علت زردی در نوزادان چیست؟
زردی از افزایش سطح بیلی روبین در خون نشأت می گیرد، وضعیتی که به عنوان هیپربیلی روبینمی شناخته می شود. بیلی روبین، ماده ای زرد رنگ است که هنگام تجزیه گلبول های قرمز خون تشکیل می شود و از طریق جریان خون به کبد می رود. کبد بیلی روبین را برای دفع از طریق مدفوع تبدیل می کند. با این حال، افزایش بیش از حد بیلی روبین، چه به دلیل تولید زیاد آن و چه به دلیل عدم دفع کافی توسط کبد، منجر به زردی می شود.
زردی از مشکلات شایع در شیرخواران و نوزادان است. نوزادان مستعد زردی هستند زیرا کبد آنها هنوز تکامل نیافته و پردازش بیلی روبین را با مشکل مواجه می کند. تعداد بالای گلبول های قرمز در نوزادان به افزایش سطح بیلی روبین کمک می کند. با بالغ شدن کبد نوزاد در طول دو هفته اول زندگی، این اندام در مدیریت بیلی روبین توانمندتر می شود و اغلب زردی بدون اثرات ماندگار برطرف می گردد.
زردی در نوزاد چقدر جدی است؟
سطح بیلی روبین در بدن نوزاد معمولاً در چند هفته اول پس از تولد بالا است. بنابراین، مشاهده علائم زردی در نوزاد شایع است. با این حال، اگر سطح بیلی روبین حتی پس از چند هفته اول همچنان بالا بماند یا بیشتر افزایش یابد، ممکن است نوزاد را مستعد آسیب مغزی کند. بنابراین، مهم است که نوزاد خود را در این دوره به درستی تحت نظر داشته باشید و در صورت هر گونه نگرانی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
انواع زردی نوزاد کدامند؟
زردی که به آن یرقان نیز گفته می شود، در نوزادان عمدتاً به چهار زیرگونه اصلی تقسیم می شود:
- زردی فیزیولوژیک: این شایع ترین نوع زردی است که در نوزادان دیده می شود و عوارض جانبی جدی ندارد. سطح بیلی روبین معمولاً بین روز پنجم و هفتم پس از تولد به اوج خود می رسد و تا حدود دو هفتگی نوزاد از بین می رود.
- زردی پاتولوژیک (غیرفیزیولوژیک): این نوع زردی در 24 ساعت اول پس از تولد و گاهی بعد از آن رخ می دهد. مشخصه آن اوج گیری سطح بیلی روبین بالاتر از محدوده طبیعی است و ممکن است بیش از دو هفته طول بکشد. زردی پاتولوژیک گاهی اوقات ممکن است با ادرار تیره در نوزادان نیز همراه باشد.
- زردی شیردهی: این نوع زردی فقط در نوزادانی که شیر مادر می خورند اتفاق می افتد. احتمال وقوع آن در نوزادانی که به درستی شیر نمی خورند یا زمانی که شیر مادر با تاخیر شروع می شود و منجر به کم آبی بدن می شود، بیشتر است. معمولاً ظرف 24 تا 72 ساعت پس از تولد رخ می دهد و حدود سه هفته طول می کشد. سطح بیلی روبین بین پنج تا 15 روز پس از تولد به اوج خود می رسد.
- زردی هسته ای (کرن ایکتروس): این نادرترین نوع زردی است که در نوزادان دیده می شود. در این حالت، بیلی روبین به مقدار مازاد در خون تجمع یافته و باعث ضایعات مغزی می شود.
گاهی اوقات، زردی نوزاد ممکن است به دلیل تفاوت گروه خونی مادر و نوزاد یا به دلیل شرایط خاصی مانند کم خونی، هپاتیت یا گالاکتوزمی نیز رخ دهد. این موارد به اندازه علل دیگر زردی شایع نیستند.
علائم زردی در نوزادان چیست؟
اصلی ترین علائم زردی در نوزادان، زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها (اسکلرا) است. سایر علائم شایع زردی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تب در صورتی که بیلی روبین بسیار بالا باشد یا نوزاد عفونت دیگری داشته باشد
- ادرار تیره تر از حد معمول
- مدفوع روشن یا کم رنگ در صورت وجود مشکل کبدی
عوارض زردی نوزاد چیست؟
اگر علائم زردی نوزاد برای مدت طولانی بدون درمان باقی بماند، ممکن است منجر به وضعیتی به نام کرن ایکتروس شود. این عارضه به دلیل سطح هشداردهنده بالای بیلی روبین در خون رخ می دهد که به طور منفی بر مغز تأثیر می گذارد. علاوه بر این، نوزادانی که از زردی شدید بهبود یافته اند، مستعد اختلال در حرکت و تعادل، اختلال شنوایی و گفتار و در موارد نادر، مرگ هستند. بنابراین، مهم است که زردی را در اسرع وقت درمان کرد تا از عوارض بیشتر جلوگیری شود.
زردی نوزاد چگونه تشخیص داده می شود؟
سطح بالای بیلی روبین در نوزادان را می توان به روش های زیر تشخیص داد:
- انجام آزمایش خون
- بررسی رنگ پوست و چشم ها برای علائم زردی
- بررسی سایر علائم زردی
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) پیشنهاد می کند که سطح بیلی روبین همه نوزادان باید همراه با سایر علائم زردی قبل از ترخیص از بیمارستان بررسی شود.
درمان زردی در نوزادان چگونه است؟
در اکثر نوزادان، درمان زردی اجباری نیست زیرا سطح بیلی روبین خیلی بالا نیست و معمولاً طی یک یا دو هفته بهتر می شود. با این حال، اگر علائم از بین نرود و سطح بیلی روبین همچنان افزایش یابد، ممکن است منجر به هیپربیلی روبینمی شود که نیاز به درمان فوری دارد. برخی از اقدامات درمانی که به بهبود زردی در نوزادان کمک می کنند عبارتند از:
- فتوتراپی: فتوتراپی درمانی است که با قرار گرفتن در معرض نوع خاصی از نور آبی انجام می شود. قرار گرفتن در معرض این نور به کاهش سطح بیلی روبین از طریق فرآیندی به نام فتو-اکسیداسیون کمک می کند. فتو-اکسیداسیون زمانی است که اکسیژن اضافی به بیلی روبین اضافه می شود و به آن کمک می کند تا به راحتی در خون حل شده و سپس از بدن دفع شود.
- تعویض خون: سطح بیش از حد بیلی روبین در خون ممکن است گاهی اوقات به خوبی به فتوتراپی پاسخ ندهد. در چنین موارد نادری، نوزاد نیاز به تعویض کامل خون خواهد داشت. علائم به طور قابل توجهی کاهش می یابند زیرا خون تزریق شده یا خون جدید حاوی بیلی روبین نیست.
آیا درمان های خانگی برای زردی نوزاد وجود دارد؟
ممکن است بتوانید برخی درمان های خانگی را برای کاهش علائم زردی امتحان کنید. با این حال، مهم است که قبل از اقدام به هر درمانی، با پزشک خود مشورت کنید.
- نوزاد خود را در معرض نور صبحگاهی خورشید از پشت شیشه پنجره قرار دهید. نوزاد باید لباس کمی داشته باشد تا حداکثر سطح پوست در معرض نور خورشید قرار گیرد و دمای محیط باید راحت باشد. هرگز نوزاد را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید زیرا ممکن است منجر به آفتاب سوختگی شود. اطمینان حاصل کنید که هنگام قرار دادن نوزاد در معرض نور، هوای سردی جریان ندارد. به طور منظم با پزشک خود پیگیری کنید، زیرا نور خورشید ممکن است در بسیاری از موارد موثر نباشد.
- نوزاد خود را مرتباً، حدود 8 تا 12 بار در روز، با شیر مادر تغذیه کنید. اگرچه شیردهی با زردی مرتبط است، اما نیازی به قطع شیردهی نیست مگر اینکه پزشک شما توصیه کند. شیردهی مکرر ممکن است به کاهش سطح بیلی روبین کمک کند. برای اطلاعات بیشتر در مورد رشد نوزاد در مراحل مختلف، می توانید مقالات مرتبط را مطالعه کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم زیر را در نوزاد خود مشاهده کردید، ممکن است نشان دهنده بدتر شدن زردی باشد و باید با پزشک مشورت کنید:
- نشانه های ضعف
- کاهش دفعات ادرار
- دمای پایین بدن
- تغییر رنگ پوست به سایه های عمیق تر زرد یا نارنجی
- زردی به پاها رسیده باشد
- خواب آلودگی و بی حالی بیش از حد
زردی نوزاد یک اتفاق شایع است و اغلب در عرض چند هفته خود به خود برطرف می شود. زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها مشهودترین علائم این بیماری هستند. باید به شیردهی نوزاد طبق معمول ادامه دهید و مراقب هر گونه نشانه بدتر شدن زردی باشید. درمان اغلب لازم نیست، با این حال فتوتراپی می تواند برای نوزاد مفید باشد و تعویض خون به ندرت مورد نیاز است. تغذیه مکرر در ساعات اولیه پس از تولد ممکن است از زردی نوزاد یا بدتر شدن علائم آن جلوگیری کند.
منبع: اینجا
