوع بارداری تخمک لقاح‌یافته در خارج از رحم، به‌خصوص در لوله‌های فالوپ لانه‌گزینی کرده و در نتیجه درد شدید در یک طرف شکم و خونریزی بین هفته‌‌ ششم بارداری و هفته دهم بارداری را به دنبال خواهد داشت. زنانی که در بارداری قبلی خود حاملگی خارج رحمی را تجربه نموده‌اند و کسانی که مشکل اندومتریوز، آپاندیسیت و بیماری‌های التهابی لگنی (PID) داشتند، در معرض خطر ابتلا به حاملگی خارج رحمی هستند. سایر علل بروز حاملگی خارج رحمی زنان عبارتند از: وجود تومورهای سرطانی در رحم و ناحیه شکم و بروز اختلالات در لوله‌های فالوپ مادر و استفاده از وسایل داخل رحمی (مانند آیودی مسی) یا قرص‌های ضد بارداری پروژستین قبل از حامله شدن.

8- سقط جنین (در طی سه ماهه اول و دوم بارداری):

سقط جنین به حاملگی‌هایی اطلاق می‌شود که نوزاد قبل از رسیدن به هفته 20 بارداری از بین برود. معمولا در چنین مواردی، خونریزی واژینالی در بدن مادر دیده شده و منجر به بروز درد شکمی به مدت چند ساعت تا چند روز می‌شود. در این مواقع، درد ممکن است خفیف یا شدید باشد که به میزان گرفتگی عضلانی مادر بستگی دارد. همچنین، در صورت سقط جنین، مادر حامله  از کمر درد و فشار لگن رنج خواهد برد. اغلب سقط‌های جنین در سه ماهه اول  بارداری و بعضی اوقات در سه ماهه دوم از این دوران اتفاق می‌افتد. در بیشتر اوقات، سقط جنین عمل بسیار سختی بوده و درد ناشی از آن با گسترش رحم همراه است. با توجه به این توضیحات، اگر به عنوان یک زن حامله متوجه علائم سقط جنین در رحم و شکم خود شدید، بلافاصله به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نموده و از مراقبت‌های بهداشتی برای درمان خود بهره بگیرید.

9- زایمان زودرس زنان (در سه ماهه دوم و سوم بارداری):

اگر به عنوان یک زن حامله قبل از هفته 37 بارداری پاره شدن کیسه آب را تجربه کردید، بدانید که در معرض زایمان زودرس قرار دارید. این حالت به بروز درد مداوم شکمی در بدن شما منجر شده (مانند گرفتگی عضلانی در چرخه قاعدگی) و با خونریزی واژینالی، افزایش فشار لگنی و کاهش حرکت جنین در سه ماهه دوم و سوم از دوران بارداری همراه خواهد بود. بنابراین، اگر به عنوان یک زن حامله با علائم ذکرشده در این مقاله مواجه شدید، باید با پزشک معالج خود صحبت کرده و مورد درمان قرار گیرید.

10-انقباض پوستی در بارداری (در سه ماهه دوم و سوم بارداری):

جدا شدن جفت از دیواره رحم مادر ممکن است در سه ماهه دوم بارداری و سه ماهه سوم  بارداری رخ دهد. این مشکل با علائمی مانند گرفتگی‌های شدید شکمی، خونریزی (بدون لخته) و بروز انقباضات عضلانی در بدن زنان حامله همراه خواهد بود. گاهی اوقات زن حامله ممکن است بلافاصله بعد از جدا شدن جفت از دیواره رحم خود به اتاق عمل انتقال یافته و نیاز به انجام فوری عمل سزارین پیدا کند. به همین دلیل ،در صورت بروز هر یک از این علائم در بدن خود، به صورت اورژانسی به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. در نهایت، به خاطر داشته باشید که مواجه شدن با فشار خون بالا، سوء مصرف مواد دارویی و یا انقباض جفتی در گذشته از دلایل بروز این مشکل می‌باشد.

11- بروز مشکل پره اکلامپسی در بارداری (در سه ماهه دوم و سوم بارداری):

مشکل پره اکلامپسی معمولا در نیمه دوم بارداری رشد کرده و با فشار خون بالا و میزان بالای پروتئین در ادرار مادر باردار همراه می‌باشد. یکی از دلایل مهمی است که پزشکان متخصص زنان و زایمان، فشار خون مادر را در طول هر مراجعه کنترل می‌کنند، نوع شدید بیماری پرهاکلامپسی، HELLP ،همولیز، افزایش آنزیم‌های کبدی و شمار پایین پلاکت‌های خون است که یک وضعیت تهدیدکننده جدی برای زندگی مادر و جنین داخل رحم او محسوب می‌شود. مشکل پره اکلامپسی زنان حامله با علائمی مثل درد شکمی در قسمت راست و بالا، سردرد شدید، بروز مشکل تنفسی، تغییر حالت چشم‌ها، تورم بدن، صورت، چشم‌ها، دست‌ها، پاها و مچ پاها همراه است که با  افزایش سریع وزن زنان در دوران بارداری، خود را نشان می‌دهد. بنابراین، اگر به عنوان زن حامله مشکوک به بیماری به پره اکلامپسی یا HELLP هستید، باید فورا به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نموده و تحت درمان قرار گیرید.

12- عفونت‌های دستگاه ادراری در بارداری:

اگر شما هم به عنوان یک زن حامله با عفونت‌های دستگاه ادراری مواجه شدید، آن را نادیده نگیرید، زیرا ممکن است به عوارض خاص مانند درد و ناراحتی شکمی، احساس سوزش، مشاهده خون در ادرار و بروز درد در قسمت پایین و پشتی بدن روبرو شوید. اگر این مشکلات با علائمی مانند تب، تعرق زیاد، حالت تهوع یا احساس سرما همراه باشد، می‌تواند به عفونت کلیوی پیشرفته منجر شده و سلامت  مادر و نوزاد او را به خطر بیندازد به یاد داشته باشید که در صورت ابتلا به بیماری پره اکلامیسی، نیاز به مداخله پزشکی سریع داشته و باید با مصرف آنتی بیوتیک‌ها درمان شوید.

13- بیماری آپاندیسیت در بارداری:

عود کردن مشکل آپاندیسیت در طی دوران بارداری زنان، تهدیدی جدی تلقی شده و تشخیص آن بسیار دشوار است. علائم آپاندیسیت بروز حالت تهوع، استفراغ و از دست رفتن اشتها است که مشابه علائم بارداری می‌باشد. به همین دلیل، تشخیص این بیماری در بدن زنان حامله بسیار دشوار است! اگر چه درد آپاندیسیت در رحم و قسمت پایین و سمت راست شکم مادر دیده می‌شود، بسیار خفیف می‌باشد، زیرا آپاندیسیت نزدیک به کبد یا شکم بوده و درد در این مناطق به طور مداوم حرکت می‌کند.

14- سنگ‌های صفراوی دربارداری:

اگر به عنوان یک زن حامله بیش از 35 سال دارید، دارای اضافه وزن هستید یا سابقه بیماری‌های مختلف را دارید، بدانید که احتمال وجود سنگ صفرا در بدن شما بالا است. این نوع بیماری درد شدید را در رحم و قسمت بالا و سمت راست شکم ایجاد نموده و مرکز درد در پشت و زیر پره راست شکمی قرار دارد.

چگونه می‌توان درد شکم را در بارداری کاهش داد؟

 اگر درد شکمی زن حامله خفیف یا متوسط ​​باشد، می‌توان از نکات ساده برای تسکین آن استفاده نمود. این راهکارها عبارتند از:

• برای تسکین درد شکم زنان حامله از یک بطری آب گرم استفاده نموده و آن را در منطقه درد قرار دهید. همچنین، به عنوان یک خانم باردار می‌توانید برای کاهش درد بدن خود دوش گرم بگیرید، زیرا در کاهش درد بسیار موثر است.
• تمرین ورزشی سبک را به طور منظم در طی دوران بارداری خود انجام دهید، زیرا برخی از این حرکات برای تسکین درد و رفع  گاز معده بسیار مفید می‌باشد.
• نوشیدن مقدار زیادی آب و مایعات مختلف نیز برای تسکین درد شکمی زنان حامله موثر است.
• به عنوان یک زن حامله در ماه‌های مختلف بارداری خود حتما غذاهای غنی از فیبر مانند سبوس، میوه‌ها و سبزیجات را برای مصرف روزانه خود انتخاب کنید.
• وعده‌های غذاهایی خود را در اندازه کوچک و در فواصل منظم و مکرر مصرف نمایید.

زمان مراجعه زنان باردار به پزشک متخصص زنان و زایمان:

اگر به عنوان یک زن باردار از درد شدید شکم یا گرفتگی عضلات شکمی ناراحت هستید، تردید نکنید و بلافاصله برای درمان خود اقدام نمایید. زمان مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان، روبرو شدن زنان حامله با شرایط زیر است:

• درد شدید که با خونریزی یا لکه‌بینی در سه ماهه اول از دوران بارداری زنان همراه باشد.
• درد شدید شکمی با خونریزی و یا بدون خونریزی.
• مواجه شدن زنان حامله با سردرد شدید، استفراغ، حالت تهوع و سرگیجه.
• ادم شدید یا تورم دست و پای زنان حامله.
• احساس سوزش در هنگام دفع  ادرار و یا احساس درد شدید.
• تب و لرز کردن زنان در دوران بارداری.
• تغییر در قدرت دید زنان حامله مانند حساسیت به نور، تاری دید، کوری موقت یا دیدن نورهای شدید.

احساس حدود چهار انقباض پی در پی  در یک ساعت به عنوان نشانه زایمان زودرس در زنان حامله است! پس، اگر در دوران بارداری خود با درد شکمی مواجه شدید، هراس نداشته باشید. این حالت می‌تواند یک نشان ساده از تشکیل گاز معده در شما باشد. اما اگر این درد درد به صورت مداوم و منظم ادامه یافت، آن را نادیده نگیرید. حتما بر ساعت بروز این دردها دقت نموده و با مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان، شرایط بدنی خود را به اطلاع او برسانید.